Dziś na posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki Jądrowej oraz Parlamentarnego Zespołu ds. Energii i Wodoru, ponownie będą prowadzone dyskusje dotyczące kontynuacji ostatniej fazy projektu, czyli projektu wykonawczego pierwszego, polskiego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem, HTGR-POLA w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku.

18 grudnia 2024 roku na terenie Narodowego Centrum Badań Jądrowych miał miejsce pożar. Pożar wybuchł na poziomie -1 w budynku Parku Naukowo-Technologicznego i został sprawnie ugaszony przez jednostki straży pożarnej. Z budynku ewakuowano wszystkie osoby, które w nim przebywały w momencie zdarzenia. Dwie osoby były hospitalizowane.  Budynek znajduje się w znacznej odległości od reaktora jądrowego MARIA i nie zagroził jego pracy. Nie stwierdzono też zagrożenia dla pozostałych pracowników oraz obiektów na terenie NCBJ. Trwają wyjaśnienia przyczyn pożaru. Na miejscu działa Policja. „Sytuacja radiacyjna w Polsce jest w normie – nie ma żadnego zagrożenia radiologicznego" - napisano w komunikacie zamieszczonym na stronie Państwowej Agencji Atomistyki.

50 lat temu, dokładnie 18 grudnia 1974 o godzinie 0.17, po raz pierwszy uruchomiono reaktor MARIA. To reaktor „made in Poland” – został zbudowany wyłącznie siłami polskich specjalistów. MARIA pracuje do dziś i jest obecnie jedynym działającym reaktorem jądrowym w Polsce. W MARII napromieniane są izotopy niezbędne do ratowania ludzkiego życia oraz wytwarzane są nowe materiały dla różnych sektorów gospodarki. Tu prowadzi się badania fizyczne oraz szkoli kadry na potrzeby branży jądrowej i ochrony radiologicznej.

Dzięki swoim właściwościom, stopy o wysokiej entropii (HEA) cieszą się dużym zainteresowaniem naukowców. Grupa badaczy z Laboratorium Plazmowej Inżynierii Powierzchni NCBJ testuje wykorzystanie tego typu materiału w postaci cienkich powłok. Artykuł na ten temat ukazał się właśnie w czasopiśmie Metallurgical and Materials Transactions A.

Warsztaty „XFEL applications in material sciences” organizowane są cyklicznie w ramach projektu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, wspierającego rozwój polskiego środowiska naukowego XFEL w celu pełnego wykorzystania nowych możliwości badawczych oferowanych przez EuXFEL. Wydarzenie odbyło się w Instytucie Fizyki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie w dniach 5-6 grudnia 2024 roku.

„Projekt podstawowy polskiego reaktora 4. generacji gotowy! Czy Polska będzie miała własną technologię jądrową?” to temat  posiedzenia Senackiego Zespołu ds. Energetyki Jądrowej i OZE, które odbyło się 6 grudnia 2024 r. w Senacie. W jego trakcie omówiono perspektywy budowy wysokotemperaturowego chłodzonego gazem (HTGR) reaktora „Pola”, którego projekt został właśnie ukończony przez zespół Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku,  szeroko aspektowej współpracy międzynarodowej z nim związanej oraz możliwości jego zastosowania w ciepłownictwie i przemyśle.   

Od kilku lat w Narodowym Centrum Badań Jądrowych powstaje projekt pierwszego polskiego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem, HTGR-POLA. W dniu 4 grudnia 2024 roku zespół kierowany przez prof. Mariusza Dąbrowskiego przedstawił Dyrekcji NCBJ wyniki przedsięwzięcia HTGR.

Obecnie badania materiałowe są napędzane przez nowe technologie, wynikające z niegasnącej potrzeby miniaturyzacji urządzeń i zastąpienia ich tańszymi oraz wydajniejszymi odpowiednikami. Od kilkudziesięciu lat nowe technologie opierają się na związkach półprzewodnikowych, które okazują się niezastąpione w optoelektronice, do produkcji detektorów, laserów, wyświetlaczy czy diod LED, gdzie wszechobecny krzem nie może być zastosowany ze względu na swoją pośrednią i niezbyt szeroką przerwę energetyczną. W Pracowni Mikroanalizy Jądrowej NCBJ, grupa badaczy prowadzi obecnie prace nad wykorzystaniem w tym celu tlenku galu Ga2O3.

W ramach Krajowego Planu Odbudowy, NCBJ otrzymało dofinansowanie na realizację trzech dużych projektów wpisanych na Polską Mapę Infrastruktury Badawczej – Polski Laser na Swobodnych Elektronach PolFEL – faza 1.1, NOMATEN CoRE oraz MNL Maria Neutron Laboratory. Dzięki środkom o łącznej wartości 225 mln zł, Instytut pozyska nowoczesną infrastrukturę badawczą, a także rozszerzy możliwości współpracy międzynarodowej oraz z przedsiębiorstwami.

Wielki Zderzacz Hadronów (LHC) może otworzyć drogę do głębszego zrozumienia neutrin poprzez pomiar jak dotąd nieobserwowanego procesu z ich udziałem – donosi międzynarodowa grupa badaczy w artykule opublikowanym w bieżącym numerze czasopisma Physical Review D, z wiodącą rolą naukowców z Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Minister Dariusz Wieczorek złożył wizytę w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku, gdzie zapoznał się z działaniem MARII - jedynego czynnego reaktora jądrowego w Polsce. Wizyta była okazją do podkreślenia znaczenia badań jądrowych dla rozwoju gospodarczego i bezpieczeństwa energetycznego kraju.

25 października br. w Narodowym Centrum Badań Jądrowych odbyło się międzynarodowe sympozjum pt. „Jubileusz 50-lat reaktora MARIA”. Podczas wydarzenia dyskutowano o roli reaktorów badawczych i ich wykorzystaniu w nauce, gospodarce i ochronie zdrowia. Poruszono tematy dotyczące funkcjonowania reaktorów badawczych oraz ich bezpieczeństwa.

W dniach 14–18 października odbyło się w Pekinie (Chiny) 11-te międzynarodowe spotkanie tematyczne dedykowane technologii reaktorów wysokotemperaturowych (HTR). Na spotkaniu przedstawiciele Chin zaprezentowali, zaakceptowane w sierpniu przez rząd w Pekinie, plany budowy kolejnych 6 komercyjnych reaktorów HTGR do 2030. Przedstawiciele NCBJ przedstawili różne aspekty prac prowadzonych w ramach projektu podstawowego reaktora HTGR-POLA.

Splątanie kwantowe jest jedną z podstawowych właściwości mechaniki kwantowej i jest kluczowe dla wielu jej współczesnych zastosowań. Wśród fizyków coraz większym zainteresowaniem cieszy się poszukiwanie związku splątania z procesami rozpraszania cząstek w wysokoenergetycznych zderzeniach, które są podstawowym sposobem badania oddziaływań cząstek. Takie prace prowadzą również teoretycy z NCBJ.

Jedyny, polski reaktor jądrowy obchodzi jubileusz 50-lecia. Reaktor MARIA wspiera rozwój nauki, medycyny oraz przemysłu. Z okazji jubileuszu Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) organizuje międzynarodowe sympozjum dotyczące energetyki jądrowej oraz wystawę prezentującą „jubilatkę”.

W ramach projektu GEMINI 4.0 (Horizon Europe/Euratom) odbyła się Szkoła Letnia. Zgromadziła ona 70-cioro uczestników z Polski i Europy, Azji i Afryki. Zapoznali się oni z technologią reaktorów wysokotemperaturowych chłodzonych gazem (HTGR), a przede wszystkim z ich zastosowaniem do wytwarzania ciepła procesowego o temp. od 300 do 550 stopni Celsjusza, energii elektrycznej, ciepła komunalnego o niskiej temperaturze, wodoru itp., czyli tzw. poligeneracji.

ACME zrzesza 40 instytucji światowej klasy z 14 krajów. Łączy społeczności astronomii i astrocząstek we wspólnym wysiłku stworzenia sytemu długoterminowej współpracy między ośrodkami badawczymi, niezależnie od lokalizacji, w celu wyrównania możliwości dostępu do infrastruktury w całej Europie i poza nią. Narodowe Centrum Badań Jądrowych jest jednym z najbardziej aktywnych partnerów konsorcjum ACME.

Zespół ekspertów z Narodowego Centrum Badań Jądrowych bazując na doświadczeniach działającego od 50 lat w Świerku reaktora badawczego MARIA oraz japońskiego wysokotemperaturowego reaktora badawczego HTTR (High Temperature Engineering Test Reactor) opracował koncepcję polskiego badawczo-demonstracyjnego reaktora wysokotemperaturowego HTGR-POLA (POLski Atomowy).

Model Standardowy opisuje podstawowe oddziaływania między cząstkami elementarnymi i jest jedną z najlepiej przetestowanych eksperymentalnie teorii fizyki cząstek. Wiemy jednak, że jest on niekompletny, gdyż nie opisuje na przykład oddziaływania grawitacyjnego. Dlatego naukowcy konstruują modele oddziaływań, które dopuszczają pewne odstępstwa od Modelu Standardowego, na przykład łamanie symetrii CPT. Tą tematyką zajmują się również badacze NCBJ, którzy w ostatniej pracy uzyskali 100-krotnie dokładniejsze ograniczenia na łamanie tej symetrii.

W dniach 16 - 17 września 2024 r. w Narodowym Centrum Badań Jądrowych odbyło się spotkanie grupy użytkowników systemu RODOS (RODOS User Group – RUG 2024). W wydarzeniu uczestniczyło ponad 70 osób reprezentujących różne kraje. Celem spotkania była wymiana doświadczeń między członkami RUG, omawianie potrzeb i sugestii dotyczących ulepszeń systemu RODOS oraz jego dalszego rozwoju.

13 września, w Świerku odbyło się uroczyste spotkanie inicjujące współpracę pomiędzy Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) a Interdyscyplinarnym Centrum Badań nad Przemysłową Energią Jądrową Uniwersytetu Ropy Naftowej i Minerałów Króla Fahda w Arabii Saudyjskiej (KFUPM). W podpisaniu porozumienia (Memorandum of Understanding, MoU) wzięli udział Dyrektor NCBJ, prof. dr hab. inż. Krzysztof Kurek oraz Prezydent KFUPM, dr Muhammad Al-Saggaf.

W dniu 13 września br. Narodowe Centrum Badań Jądrowych gościło uczestników II Kongresu Energetyki Jądrowej. Goście wysłuchali prezentacji prof. Mariusza Dąbrowskiego – kierownika Zakładu Energetyki Jądrowej i Analiz Środowiska nt. projektu konstrukcji polskiego reaktora wysokotemperaturowego HTGR-POLA oraz zwiedzili reaktor MARIA i Laboratorium Badań Materiałowych.

Naukowcy starają się coraz lepiej zrozumieć, jak materiały, a w szczególności metale lub ich stopy, zachowują się pod wpływem ekstremalnych warunków panujących na przykład w reaktorach jądrowych. Współpraca Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN, Narodowego Centrum Badań Jądrowych i Politechniki Warszawskiej pozwoliła na opracowanie modelu na poziomie atomowym dla takich materiałów, który rzuca nowe światło na procesy umocnienia stopów bogatych w chrom pod wpływem promieniowania jądrowego.

Neutrina są niezbędnym składnikiem modelu standardowego i są drugimi co do obfitości znanymi cząstkami we wszechświecie, jednak ich właściwości wciąż pozostają owiane tajemnicą. Jednym z międzynarodowych eksperymentów badających neutrina jest KM3NeT. Do eksperymentu należy również grupa naukowców z Departamentu Badań Podstawowych NCBJ.

Dr Karolina Zajdel z Narodowego Centrum Badań Jądrowych otrzymała w ramach programu SONATINA Narodowego Centrum Nauki finansowanie niezwykłego projektu. Wraz z zespołem stworzy ona uniwersalne nano-radiofamaceutyki, które umożliwiały będą zarówno wykrywanie, jak i selektywne niszczenie komórek nowotworowych.

Polskie Centra Doskonałości, które uzyskały dofinansowanie z programu Horyzont 2020 podsumowały swoją 5-letnią działalność podczas konferencji poświęconej konkursowi „Teaming for Excellence”. Wśród nich znajduje się NOMATEN działający w ramach Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Dr Mina Torabi w ramach grantu MINIATURA fundowanego przez Narodowe Centrum Nauki dla naukowców rozpoczynających swoją karierę naukową przeanalizuje bezpieczeństwo wielojednostkowych reaktorów wysokotemperaturowych.

W projekcie realizowanym przez dr Mehdiego Assanioussiego, który uzyskał finansowanie Narodowego Centrum Nauki w ramach programu SONATA, kluczowym wyzwaniem będzie zrozumienie grawitacji. Czy da się ją pogodzić z badaniami jądrowymi, gdzie od przeszło stu lat fizyka kwantowa wyznacza sposób rozumienia zjawisk i oddziaływań? Jak się zachowuje grawitacja w ekstremalnych warunkach, takich jak czarne dziury czy początkowe chwile wszechświata? W jaki sposób kwantowa teoria pola w ustalonej czasoprzestrzeni wynika z kwantowej teorii grawitacji sprzężonej z polami materii?

Pozytonowa Tomografia Emisyjna jest wykorzystywana przede wszystkim w medycynie. Właściwości tej techniki mogą jednak okazać się przydatne również w zastosowaniach przemysłowych. Takim wykorzystaniem techniki PET zajmują się specjaliści Departamentu Układów Złożonych NCBJ w ramach projektu IMPET, uzyskanego w programie First Team FENG Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Mamy przyjemność zaprosić na 11. edycję międzynarodowych konferencji badawczo-szkoleniowych Euratom dotyczących bezpieczeństwa jądrowego w systemach reaktorów (FISA) i gospodarki odpadami promieniotwórczymi (EURADWASTE), która zostanie zorganizowana podczas polskiej prezydencji w Radzie UE przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), Platformę Technologiczną Zrównoważonej Energetyki Jądrowej (SNETP), Europejską Sieć Edukacji Jądrowej (ENEN), Europejskie Towarzystwo Nukleoniczne(ENS) i Europejskie Towarzystwo Nukleoniczne – Forum Młodych (ENS-YGN).

Grafit powszechnie wykorzystuje się w instalacjach jądrowych. Używa się go zarówno w już istniejących reaktorach, jak i w projektach nowych reaktorów IV Generacji. Pomimo wysokiej odporności na ekstremalne warunki pracy, po pewnym czasie, pod wpływem promieniowania powstają w nim defekty, mogące zmieniać jego właściwości. Badania ewolucji tych defektów przeprowadzili ostatnio naukowcy z Centrum Doskonałości NOMATEN w NCBJ.

Najcięższe znane pierwiastki można wytworzyć tylko w warunkach laboratoryjnych. Fizycy jądrowi od lat przesuwają granicę układu okresowego i starają się znaleźć optymalne reakcje prowadzące do syntezy nowych pierwiastków. Naukowcom z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) i Wydziału Fizyki UW udało się stworzyć nowy model teoretyczny, który opisuje kluczowy etap wytwarzania najcięższych jąder atomowych.

W Warszawie trwa międzynarodowa konferencja radiofarmaceutyczna NOMRad 2024 organizowana przez Centrum Doskonałości NOMATEN działające w Świerku w ramach Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Prezentacje skupione są wokół czterech tematów: produkcji i oddzielania radionuklidów, radiofarmaceutyków, znakowania izotopowego i biomolekuł oraz badań klinicznych. Dodatkowo zaplanowano sesję dla przemysłu i prezentacje doktorantów.

W poniedziałek, 24 czerwca 2024 roku obyło się Seminarium Specjalne Departamentu Badań Podstawowych Narodowego Centrum Badań Jądrowych, na którym wręczone zostały nagrody za osiągnięcia w roku 2023. Kapituła wyróżniła badania nad słabo świecącymi galaktykami oraz próby wyjaśnienia zjawisk zachodzących podczas zderzeń relatywistycznych jonów. Uhonorowano także opowiadania i eseje popularno-naukowe w których autor potrafił ukryć fascynację odkrywaniem wszechświata.

Wiemy, że wśród gwiazd widocznych na niebie za pomocą teleskopu, możemy dostrzec także galaktyki. Te zbiorowiska gwiazd i planet podobnie jak nasza Droga Mleczna są miejscem rodzenia się i umierania gwiazd. Patrząc z dużej odległości zazwyczaj widzimy je w postaci dysków lub spiral, lecz okazuje się, że nie zawsze miały taki kształt. Początki istnienia galaktyk w dzisiejszej postaci zbada mgr Krzysztof Lisiecki w ramach projektu, który będzie finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu PRELUDIUM.

Entropia to miara nieuporządkowania. Jedno z podstawowych praw fizyki wskazuje, że rośnie ona kiedy układ składa się z kilku elementów o równej, lub zbliżonej koncentracji. W związku z tym dotychczasowy model opracowywania nowych materiałów opierał się na złożeniu, że stop powinien cechować się niską entropią, czyli mieć jeden pierwiastek wiodący, który odpowiada za najważniejsze właściwości materiału. Okazuje się jednak, że wysoka entropia w stopach metali w połączeniu ze zniekształceniem sieci atomowej przyczynia się do polepszenia właściwości funkcjonalnych materiału, a nie jak wcześniej uważano ich pogorszenia. Te zaskakujące zjawiska zbada międzynarodowy zespół naukowców pod kierunkiem prof. Łukasza Kurpaski w ramach projektu „Wytwarzanie stopów o wysokiej entropii posiadających wysoką odporność radiacyjną i podwyższone właściwości mechaniczne w wysokiej temperaturze” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu SONATA BIS.

"Artykuł zatytułowany «Odnawialne źródła energii czy energetyka jądrowa - czego potrzeba Polsce?» został wyróżniony spośród wielu nadesłanych prac, co jest ogromnym dowodem uznania ze strony jury oraz redakcji czasopisma. (...) Praca nie tylko wzbogaciła zawartość czasopisma Wiadomości Elektrotechnicznych, ale także przyczyniła się do poszerzenia wiedzy i inspiracji dla naszych czytelników" - czytamy w liście gratulacyjnym.

Zrozumienie struktury materii w najmniejszych skalach jest największym wyzwaniem jakie stawiają sobie obecnie fizycy. Atomy składają się z jąder i elektronów, jądra z protonów i neutronów, te z kolei okazują się być związanymi ze sobą kwarkami. W dodatku masa tych wszystkich cząstek jest jedynie jakby „efektem ubocznym” ich oddziaływań między sobą lub z odkrytym doświadczalnie ponad dekadę temu polem Higgsa. Oddziaływania te modelowane są zaś jako wymiana cząstek – gluonów, fotonów i innych tzw. bozonów cechowania. I właśnie właściwościami gluonów zajmą się naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych pod kierunkiem dr hab. Tolgi Altinoluk w projekcie „Odsłanianie wielowymiarowej struktury hadronów w reżimie nasycenia gęstości gluonowych zderzeń wysokoenergetycznych” finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu SONATA BIS.

Choroby nowotworowe, będące wynikiem niekontrolowanego namnażania się komórek prowadzącego do powstawania guzów i zaburzania funkcjonowania narządów, znacząco wpływają na jakość życia i często prowadzą do śmierci pacjenta. Nowotwory mózgu są szczególnie trudne w terapii ze względu na swoją lokalizację w kluczowym dla życia organie, co ogranicza możliwości chirurgiczne i radioterapeutyczne

Gwiazdy neutronowe są najbardziej ekstremalnymi obiektami pośród tych, które posiadają powierzchnię. Badaniem tych egzotycznych obiektów zajmują się polscy astronomowie, którzy tworzą modele widma promieniowania gwiazd neutronowych. Modele te pozwolą zajrzeć do wnętrza gwiazdy i dowiedzieć się z czego są zbudowane.

W sobotę 15 czerwca na stadionie PGE Narodowym odbył się 27. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. Temat przewodni tegorocznej edycji to „Nie do wiary!”. Interpretacji tego tematu podjął się m.in. Dział Edukacji i Szkoleń NCBJ, który zorganizował stoisko pokazowe NCBJ.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Reaktor Maria to wielki potencjał, który pozwala z nadzieją myśleć o rozwoju kadrowo-technologicznym energetyki jądrowej. To także unikatowa infrastruktura badawcza na mapie Polski i możliwość produkcji radiofarmaceutyków kluczowych dla terapii onkologicznych. To wnioski, które wybrzmiały w trakcie wizyty przedstawicieli Stanów Zjednoczonych i Państwowej Agencji Atomistyki w kompleksie jądrowym Świerk.

W dniach 9–10 czerwca na Politechnice Warszawskiej odbył się 2. Kongres Nauka dla Społeczeństwa pod hasłem „Tak nauka w Polsce wpływa na życie każdego człowieka”. W trakcie Kongresu, przedstawiciele Narodowego Centrum Badań Jądrowych prezentowali m.in. jedno z najnowszych wdrożeń Instytutu – Akcelerator AQURE FLASH (RT) o ultra wysokiej mocy dawki.

Polskie instytucje potrafią kształcić naukowców o najwyższych kompetencjach, ale także wytwarzać infrastrukturę badawczą na najwyższym poziomie. Świadczy o tym nasz udział w budowie potencjału Europejskiego Laboratorium Fizyki Cząstek CERN. Dlatego niezwykle ważne jest, aby wytwarzanie i utrzymanie aparatury naukowej zawsze znajdywało w Polsce odpowiednie wsparcie.

Gdy spoglądamy w nocne niebo, nie możemy uwolnić się od pytań. Zastanawiamy się, czy da się policzyć gwiazdy. Wyobrażamy sobie, jak ogromna odległość nas od nich dzieli. Gdy uświadomimy sobie, czym jest tak naprawdę rok świetlny, z zaskoczeniem odkrywamy, że patrząc w niebo widzimy dalszą lub bliższą przeszłość. Podobną fascynację przeżywają naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, szukając odpowiedzi pytania dotyczące tego, jak wygląda i działa Wszechświat. W najbliższych latach poszukiwania te będą mogły być skuteczniejsze dzięki projektowi „Ledwie widoczne: galaktyki o niskiej jasności powierzchniowej w epoce LSST” pod kierunkiem prof. dr hab. Agnieszki Pollo, finansowanemu przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu MAESTRO.

Materiały, które mają być zastosowane w przyszłych reaktorach i elektrowniach termojądrowych muszą wykazywać niezwykłą odporność, dlatego wciąż szuka się w tym celu nowych kandydatów. Dr inż. Damian Kalita z Centrum Doskonałości NOMATEN otrzymał finansowanie w ramach programu SONATA Narodowego Centrum Nauki dla projektu „Wieloskładnikowe stopy typu CSA – nowatorskie podejście do opracowania odpornych radiacyjnie materiałów do zastosowań w fuzji termojądrowej”.

Dr William James Pearson z Zakładu Astrofizyki NCBJ zbada, w jaki sposób możemy bardziej wiarygodnie identyfikować zderzające się galaktyki na podstawie ich kształtu oraz w jaki sposób takie zjawiska wpływają na zawartość i tłumienie pyłu oraz metaliczność galaktyk. Eksplorację tego fascynującego tematu umożliwi grant Narodowego Centrum Nauki w ramach programu SONATA.

W ostatnim czasie odbyło się w Brukseli pierwsze plenarne posiedzenie nowo powołanego Komitetu Naukowo-Technicznego Euratomu. Wśród członków Komitetu znajdują się także naukowcy NCBJ zajmujący się energią jądrową.

Europejski Ośrodek Badań Jądrowych CERN obchodzi w tym roku 70-lecie powstania. W ramach jego obchodów, Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej, Uniwersytet Warszawski, Instytut Fizyki Jądrowej PAN oraz NCBJ organizują wspólnie wystawę multimedialną „Accelerating Science”. Będzie ona dostępna dla zwiedzających na Wydziale Fizyki PW od 8 czerwca.

Dnia 20 maja w siedzibie Narodowego Centrum Badań Jądrowych w otwockim Świerku, Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) oraz Międzynarodowy Instytut Energii Jądrowej (I2EN) podpisały Memorandum of Understanding (MoU) w zakresie współpracy w dziedzinie edukacji i szkoleń w sektorze jądrowym. W uroczystości uczestniczył Jego Ekscelencja Ambasador Francji w Polsce Etienne de Poncins.

14 maja wręczono nominacje dla członków Komitetu Astronomii Polskiej Akademii Nauk na kadencję 2024-2027. Wśród członków znaleźli się także naukowcy z Zakładu Astrofizyki NCBJ. Prof. Katarzyna Małek została również wybrana do Prezydium Komitetu.

W kwietniu tego roku zakończył się nabór kandydatów do ustanowionego przez Komisję Europejską sojuszu przemysłu na rzecz SMR-ów. NCBJ zostało członkiem tej nowej organizacji i będzie zaangażowane w prace związane z AMR (Advanced Modular Reactors).

13 maja zostały opublikowane wyniki listy Global 2000 z edycji 2024 r., klasyfikującej czołówkę światowych uniwersytetów. Na liście sporządzanej przez Center for World University Rankings, NCBJ plasuje się w top 4,2% oraz zajmuje siódme miejsce wśród uniwersytetów w Polsce.

Pył stanowi ważny element ośrodka międzygwiazdowego w galaktykach i jest związany z wieloma procesami fizycznymi. Kluczowe więc jest zrozumienie czynników, które wpływają na jego powstawanie i niszczenie. W najnowszych badaniach, zespół naukowców pod przewodnictwem dr hab. Ambry Nanni z Zakładu Astrofizyki NCBJ przeanalizował wpływ zjawiska fotoparowania na przetrwanie pyłu w ośrodku międzygwiazdowym galaktyk.

Seminarium kończące tegoroczną edycję Fizycznych Ścieżek odbyło się 19 kwietnia 2024 r. w kompleksie jądrowym Świerk. Wyróżniono m.in. rozważania na temat możliwości naukowego poznania rzeczywistości, komorę do obserwowania promieniowania, samochodzik szybszy niż wiatr oraz badania plam na Słońcu. W konkursie wzięło udział 111 prac uczniów ze szkół w całej Polsce.

Terapia FLASH może być obiecującą metodą niszczenia nowotworów, przy jednoczesnym lepszym zachowaniu komórek zdrowych. Zbudowany w NCBJ akcelerator wspomaga już badania nad tym sposobem leczenia w Wielkopolskim Centrum Onkologii.

Układy elektroniczne będące częścią misji kosmicznych są narażone na działanie promieniowania jonizującego, które może powodować występowanie błędów lub nawet trwałe uszkodzenie całego systemu. Z tego powodu ważne jest dobranie elementów o odpowiedniej odporności radiacyjnej. W NCBJ przeprowadzono testy układów mających działać w polskim mikrosatelicie EagleEye.

Już w najbliższy piątek, 19 kwietnia odbędzie się Seminarium Finałowe kończące XIX edycję konkursu Fizyczne Ścieżki. Uczestnicy zaprezentują najciekawsze spośród 111 zgłoszonych prac w kategoriach: Praca Naukowa, Pokaz Zjawiska Fizycznego oraz Esej.

Z nazwiskiem zmarłego we wtorek Petera Higgsa związana jest tzw. boska cząstka – bozon Higgsa. Bez niej nie wiadomo było, jak wyjaśnić, skąd w teorii oddziaływań elementarnych bierze się masa cząstek - tłumaczy w rozmowie z PAP dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych prof. Krzysztof Kurek.

Czy możemy zobaczyć, co kryje się w chmurze pyłu bez pomocy podczerwieni? Pytanie to dotyczy nie tylko obiektów ziemskich, ale także astronomicznych obserwacji galaktyk, a odpowiedź zazwyczaj brzmi "nie". Naukowcy z zakładu Astrofizyki NCBJ zaangażowani w największy optyczny przegląd nieba - Legacy Survey of Space and Time (LSST), w najnowszym artykule, który ukazał się kwietniu w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics, proponują nowatorską metodę pozwalającą uzyskać informacje o pyle w galaktykach bez faktycznej obserwacji jego światła podczerwonego.

Dokładne zrozumienie procesu formowania się gwiazd jest kluczowe dla opisu tworzenia i ewolucji galaktyk. Nowe badania opublikowane w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society wykorzystują dane dotyczące zewnętrznych części naszej galaktyki do bardziej precyzyjnego wyznaczenia odległości i właściwości gromad gwiazdotwórczych. W badaniach bierze udział dr Miguel Figueira z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

EURAXESS – Researchers in Motion to europejska inicjatywa, której celem jest pomoc w rozwoju kariery naukowców pragnących prowadzić badania za granicą. Narodowe Centrum Badań Jądrowych jest jedną z 9 polskich instytucji, które dołączyły w marcu do sieci EURAXESS.

Naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych przewidują możliwość porządkowania struktury atomów w stopach wieloskładnikowych za pomocą punktowego nacisku na ich powierzchnię. Do tej pory sądzono, że takie uporządkowania mogą tworzyć się jedynie pod wpływem obróbki termicznej. Trwają starania, by wynik numeryczny potwierdzić eksperymentalnie.

W dniach 11–14 marca 2024 roku odbyła się trzecia wizyta zespołu projektowego z Japonii, która związana była z przekazaniem ostatniej partii dokumentacji technicznej dostarczanej przez JAEA. Spotkanie ekspertów realizowane było w ramach prac nad projektem podstawowym badawczego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem HTGR-POLA. Eksperci odbyli również szereg wizyt technicznych, powiązanych z tematyką wdrożenia i wykorzystania reaktora HTGR w Polsce, m.in. w reaktorze MARIA oraz Laboratorium Badań Materiałowych NCBJ.

Dobiegł końca trwający od 2018 roku program studiów doktoranckich „Nowe koncepcje reaktorów i analiz bezpieczeństwa dla polskiej energetyki jądrowej – PHD4GEN”. Absolwenci programu otrzymali dyplomy doktora nauk fizycznych podczas Uroczystej Rady Naukowej NCBJ.

Dr Michael Romano z Zakładu Astrofizyki Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), został laureatem prestiżowej nagrody "Early Career Research Award" przyznawanej przez czasopismo "Astronomy & Astrophysics" (A&A). Nagroda "Early Career Research Award" przyznawana jest co roku młodym naukowcom, którzy wyróżnili się wybitnymi osiągnięciami w dziedzinie astrofizyki.

6 marca 2024 roku w Naradowym Centrum Badań Jądrowych odbyło się uroczyste posiedzenie Rady Naukowej, podczas której zostały przyznane wyróżnienia w trzech kategoriach: naukowo-badawczej, organizacyjno-technicznej, edukacyjnej. Dyrektor NCBJ, prof. dr hab. inż. Krzysztof Kurek wręczył dyplomy nadania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego oraz wyróżnienia za osiągnięcia instytutu w 2023 roku.

Dzięki możliwościom współczesnych badań materiałowych, odkrycia archeologów mogą dostarczać wielu cennych informacji. Najnowsze analizy archeometryczne unikatowych artefaktów wykonanych ze srebra nie tylko przybliżyły techniki rzemieślnicze z okresu Wikingów ale i wskazały możliwe szlaki, jakimi transportowano dobra na terenach Polski.

Tryt (oznaczany symbolem 3H lub T) jest promieniotwórczym izotopem wodoru, który może pochodzić zarówno z naturalnych jak i antropogenicznych źródeł. Monitorowanie jego stężeń, jako radionuklidu dominującego w uwolnieniach z obiektów jądrowych, jest istotne, aby zapewnić utrzymanie poziomu trytu w bezpiecznych granicach (zgodnych z regulacjami obowiązującymi w celu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska). Prace nad optymalizacją metod w badaniach niskich stężeń aktywności trytu w wodach powierzchniowych prowadzą w NCBJ naukowcy Laboratorium Pomiarów Dozymetrycznych.

26 lutego w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) odbyło się spotkanie inauguracyjne projektu „Wykrywanie i zwalczanie bezpilotowych statków powietrznych (BSP) za pomocą mikrofalowego generatora impulsowego wysokiej mocy (HPM) z emisją kierunkową WEKTOR”. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele konsorcjum, odpowiedzialni za realizację poszczególnych jego części.

W dniach 13–16 lutego 2024 roku odbyła się trzecia wizyta zespołu projektowego Zakładu Energetyki Jądrowej i Analiz Środowiska NCBJ w Japonii, związana z odbiorem kolejnej partii dokumentacji technicznej dostarczanej przez JAEA. Spotkanie ekspertów realizowane było w ramach prac nad projektem podstawowym badawczego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem HTGR-POLA. W ramach wyjazdu odbyły się również dwie wizyty techniczne, w fabryce paliwa jądrowego oraz w fabryce grafitu. Celem wizyty była dyskusja na temat rozwiązań technicznych dla badawczego HTGR i nawiązanie kontaktu z przedstawicielami łańcucha dostaw elementów wewnątrzreaktorowych dla projektowanego reaktora.

Najmniejsze serduszko WOŚP w historii, element logotypu 32. Finału WOŚP "wyrzeźbionego atomami" techniką FIB w srebrnym serduszku, podbiło serca licytujących w całej Polsce. Z przyjemnością informujemy, że podczas licytacji udało się zebrać kwotę 4371 zł. Zwycięzcy aukcji otrzymali srebrne serce i oprawione zdjęcie SEM maleńkiego emblematu z rąk dyrektora M. Kardasa w dniu 14 lutego 2024r.

W grudniu 2023 roku, Narodowe Centrum Badań Jądrowych podpisało umowę z Ministerstwem Edukacji i Nauki. Dotyczy ona wsparcia działającego w NCBJ Centrum Doskonałości NOMATEN w latach 2024-2026.

Przewidywania teoretyczne zostały potwierdzone odkryciem wypływu cząsteczkowego gazu z kwazara, gdy Wszechświat miał mniej niż miliard lat. Wyniki uzyskane na podstawie obserwacji teleskopu ALMA mają duże znaczenie dla zrozumienia procesów formowania się gwiazd w galaktykach. W pracach zespołu badawczego uczestniczył dr Darko Donevski z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

Framatome ogłosiło podpisanie porozumienia (MOU) z Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Polsce w celu poszukiwania i rozwijania możliwości współpracy w zakresie edukacji i badań jądrowych.

α-alu­mina, jedna z postaci tlenku glinu, jest powszech­nie sto­so­wa­nym mate­ria­łem cera­micz­nym, m. in. ze względu na swoją zdol­ność do adsorp­cji. Zro­zu­mie­nie tego mecha­ni­zmu pogłę­biły ostat­nie bada­nia z wyko­rzy­sta­niem nowo­cze­snych obli­czeń DFT prze­pro­wa­dzone przez naukow­ców NOMATEN w NCBJ, które wyróż­niono na okładce spe­cjal­nego numeru cza­so­pi­sma Phy­sica Sta­tus Solidi B.

Centrum Informatyczne Świerk (CIŚ) w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) uzyskało oficjalny status Tier 1 w Worldwide LHC Computing Grid (WLCG). Dzięki temu staje się węzłem sieciowym dla operacyjnej produkcji danych przy Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC) w CERN.

Już trzeci kompleksowy skaner do bezinwazyjnej inspekcji towarów wielkogabarytowych służący do wykrywania zagrożeń czy prób przemytu został dostarczony na polska granicę. Nowe urządzenie MultiControl CanisMatic Rail, będzie pracować na kolejowym przejściu granicznym w Hrubieszowie. Tak jak dwa poprzednie działające już w Kuźnicy Białostockiej i w Korszach, jest ono dziełem polskiej firmy MultiControl sp. z o.o., a powstało dzięki zaawansowanej technologii NCBJ.

Cyklotron CERAD zaprojektowany i zbudowany przez belgijską firmę IBA (Ion Beam Applications S.A.) został zainstalowany w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ). W cyklotronie będą rozpędzane protony i cząstki alfa do energii 30 MeV oraz deuterony do energii 15 MeV. Bombardując nimi odpowiednio dobrane tarcze będzie można wytwarzać radionuklidy takie jak 89Zr czy 211At, które do tej pory nie były otrzymywane w NCBJ i nie były powszechnie dostępne w Polsce. Dzięki nowemu urządzeniu w Świerku będzie można prowadzić badania nad nowymi radiofarmaceutykami, w szczególności takimi, które zostaną specjalnie zaprojektowane pod potrzeby indywidualnych pacjentów.

Na początku grudnia został zaakceptowany do realizacji projekt ATF Cladding złożony wspólnie przez naukowców z Polski i Korei Południowej. Ze strony polskiej uczestnikiem jest NCBJ, a ze strony koreańskiej konsorcjum Seul National University, Korean Atomic Energy Research Institute i firma DAEKYUNG TECH & TESTERS. Celem projektu jest szczegółowe zbadanie stabilności strukturalnej i związanych z tym zmieniających się właściwości funkcjonalnych nowego typu koszulek paliwowych pokrytych warstwą ochronną przeznaczonych dla reaktorów jądrowych. Materiały te zwiększą tolerancję na zdarzenia jądrowe tego typu elementów i nazywane są Accident Tolerant Fuel.

W badaniach prowadzonych w Narodowym Centrum Badań Jądrowych opracowano kompleksową metodologię w ramach obliczeniowej mechaniki płynów (CFD) w celu dokładnego modelowania zjawiska turbulentnego przepływu i wymiany ciepła w geometrii ściśle upakowanej kasety paliwowej. Wysiłki zostały nagrodzone na międzynarodowej konferencji SCOPE.

Nagrodę Główną w 19. edycji konkursu Popularyzator Nauki otrzymał Zespół Działu Edukacji i Szkoleń NCBJ. Nagrodę przyznano "Za wieloletnie zasługi w popularyzowaniu wiedzy nt. promieniowania jonizującego, promieniotwórczości, energii jądrowej i naturalnej promieniotwórczości. Działania te mają dodatkowe znaczenie w kontekście realizacji programu transformacji energetycznej Polski".

Defekty struktury krystalicznej półprzewodników stosowanych w kosmosie i w przemyśle jądrowym mogą wpływać na pracę urządzeń, które są z nich zbudowane. Magistrant Instituto Superior Técnico w Portugalii we współpracy z naukowcami NCBJ, badał defekty powstające w azotku galu bombardowanym argonem. Istotnym elementem badań było wykorzystanie programu McChasy rozwijanego w Świerku.

Ceremonia podpisania polsko-japońskiego Porozumienia o współpracy (MoC) w zakresie współpracy w dziedzinie HTGR między Ministerstwem Klimatu i Środowiska oraz japońskim Ministerstwem Edukacji, Kultury, Sportu i Nauki (MEXT) odbyła się 16 listopada 2023 r. NCBJ jest głównym realizatorem umowy po stronie polskiej.

Nowe badanie rzuciło światło na skomplikowane zależności pomiędzy pyłem międzygwiazdowym w galaktykach, właściwościami galaktyk i ich środowiskami. Mimo długotrwałych badań, relacje między właściwościami pyłu a środowiskiem w jakim znajdują się galaktyki były dotąd słabo poznane. W najnowszej pracy opublikowanej w Astronomy&Astrophysics, naukowcy opisali związek między ilością światła gwiezdnego pochłanianego przez pył a środowiskiem galaktyk.

27 października został uruchomiony, po przerwie remontowej, reaktor badawczy MARIA. Tym samym rozpoczęła się ponownie długo oczekiwana produkcja radioizotopów, głównie na potrzeby medycyny. Dyrektor NCBJ w specjalnym liście podziękował osobom zaangażowanym w skomplikowane prace modernizacyjne.

Zespół badaczy z Francji, Polski i Wielkiej Brytanii zaproponował nową hipotezę sugerującą, że oddziaływania ciemnej materii z neutrinami mogą wyjaśnić pewne nieprawidłowości w rozkładzie mikrofalowego promieniowania tła. Szczegóły analizy opisano w artykułach opublikowanych na łamach prestiżowych periodyków naukowych Monthly Notices of the Royal Astronomical Society: Letters oraz Physics of the Dark Universe.

16 października 2023 r. nastąpiła zmiana na stanowisku Zastępcy Dyrektora NCBJ ds. Naukowych. Dotychczasowa dyrektor, profesor Ewa Rondio przekazała swoje obowiązki profesor Agnieszce Pollo, astrofizyczce, która dotychczas kierowała bardzo prężnie rozwijającym się Zakładem Astrofizyki.

Naukowcy i Inżynierowie Laboratorium Badań Materiałowych NCBJ specjalizują się w analizach właściwości mechanicznych, strukturalnych, termicznych i badaniach nieniszczących nowoczesnych materiałów przeznaczonych do zastosowania w reaktorach jądrowych IV Generacji. Zakończona właśnie modernizacja Laboratorium pozwoli na badanie i certyfikowanie materiałów, które mają posłużyć do konstrukcji pierwszego polskiego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem – HTGR.

23 września podczas konferencji w Warszawie zatytułowanej "Wprost o nauce. Od badań podstawowych do prac rozwojowych. Polski system szkolnictwa wyższego i nauki w dobie wyzwań współczesności. Perspektywy szanse wyzwania", prof. Wacław Gudowski z Narodowego Centrum Badań Jądrowych otrzymał nagrodę Orła "Wprost" w kategorii "Biznes i nauka". Nagroda została przyznana za wybitne osiągnięcia naukowe i działalność dydaktyczną w zakresie energetyki jądrowej, a także za zaangażowanie w rozwój współpracy naukowej między Polską a Szwecją.

Zaprezentowany w czerwcu w Warszawie projekt koncepcyjny polskiego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem (HTGR-POLA) został w ubiegłym tygodniu (27 września) przedstawiony na międzynarodowym forum jądrowym, na corocznej konferencji generalnej Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu.

26 września 2023 r. NCBJ odwiedził pan David Austin Wright, komisarz NRC - amerykańskiej Komisji Regulacji Jądrowych. Gościowi towarzyszyli przedstawiciele Komisji oraz Ambasady USA w Warszawie z zastępcą szefa misji, panem Danielem J. Lawtonem. Goście spotkali się z kierownictwem Instytutu, zapoznali się z informacjami o naszych głównych priorytetach badawczych oraz zwiedzili reaktor MARIA.

W badaniu, którego wyniki właśnie opublikowano w czasopiśmie „Molecules” naukowczynie wykazały, że poddanie komórek nowotworowych niedrobnokomórkowego raka płuc działaniu odpowiednio dobranych aminokwasów może zwiększać skuteczność radioterapii opartej na miejscowej emisji promieniowania alfa przez bor aktywowany neutronami. Tak zwana terapia BNCT jest stosowana głównie w przypadku leczenia narządów szczególnie wrażliwych, np. mózgu. Pierwszą autorką pracy jest doktorantka studiów RadFarm prowadzonych w NCBJ.

Laboratorium Badań Materiałowych oraz Centrum Doskonałości NOMATEN w NCBJ zajmują się m. in. badaniami i testami materiałów konstrukcyjnych i ich połączeń, wykorzystując nowoczesne, specjalistyczne urządzenia do analizy. Infrastrukturę badawczą laboratoriów zasilił uruchomiony w ostatnim czasie transmisyjny mikroskop elektronowy.

Gwiazdom przypisywana jest kluczowa rola w sterowaniu ewolucją galaktyk o niewielkich masach. Wytwarzane w nich wiatry galaktyczne, tzw. odpływy (ang. outflows), wyrzucają gaz poza ośrodek międzygwiazdowy, uniemożliwiając powstawanie nowych gwiazd. Badania wpływu galaktycznych odpływów na cykl barionowy galaktyk karłowatych, przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców pod przewodnictwem astrofizyka z NCBJ, zostały właśnie opublikowane w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.

Częścią działającego w NCBJ Ośrodka Radioizotopów POLATOM jest Laboratorium Wzorców Radioaktywności (LWR). Pracownicy laboratorium zajmują się m.in. kontrolą aktywności i poziomu zanieczyszczeń promieniotwórczych preparatów radiochemicznych i radiofarmaceutyków wytwarzanych w OR POLATOM, a także prowadzą prace naukowo-badawcze. Najnowsze opublikowane wyniki dotyczą precyzyjnych pomiarów aktywności roztworów 177Lu i 225Ac oraz czasu połowicznego zaniku tych radionuklidów.

9 września (sobota) Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) w Różanie będzie otwarte dla zwiedzających. To nietypowa okazja, żeby zobaczyć obiekt, który zazwyczaj jest niedostępny dla osób postronnych.

W dniach 21–23 sierpnia 2023 roku w NCBJ odbyło się spotkanie w ramach prac nad przygotowaniem projektu badawczego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem HTGR-POLA. Był to kolejny etap przeglądu dokumentacji, którą dostarcza JAEA w ramach kontraktu o współpracy przy przygotowaniu projektu tego reaktora.

W ostatnich latach szybko wzrasta popularność indywidualnej produkcji energii z wykorzystaniem OZE. Na początku lipca tego roku zaczął działać pierwszy w Polsce prosument zbiorowy. Umożliwiła to współpraca, w której brał udział Interdyscyplinarny Zakład Analiz Energetycznych (IDEA), będący częścią Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

Uczenie maszynowe zostało użyte do mapowania rozkładu dyslokacji w stopach magnezu i przewidywania ich właściwości mechanicznych. Grupa naukowców z Finlandii, Hiszpanii i z NCBJ przeprowadziła trening modelu uczenia maszynowego na zestawie danych obrazów EBSD (elektronowa dyfrakcja wsteczna) stopów magnezu o różnych gęstościach dyslokacji. Badania mogą doprowadzić do rozwoju nowych materiałów o zoptymalizowanych właściwościach mechanicznych. Ich artykuł ukazał się w lipcowym numerze czasopisma Nature Scientific Reports.

W Zakładzie Aparatury Jądrowej NCBJ, przy współudziale Departamentu Aparatury i Technik Jądrowych NCBJ, została zaprojektowana i zbudowana struktura przyspieszająca akceleratora do nowego stanowiska badawczego terapii typu FLASH. Pionierskie stanowisko ma wykorzystywać konstrukcję akceleratora medycznego AQURE i docelowo ma działać w WCO w Poznaniu.

NCBJ otrzymało autoryzację Państwowej Agencji Atomistyki, która pozwoli instytutowi wspierać czynności Prezesa Agencji w zakresie bezpieczeństwa elektrowni jądrowych i fizyki jądrowej w zastosowaniach praktycznych. Na obecnym etapie zadania te wiązały się będą przede wszystkim z procesami licencjonowania przyszłych elektrowni i nadzoru nad ich budową.

Dziś o godzinie 15.00 premiera filmu o pracy Zakładu Aparatury Jądrowej HITEC oraz Zakładu Fizyki i Techniki Akceleracji Cząstek. Będzie to dziesiąty, a zarazem ostatni film opublikowany w ramach projektu Wirtualne Dni Otwartych Drzwi NCBJ i OJ Świerk. Gorąco zapraszamy do obejrzenia wszystkich realizacji!

26 czerwca 2023 r. odbyło się Specjalne Colloquium, na którym wręczone zostały nagrody za najlepsze prace badawcze i działalność popularyzatorską w roku 2022. Laureatami zostali dr hab. Michał Bluj, zespół w składzie dr hab. Paweł Ziń i dr Maciej Pylak, dr Michael Romano oraz prof. dr hab. Jerzy Kowalski-Glikman i dr Miguel Figueira.

Dr inż. Tomasz Rajkowski z Zakładu Elektroniki i Systemów Detekcyjnych NCBJ został laureatem nagrody Paul Phelps Continuing Education Grant, przyznawanej corocznie przez Radiation Effects Committee w IEEE Nuclear and Plasma Sciences Society. Nagroda pozwoli naukowcowi na wzięcie udziału w szkoleniu podczas międzynarodowej konferencji NSREC 2023.

We wtorek, 20 czerwca, przyjęta zostałą uchwała w sprawie programu wieloletniego pod nazwą "Program modernizacji badawczego reaktora jądrowego MARIA". Koszt przedsięwzięcia wyniesie ok. 91,7 mln zł i pozwoli na eksploatację reaktora po roku 2027.

Obiecujące wyniki pierwszych badań i testów radioterapii wykorzystującej ultra wysokie moce dawki, FLASH, powodują, że zainteresowanie ta techniką stale rośnie. Badania w tej tematyce są doceniane, co potwierdza nagroda, jaką uzyskał ostatnio artykuł o terapii FLASH autorstwa naukowców Zakładu Aparatury Jądrowej NCBJ.

12 czerwca na konferencji zorganizowanej przez Związek Pracodawców Polskich zaprezentowano po raz pierwszy publicznie projekt koncepcyjny nowego polskiego badawczego reaktora wysokotemperaturowego opracowany w NCBJ. Chłodzony helem reaktor dostarczy 30 MW mocy cieplnej, a temperatura helu na wyjściu pierwotnego obiegu chłodzącego osiągnie 750 ⁰C.

Pył międzygwiazdowy jest kluczowym składnikiem galaktyk: sprzyja powstawaniu gwiazd i napędza procesy chemiczne i fizyczne. Jednak równocześnie ukrywa on większość nowo narodzonych gwiazd w taki sposób, że ich bezpośrednia obserwacja jest niemożliwa. Dlatego astrofizycy wykorzystują prawa tłumienia pyłu i inżynierię wsteczną, by ustalić jak aktywna gwiazdotwórczo jest dana galaktyka. Praca na ten temat ukazała się w czasopismie Astronomy & Astrophysics.

W dniach 14-15 czerwca 2023 odbywają się ćwiczenia Straży Pożarnej w Świerku. Może wystąpić wzmożony ruch pojazdów służb ratowniczych na drogach dojadowych do Ośrodka.

Nie każdy może zwiedzić NCBJ osobiście, ale już teraz niemal każdy będzie mógł zrobić to „wirtualnie”! Wystarczy dostęp do Internetu. Zapraszamy do wirtualnego zwiedzania NCBJ i OJ Świerk!

Przeprowadzenie skutecznej transformacji energetycznej wymaga m.in. kompleksowego monitorowania postępu jej wdrażania, co musi być oparte na aktualnych i wiarygodnych analizach danych. Takie działania będą prowadzone w NCBJ w rozpoczynającym się właśnie projekcie „Obserwatorium Transformacji Energetycznej”.

Współpraca NCBJ z JAEA (Japan Atomic Energy Agency) realizowana jest już od ponad 10 lat. Obok dużych przedsięwzięć, jak działania w obszarze wysokotemperaturowych reaktorów chłodzonych gazem (HTGR), od kilku lat rozwijane są projekty pozwalające na pełniejsze wykorzystanie możliwości reaktora MARIA. Najnowszy z nich dotyczy wysokotemperaturowych sond materiałowych typu JMTR.

W sobotę, 27 maja miał miejsce 26. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. Motywem przewodnim tegorocznej edycji były „Rewolucje naukowe”. Tradycyjnie, Dział Edukacji i Szkoleń NCBJ również przygotował swoje stoisko.

Dni Innowacji NOMATEN miały na celu dialog z przedstawicielami przemysłu i poznanie ich potrzeb dotyczących wspólnych projektów z sektorem naukowym. Podczas konferencji miały miejsce panele i prelekcje inspirujące współpracę badawczo-rozwojową, a także bloki związane z badaniami materiałowymi w szerokich zastosowaniach (m.in.

Reakcje jądrowe rozgrzewają pręty paliwowe w rdzeniach reaktorów. Odbiór tak powstającego ciepła ma krytyczne znaczenie dla bezpieczeństwa pracy samych reaktorów oraz wydajności turbin parowych generujących prąd. Złożone zjawiska fizyczne, zachodzące podczas przepływów chłodziwa między prętami paliwowymi, będzie można teraz przewidywać szybciej i dokładniej dzięki wyjątkowym symulacjom komputerowym zrealizowanym w NCBJ.

To nie pomyłka! NCBJ plasuje się w czołówce 4% spośród 20 531 uniwersytetów na całym świecie według edycji z 2023 r. opartej na wynikach listy Global 2000 sporządzonej przez Center for World University Rankings. W Polsce jesteśmy na siódmym miejscu. Choć nie kształcimy studentów na studiach pierwszego i drugiego stopnia, naszą pozycję zawdzięczamy jakości prowadzonych badań naukowych.

Znajdujące się w reaktorze MARIA kanały poziome służą do wyprowadzania wiązki neutronów poza rdzeń, celem wykorzystania jej do badań. W ramach nowego projektu przygotowywane jest stanowisko do prowadzenia badań podstawowych w dziedzinach inżynierii biomedycznej, materiałowej, nauk fizycznych i innych.

W dniu 10 maja 2023 r. Świerk odwiedził pan Frédéric Billet, ambasador Republiki Francuskiej w Polsce. Gościowi towarzyszyli m.in. pan François Gauché, wiceprezes CERCA - producenta paliwa jądrowego działającego w ramach przedsiębiorstwa Framatome oraz pan Thierry Deschaux, Dyrektor generalny, EDF - Przedstawicielstwo w Polsce. Współgospodarzem wizyty było Ministerstwo Klimatu i Środowiska reprezentowane przez pana Pawła Pytlarczyka, dyrektora Departamentu Energii Jądrowej.

Rosnący udział OZE, takich jak turbiny wiatrowe, w miksie energetycznym oraz ich zależność od warunków pogodowych sprawiają, że konieczne staje się precyzyjne przewidywanie generowanej przez nie mocy w znacznym horyzoncie czasowym. Wyniki badań nad wykorzystaniem w tym celu metod uczenia maszynowego zostały ostatnio przedstawione w pracy opublikowanej przez naukowców Interdyscyplinarnego Zakładu Analiz Energetycznych NCBJ i Politechniki Śląskiej.

Podczas dwudniowego finału tegorocznej edycji konkursu Fizyczne Ścieżki, organizowanego przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych oraz Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk, laureaci po raz kolejny zaprezentowali swoje dokonania w kategoriach: Pokaz Zjawiska Fizycznego, Praca Naukowa i Esej. Po elektryzujących pokazach oraz burzliwych obradach Jury, ogłoszono wyniki XVIII edycji Konkursu.

Jego ekscelencja pan Akio MIYAJIMA, ambasador Japonii, odwiedził 6 kwietnia 2023 r. Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Gość spotkał się z dyrektorem NCBJ, prof. Krzysztofem Kurkiem i zwiedził badawczy reaktor jądrowy MARIA.

Została rozstrzygnięta I edycja konkursu w ramach programu „Perły Nauki”. Jednym z naukowców zakwalifikowanych do programu jest mgr Krzysztof Lisiecki, doktorant Zakładu Astrofizyki NCBJ, prowadzący badania w projekcie „W poszukiwaniu świadków wczesnego Wszechświata – badanie właściwości czerwonych nuggetów”.

Cenne przedmioty zbudowane z materiałów drewnopochodnych, takie jak stare książki czy rzeźby, można skuteczniej chronić przed zawilgoceniem bądź gniciem. Tak optymistyczny wniosek płynie z badań nad implantowaniem celulozy jonami metali i gazów szlachetnych, przeprowadzonych w Narodowym Centrum Badań Jądrowych i Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.

29 marca 2023 r. prof. Krzysztof Kurek podpisał drugi kontrakt dotyczący przekazania z Japonii kolejnych elementów projektu podstawowego reaktora badawczego HTGR. Dokumentacja zostanie przekazana do NCBJ przez Japońską Agencję Energii Atomowej do końca marca 2024 r.

Użycie radiofarmaceutyków bazujących na izotopach metali zyskuje na znaczeniu dzięki doskonaleniu metod ich wytwarzania. Artykuł naukowców OR POLATOM, dotyczący przeglądu możliwości produkcyjnych radioizotopu miedzi-67, trafił do właśnie opublikowanego, specjalnego wydania międzynarodowego czasopisma „Molecules”.

NCBJ uczestniczy w europejskim projekcie ORIENT-NM. Celem projektu jest zbadanie możliwości i krytyczna ocena wartości dodanej, która by wynikała z ustanowienia współfinansowanego europejskiego partnerstwa (CEP) w celu wsparcia rozwoju skoordynowanego europejskiego programu badań i innowacji w zakresie materiałów jądrowych. 

Poszukiwanie materiałów zachowujących wysokie parametry mechaniczne w środowisku wnętrza wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych jest zadaniem wyjątkowo trudnym. Najnowsze badania naukowców z ośrodka jądrowego w Świerku pozwalają przypuszczać, że materiał zdolny wytrzymać tak ekstremalne warunki pracy może się kryć wśród stopów, których podstawowymi składnikami są nikiel i żelazo.

Polskie Towarzystwo Nukleoniczne ogłosiło wyniki najnowszej edycji Konkursu na najlepsze prace dyplomowe. Drugie miejsce w kategorii prac doktorskich zajął dr inż. Jakub Sierchuła z Zakładu Energetyki Jądrowej i Analiz Środowiska NCBJ, za pracę dotyczącą reaktorów dwupłynowych.

Badania materiałów, jakie mają być używane w przyszłych reaktorach wysokotemperaturowych, czy instalacjach termojądrowych wymagają specjalnych sond, w których podczas napromieniania panują ściśle określone warunki. Zespół pracowników reaktora MARIA zaprojektował i skonstruował już kilka sond tego typu, w których napromieniano próbki materiałowe. Dokonania konstruktorów nagrodzono właśnie odznaką honorową "Za Zasługi dla Wynalazczości".

8 marca, podczas uroczystego posiedzenia Rady Naukowej NCBJ, zostały zaprezentowane i nagrodzone osiągnięcia pracowników Instytutu, w kategoriach: naukowe, badawczo-techniczne i popularyzatorskie, dokonane w 2022 roku. Serdecznie gratulujemy wszystkim wyróżnionym i życzymy sukcesów w dalszej pracy naukowej!

Zróżnicowany kształt zębów współczesnych tarcz tnących utrudnia modyfikowanie ich powierzchni czynnych. W testach przemysłowych naukowcy i inżynierowie z Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku wykazali, że nawet narzędzia o tak skomplikowanej geometrii można z powodzeniem doskonalić za pomocą implantacji jonów azotu. Co więcej, podczas pracy z materiałami drewnopochodnymi zmodyfikowane powierzchnie tnące okazują się nabierać interesujących właściwości.

W dniu 22 lutego 2023 dwaj laureaci Nagrody Nobla z dziedziny fizyki, Prof. Barry C. Barish oraz Prof. Arthur B. McDonald, wygłoszą w Warszawie wykłady publiczne. Organizatorem spotkania jest Międzynarodowa Agenda Badawcza AstroCeNT prowadzona przez polskiego fizyka prof. Leszka Roszkowskiego.

Perfekcja nie zawsze jest najlepszym rozwiązaniem. W przypadku materiałów pewne stochastyczne zaburzenia budowy wewnętrznej mogą korzystnie wpływać na ich właściwości mechaniczne. Artykuły dotyczące roli takiego nieporządku w strukturze atomowej stopów, powstające w Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku w zespole prof. Stefanosa Papanikolaou, budzą zainteresowanie naukowców z całego świata.

Prace dotyczące poszukiwanego od ponad 20 lat egzotycznego stanu materii – kondensatu kolorowego szkła – zapewniły dr. Guillaume'owi Beufowi, teoretykowi z Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku, obecność w prestiżowym rankingu Uniwersytetu Stanforda, obejmującym 2% najczęściej cytowanych naukowców świata.

Projekt „Wsparcie polskich użytkowników EuXFEL – Nadzór II (2022-26)” został zaakceptowany do finansowania w ramach programu „Wsparcie udziału polskich zespołów naukowych w międzynarodowych projektach infrastruktury badawczej” Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Prawdopodobnie już za kilka lat na rynku pojawią się detektory scyntylacyjne nowej generacji, zdolne do rejestrowania promieniowania jonizującego z bardzo dobrą rozdzielczością energetyczną. Zapowiedzią zbliżającego się przełomu są wyniki najnowszych badań nad kryształami jodku cezu domieszkowanego talem, przeprowadzonych w Zakładzie Fizyki Detektorów i Diagnostyki Plazmy NCBJ.

Z radością informujemy, że prof. Leszek Roszkowski został członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych (EASA). EASA jest jedną z najbardziej prestiżowych organizacji naukowych i artystycznych w Europie. Prof. Roszkowski jest zatrudniony w Zakładzie Fizyki Teoretycznej NCBJ i jednocześnie kieruje międzynarodową agendą badawczą AstroCeNT.

Z dniem 1 stycznia 2023 r. dr Marcin Kardas objął funkcję zastępcy dyrektora Narodowego Centrum Badań Jądrowych ds. innowacji i wdrożeń. Nowy dyrektor będzie odpowiadał m.in. za prace ZdAJ i PNT. Marcin Kardas jest doktorem nauk o zarządzaniu (2009, SGH), a od 2013 r. współpracuje z Wydziałem Zarządzania UW. 

Dwadzieścia tysięcy wysokiej jakości zdjęć z przeglądu nieba Hawaii Two-0 (H20)/Cosmic Dawn zostało udostępnionych publicznie w najpopularniejszym projekcie nauki obywatelskiej Galaktyczne Zoo. W ramach tego projektu, każdy chętny może zostać naukowcem i pomóc astronomom w klasyfikacji zdjęć z teleskopu Subaru.

20 grudnia na seminarium w CERN zespół LHCb Collaboration zaprezentował nowe testy uniwersalności leptonów, jednej z podstawowych zasad Modelu Standardowego (SM) fizyki cząstek elementarnych. Zasada ta stwierdza, że ​​SM traktuje trzy naładowane leptony (elektrony, miony i taony) identycznie, z wyjątkiem różnic wynikających z ich różnych mas. Wyniki są zgodne z SM. Ważny rezultat komentują naukowcy z Zakładu Fizyki Teoretycznej.

Nie każdy kamień leżący przy drodze ma ziemskie korzenie. Niepozorne znalezisko z okolic wielkopolskiego Antonina okazało się fragmentem świeżego meteorytu, poszukiwanego od momentu sfilmowania jego spadku latem 2021 roku. Jednoznacznych dowodów na kosmiczny rodowód odłamka dostarczyły pomiary radioizotopowe przeprowadzone w NCBJ.

Sześć jednostek naukowych utworzyło Polskie Konsorcjum Ochrony Radiologicznej. Cele Konsorcjum, w skład którego weszło także NCBJ, to współdziałanie i koordynacja badań, kształcenie kadry, wspieranie organizacji rządowych i pozarządowych oraz inicjatyw społecznych, a także promujących wiedzę na temat ochrony radiologicznej.

Kondensaty Bosego-Einsteina pojawiają się w gazach schłodzonych do ultraniskich temperatur. Od kilku lat wiadomo, że mogą się w nich formować krople kwantowe, niezwykłe obiekty wykazujące cechy zarówno gazów, jak i cieczy. Fizycy z kilku warszawskich instytucji połączyli siły, aby dokładniej opisać ich zachowanie.

NCBJ i Koreański Instytut Badań Energii Atomowej (KAERI) podpisały protokół ustaleń dotyczący obszarów możliwej współpracy pomiędzy partnerami. Obejmują one m.in. wymianę danych technicznych, wymianę naukową, wspólne prace B+R i wykorzystanie koreańskich zasobów badawczych.

Radioizotopy o zasadniczym znaczeniu dla współczesnej diagnostyki, takie jak molibden-99, są wytwarzane w zaledwie kilku badawczych reaktorach jądrowych na świecie. W procesie produkcji molibdenu kluczową rolę odgrywają płaskie, cienkie tarcze uranowe. Europejski patent, właśnie przyznany naukowcom z NCBJ, może tę produkcję zoptymalizować dzięki tarczom wykonanym z użyciem druku przestrzennego.

Prezes Japońskiej Agencji Energii Atomowej (JAEA) oraz Dyrektor NCBJ podpisali w dniu dzisiejszym Porozumienie Wdrażające dotyczące współpracy instytucji w pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie technologii reaktorów wysokotemperaturowych chłodzonych gazem. Jednocześnie została podpisana umowa o zakupie przez NCBJ elementów dokumentacji projektu podstawowego reaktora badawczego HTGR, który miałby zostać zainstalowany w Polsce.

Program obecnego cyklu LHC obejmie pomiary wysokoenergetycznych neutrin, badania nad naturą oddziaływań spajających jądra atomowe oraz poszukiwanie śladów tzw. nowej fizyki. W dniach 15–16 listopada podczas 5. międzynarodowego spotkania wstępnie podsumowano działanie nowych detektorów FASER i SND@LHC oraz omówiono plany budowy nowych instalacji.

IOB-y wspierają przedsiębiorców, w szczególności mikro, małych i średnich, w kontaktach pomiędzy nauką i biznesem. Zajmują się doradztwem i badaniem potrzeb przedsiębiorstwa. Oferują pomoc podczas aplikowania do programów (związanych m.in. z transferem technologii) o zasięgu krajowym i międzynarodowym. PNT uzyskał akredytację na dwa lata.

Niezbędne w większości gałęzi fizyki systemy detekcyjne oparte są w dużej mierze na układach elektronicznych. Wiele z takich układów pracuje w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące, dlatego ciągle prowadzone są badania, m.in. nad półprzewodnikami, scyntylatorami, czy fotopowielaczami, w celu lepszego zrozumienia ich zachowania w takim środowisku.

W Wielkopolskim Centrum Onkologii zaprezentowano dwa projekty realizowane wspólnie z NCBJ, a finansowane ze środków na naukę Województwa Wielkopolskiego. Zupełnie nowym rozwiązaniem jest akcelerator elektronów typu FLASH wysyłający mikrosekundowe impulsy terapeutyczne o mocy dawki kilkudziesieciu grejów na sekundę. W przyszłym roku rozpoczną się badania przedkliniczne z wykorzystaniem tego urządzenia.

Za kilka lat wśród środków do walki z nowotworami wątroby mogą się znaleźć mikrosfery żelowe z tlenku itru, wytwarzane w NCBJ. Wyniki najnowszych badań nad oddziaływaniem nowych mikrosfer na materiał biologiczny okazują się obiecujące. Jeśli dalsze testy je potwierdzą, w przyszłości mikrosfery będzie można wytwarzać szybko i tanio, precyzyjnie dopasowując ich cechy do potrzeb konkretnego pacjenta.

Dr Karol Kozioł z Zakładu Fizyki Detektorów i Diagnostyki Plazmy NCBJ, uzyskał grant NCN w konkursie MINIATURA 6 na realizację pojedynczych działań naukowych. Badania dr. Kozioła dotyczą naruszania parzystości oraz efektów elektrodynamiki kwantowej w spektroskopii jądrowego rezonansu magnetycznego.

Fotony przemierzają Wszechświat z niezmienną prędkością. Tylko czy zawsze wszystkie z tą samą? Aby sprawdzić, czy potencjalne efekty kwantowej grawitacji nie wpływają na prędkości fotonów o bardzo dużych energiach, polsko-chiński zespół naukowców zaprzągł do pracy dwa spektakularne zjawiska kosmiczne: soczewki grawitacyjne i wybuchy promieniowania gamma.

W dniach 10–14 października 2022 roku międzynarodowe grono specjalistów MAEA ramach misji OMARR (ang. Operation and Maintenance Assessment for Research Reactors) dokonało przeglądu mającego na celu zwiększenie efektywności programu pracy i utrzymania w ruchu reaktora MARIA.

17 października odbyła się uroczystość z okazji czterdziestolecia PAA. Dyrektor NCBJ skierował do Prezesa PAA list gratulacyjny z okazji rocznicy. Podczas uroczystości nasz instytut został nagrodzony medalem okolicznościowym, a profesor Krzysztof Kurek otrzymał z rąk pani minister Anny Moskwy odznakę honorową "Zasłużony dla Energetyki".

Synteza pierwiastków superciężkich odbywa się w wyniku reakcji zderzeń ciężkich jonów. Powstałe jądro superciężkie może być zarówno silnie wzbudzone (gorące), jak i wzbudzone w niewielkim stopniu (zimne). Do tej pory brak było przykładów świadczących o tym, że oba scenariusze reakcji jądrowej mogą prowadzić do tych samych jąder końcowych. Opublikowana we wrześniu praca międzynarodowego zespołu naukowców z udziałem polskich fizyków, pokazuje, że taka sytuacja jest możliwa.

Zespół naukowy Departamentu Aparatury i Technik Jądrowych NCBJ wraz z ekspertami z Laboratorium Badawczego Armii USA przeprowadzili nową, udaną eksperymentalną próbę produkcji izomerów renu, wykorzystując pola neutronowe reaktora MARIA. Eksperyment zaowocował wyznaczeniem najdokładniejszej do tej pory wartości czasu życia izomeru 184mRe.

Konferencja "International Workshop on Machine Learning and Quantum Computing Applications in Medicine and Physics" (WMLQ2022) odbyła się w dniach 13-16 września w Warszawie i była poświęcona zastosowaniu metod statystycznych, w tym uczenia maszynowego w medycynie i naukach fizycznych. Głównym organizatorem konferencji było NCBJ. Współorganizatorami byli naukowcy z Uniwersytetu Jagiellońskiego, z Uniwersytetu Wiedeńskiego oraz projekt EuroCC.

Gdy rozpędzone neutrony bądź jony bombardują materiał, jego warstwa powierzchniowa ulega dramatycznym przekształceniom fizycznym i chemicznym. Ten fakt został wykorzystano do stworzenia metody produkcji superuszczelek. Naukowcy zaproponowali także prosty i szybki sposób detekcji niebezpiecznych kabli, których polimerowa izolacja zaczyna tracić właściwości izolujące.

Gdy organizm najpierw otrzyma niewielką dawkę promieniowania jonizującego, a po pewnym czasie drugą, wyraźnie większą, ryzyko wystąpienia negatywnych skutków będzie mniejsze niż w sytuacji, gdyby otrzymał tylko tę ostatnią. Zjawisko, znane jako efekt Rapera-Yonezawy, z powodzeniem opisali naukowcy z NCBJ. Ich badania nagrodzono dziś w Gliwicach prestiżową nagrodą Polskiego Towarzystwa Badań Radiacyjnych.

Mgr inż. Tomasz Kwiatkowski z Zakładu Energetyki Jądrowej i Analiz Środowiska NCBJ otrzymał nagrodę Best Paper Award za pracę zaprezentowaną podczas 13th International Topical Meeting on Nuclear Reactor Thermal-Hydraulics, Operation, and Safety (NUTHOS-13). Nagrodzona praca dotyczy analizy niepewności modeli turbulentnych przepływu chłodziwa w ściśle upakowanych kasetach paliwowych w reaktorach jądrowych.

W dniach 12-15 września 2022 roku w Kazimierzu Dolnym odbyła się Międzynarodową Szkoła Letnia w trakcie której zaprezentowano wykłady ekspertów ze Szwecji, Włoch, Szwajcarii, Japonii, Holandii i Indonezji oraz z NCBJ. Doktoranci NCBJ mieli okazję przedstawić wyniki swoich badań oraz uzyskać informację zwrotną ze strony zaproszonych gości.

Obrazy odległych galaktyk, zniekształcone przez silne soczewki grawitacyjne, to wizualnie najbardziej nieszablonowe zjawiska fotografowane przez teleskopy. Ich automatyczna detekcja z wielu względów jest trudna. Podczas międzynarodowych warsztatów w Warszawie, dedykowanych uczeniu maszynowemu, naukowcy NCBJ zademonstrowali modele teoretyczne i oprogramowanie, które z wysoką skutecznością i wiarygodnością radzą sobie z tym zadaniem.

NCBJ zawarło umowę ramową z ITER Organization, w ramach której zbadane zostaną próbki materiałów i okna diagnostyczne, które znajdą zastosowanie w reaktorze termojądrowym ITER. Zostaną zaprojektowane specjalne kapsuły termostatyczne, które odtworzą warunki panujące w miejscu ich docelowej instalacji. Zostaną umieszczone w rdzeniu naszego reaktora, napromienione, a następnie przebadane.

13.09 NCBJ gościł uczestników dwudziestej drugiej Krajowej Konferencji Badań Radiograficznych. Tematyka tradycyjnie obejmowała m.in. współczesne trendy rozwoju radiografii rentgenowskiej, ciekawe przypadki spotykane w trakcie prowadzonych badań, nowinki techniczne i technologiczne oraz nowe obszary zastosowań obrazowania RTG.

Dwaj naukowcy NCBJ zostali nagrodzeni grantami konkursów Narodowego Centrum Nauki. Dr Wenyi Huo z Centrum Doskonałości NOMATEN otrzymał grant POLONEZ BIS na realizację projektu dotyczącego stopów o wysokiej entropii, natomiast dr Ilkka Samuli Mäkinen uzyskał grant z konkursu SONATINA na projekt dotyczący pętlowej grawitacji kwantowej.

Aluminium, tytan, nikiel, niob i wolfram – aż pięć pierwiastków składa się na warstwy o wysokiej entropii właśnie wyprodukowane w Narodowym Centrum Badań Jądrowych. Ich wytworzenie oznacza, że ośrodek w Świerku włączył się w badania nad pokryciami uchodzącymi we współczesnej inżynierii powierzchni za jedne z najbardziej nowatorskich.

W związku z artykułem w Gazecie Stołecznej zatytułowanym "Pacjentce z nowotworem odwołano leczenie. Powód? Radioizotop sprowadzany jest z Rosji” wyjaśniamy, że powody opisanej sytuacji nie leżą po stronie NCBJ i nic nam nie wiadomo o tym, by można je było wiązać z problemami z dostawami z Rosji.

Ważnym etapem wprowadzania koncepcji reaktorów jądrowych IV generacji są wszechstronne badania i modele ich działania. Na podstawie analiz potwierdzono np. pasywne bezpieczeństwo reaktora DFR_m, dzięki wyznaczeniu temperaturowego współczynnika reaktywności. W pracy opublikowanej ostatnio w czasopiśmie International Journal of Energy Research, po raz pierwszy przedstawiono obliczenia stanów przejściowych dla takiego reaktora.

Narzędzia stosowane do obróbki w przemyśle meblarskim są narażone na szybkie zużywanie się. Modyfikacja powierzchni może zapewnić przedłużenie ich trwałości, co wpływa na zużycie energii, wykończenie powierzchni oraz szybkość produkcji. Badania wpływu implantacji jonów azotu na trwałość stalowych wierteł przeprowadzili naukowcy Zakładu Technologii Plazmowych i Jonowych NCBJ oraz Katedry Mechanicznej Obróbki Drewna SGGW.

Pod koniec czerwca, w formacie hybrydowym, odbyło się w Brukseli spotkanie inaugurujące międzynarodowy projekt ENEN2plus. Projekt ma na celu budowanie kompetencji z zakresu technologii jądrowych poprzez działalność edukacyjną i szkoleniową. Dział Edukacji i Szkoleń NCBJ również bierze w nim udział.

"Moja praca skupia się na badaniu procesów towarzyszących formowaniu się i ewolucji galaktyk z zastosowaniem nowoczesnych metod uczenia maszynowego" - wyjaśnia dr William James Pearson z Zakładu Astrofizyki NCBJ. Dr Pearson otrzymał jedno z tegorocznych stypendiów Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej.

Do tej pory nie potrafiliśmy bezpośrednio i z odpowiednią precyzją zmierzyć, jak łamanie symetrii CP przejawia się w rozpadach mezonów powabnych. Wyniki analiz eksperymentu LHCb zaprezentowane na właśnie zakończonej konferencji fizyki wielkich energii ICHEP w Bolonii znakomicie wypełniają tę lukę.

W dniach 22-23 czerwca 2022 r. odbyło się w Świerku sympozjum poświęcone rozwojowi badań neutronowych w Polsce i w Europie. Sympozjum zapoczątkowało współpracę polskich instytucji, uczelni i naukowców ze strony użytkowników źródeł neutronowych (konsorcjum "Neutrony dla Polskiej Nauki") z operatorami i konstruktorami infrastruktury wytwarzającej neutrony (w tym reaktor MARIA, DONES, ESS).

W dniu 5 lipca NCBJ podpisało list intencyjny z Fabryką Kotłów SEFAKO S.A. w sprawie współpracy w zakresie działalności badawczo-rozwojowej dotyczącej opracowania opisu technicznego badawczego redaktora HTGR. Zadaniem SEFAKO będzie zaprojektowanie i w przypadku podjęcia decyzji o rozpoczęciu inwestycji, zbudowanie Zespołu Urządzeń Reboilera w części konwencjonalnej instalacji.

Fizycy wysokich energii świętują dziś dziesiątą rocznicę odkrycia bozonu Higgsa. 4 lipca 2012 r. długo oczekiwane wyniki ogłosiły jednocześnie eksperymenty ATLAS i CMS przy Wielkim Zderzaczu Hadronów. Naukowcy NCBJ wnieśli swój znaczący wkład w budowę i zbieranie oraz analizę danych CMS. Okolicznościowe Sympozjum właśnie trwa i można je śledzić zdalnie.

W dniach 21 i 22 czerwca w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Otwocku odbyło się spotkanie uczestników Projektu REVaMP. Głównym celem projektu jest opracowanie, dostosowanie i zastosowanie nowych technologii recyklingu metali. W skład konsorcjum wchodzi 16 europejskich partnerów. Zadania NCBJ wykonywane są przez naukowców Zakładu TJ3.

27 czerwca zostały rozdane Nagrody Dyrektora Departamentu Badań Podstawowych NCBJ za osiągnięcia naukowe i działalność popularyzatorską za rok 2021. W tym roku wyróżnieni zostali: dr Varvara Batozskaya z Zakładu Fizyki Wysokich Energii, prof. Marek Biesiada z Zakładu Astrofizyki, profesorowie Michał Kowal i Janusz Skalski z Zakładu Fizyki Teoretycznej oraz prof. Katarzyna Małek z Zakładu Astrofizyki za osiągnięcia w obszarze popularyzacji.

W dniach 10–13.06.2022 odbyły się 17 Igrzyska Olimpijskie Instytutów Naukowych. W tym roku organizatorem był CEA Grenoble. W zawodach uczestniczyło ponad 1000 naukowców reprezentujących 26 Instytutów Naukowych z 10 krajów europejskich, w tym pracownicy NCBJ, którzy zdobyli wiele medali.

Badania z zakresu medycyny kojarzą się w NCBJ z Ośrodkiem Radioizotopów POLATOM. Nie jest to jedyny Zakład zajmujący się w Instytucie tą dziedziną nauki. Duży wkład w opracowanie nowych związków, przydatnych z punktu widzenia medycyny, mają również naukowcy z Zakładu Metod Jądrowych Fizyki Ciała Stałego, dzięki zastosowaniu badań krystalograficznych.

System do bezinwazyjnej inspekcji towarów wielkogabarytowych CANIS, wspólne dzieło firmy PID Polska oraz NCBJ, został tegorocznym laureatem godła Teraz Polska w kategorii innowacje. W Świerku powstaje m.in. serce urządzenia czyli akcelerator będący źródłem skanującej wiązki promieniowania gamma. Dziś na uroczystości w Pałacu Prezydenckim dyplom i statuetkę godła wręczyła przedstawicielom naszych instytucji pani Agata Kornhauser-Duda.

Delegacja NCBJ uczestniczyła w uroczystości otwarcia Centrum Badawczo-Rozwojowego PID Polska. Ośrodek prowadzi badania w obszarze inspekcji radiograficznej i detekcji. Dzięki współpracy z polskimi instytucjami naukowymi możliwy będzie rozwój własnych technologii mających zastosowanie zarówno w przemysłowych detektorach rentgenowskich, jak i w skanerach cargo.

Dziś na terenie NCBJ odbywają się ćwiczenia przeciwpożarowe. Na drogach dojazdowych do ośrodka Świerk spodziewany jest wzmożony ruch pojazdów służb ratowniczych.

W sobotę 21 maja miał miejsce 25. Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik. Tematyką tegorocznej edycji Pikniku była woda – jej rola w przyrodzie i życiu człowieka, a także jej właściwości i zjawiska z nią związane. Impreza odbyła się na terenie Centrum Nauki Kopernik. Swoje stoisko, przygotowane przez Dział Edukacji i Szkoleń, wystawiło również NCBJ.

W dniu dzisiejszym (1.06.2022) na terenie ośrodka jądrowego Świerk odbywają się ćwiczenia z zakresu bezpieczeństwa. W związku z tym mogą wystąpić utrudnienia w ruchu na drogach dojazdowych do NCBJ. 

Po raz kolejny artykuł opisujący badania naukowców Ośrodka Radioizotopów POLATOM znalazł się wśród pięciu najczęściej cytowanych publikacji czasopisma Nuclear Medicine Review w latach 2017-2021. Dyplom przyznany przez Redakcję został wręczony autorom podczas XVII Zjazdu Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej w Białymstoku 26–28.05.2022.

Materiały na bazie tytanu są często używane do wytwarzania implantów medycznych. Naukowcy z Laboratorium Badań Materiałowych i Centrum Doskonałości NOMATEN NCBJ po raz pierwszy wykorzystali technikę badawczą obrazowania ramanowskiego do określenia rozkładu przestrzennego oraz udziału ilościowego poszczególnych faz tlenku tytanu pokrywających powierzchnię materiału, co decyduje o jego właściwościach.

NCBJ organizuje 1st NOMATEN International Conference on Materials Informatics. Informatyka materiałowa to nowa dziedzina badań, która wykorzystuje zaawansowane narzędzia informatyczne do lepszego poznania i projektowania materiałów potrzebnych przede wszystkim do pracy w ekstremalnych warunkach fizycznych i chemicznych, a także w medycynie. Tematyką tą zajmują się m.in. pomysłodawcy i organizatorzy konferencji - naukowcy z Centrum Doskonałości NOMATEN działającego w Świerku.

Naukowcy z NCBJ i UW opublikowali pracę, w której wyjaśniają, od czego zależy powodzenie syntezy jąder najcięższych pierwiastków w reakcjach fuzji. Z przeprowadzonych obliczeń wynika, że dramatyczny spadek prawdopodobieństwa syntezy wraz ze wzrostem liczby atomowej tworzonego jądra da się wyjaśnić, zakładając, że fuzja następuje w procesie dyfuzji.

Co 6 lat, kraje UE dokonują wzajemnej, tematycznej oceny bezpieczeństwa instalacji jądrowych. W Polsce taki obiekt stanowi reaktor badawczy MARIA. Do 27 maja 2022 r. trwają publiczne konsultacje dokumentów regulujących tematyczny przegląd obiektów jądrowych.

W projektach związanych z syntezą termojądrową konieczne jest wykorzystanie materiałów odpornych na wysokie temperatury i uszkodzenia radiacyjne. Obiecujące pod tym względem są materiały bazujące na węglu, zwłaszcza nanorurki węglowe i grafen. W badaniach odporności detektorów grafenowych na wysokie strumienie neutronów brali udział naukowcy z Zakładu Badań Reaktorowych NCBJ.

Ogłoszono wyniki XVII edycji konkursu Fizyczne Ścieżki, który jest organizowany przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Instytut Fizyki Polskiej Akademii Nauk. Zdobywcom I, II i III miejsca przyznano nagrody pieniężne, jak również przekazano środki na wyposażenie szkolnych pracowni opiekunom naukowym. Po raz pierwszy przyznana została również nagroda im. prof. Ludwika Dobrzyńskiego dla nauczyciela będącego opiekunem uczestnika konkursu.

Od kilku miesięcy naukowcy z CERN przygotowują do wybudzenia znajdujący się tam kompleks akceleratorów. Po ponad 3 latach tzw. Long Shutdown 2 i sukcesywnym testowaniu kolejnych etapów rozpędzania, pierwsza wiązka protonów pojawiła się już w pierścieniu LHC.

Reaktory wysokotemperaturowe wykorzystują nowoczesne paliwo jądrowe typu TRISO (ang. TRIstructural-ISOtropic). Naukowcy NCBJ przeprowadzili wstępne badania odporności „osłon” kuleczek paliwowych na uszkodzenia mechaniczne. Prace prowadzone są we współpracy z Europejskim Centrum Badawczym (JRC).

Naukowcy NCBJ analizują koncepcje przyszłych rozwiązań reaktorów jądrowych nowych generacji. Jednym z obiecujących rozwiązań jest reaktor dwupłynowy (DFR). W pracy opublikowanej w kwietniowym numerze czasopisma Progress in Nuclear Energy badacze wykazali, że DFR charakteryzuje się ujemnym temperaturowym współczynnikiem reaktywności, który jest jedną z kluczowych wielkości świadczących o pasywnym bezpieczeństwie reaktora jądrowego.

Naukowcy starają się określić własności grawitonu – hipotetycznej cząstki przenoszącej oddziaływanie grawitacyjne. W pracy opublikowanej w czasopiśmie Journal of High Energy Astrophysics prof. Marek Biesiada wraz ze współpracownikami na podstawie analizy 12 gromad galaktyk przedstawili nowe ograniczenie na masę grawitonu. Jest ono o siedem rzędów wielkości silniejsze niż ograniczenia wynikające z obserwacji fal grawitacyjnych.

Prof. Michał Kowal, Kierownik Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ, wszedł w skład Rady Naukowej francuskiego ośrodka badawczego GANIL (fr. Grand Accélérateur National d’Ions Lourds – Wielki Narodowy Akcelerator Ciężkich Jonów). Wraz z pozostałymi członkami Rady, prof. Kowal będzie kształtował program badawczy instytutu.

NCBJ bierze udział w realizacji międzynarodowego projektu GEMINI 4.0 realizowanego przez ponad 20 instytucji z Europy, Azji i USA. Partnerzy opracują koncepcję wykorzystania reaktora wysokotemperaturowego do bezemisyjnej produkcji ciepła technologicznego i komunalnego, wodoru, amoniaku i innych zastosowań.

Egzotyczne, szybko rotujące obiekty, są w kręgu zainteresowań astrofizyków. Polscy astronomowie próbują uzyskać informacje o warunkach fizycznych panujących we wnętrzu szybko rotujących gwiazd neutronowych. W pracy opublikowanej w The Astronomical Journal wzbogacili analizy o efekty wynikające ze zjawiska pociemnienia grawitacyjnego.

W ostatnich latach trwają prace nad alternatywnymi do reaktorowej drogami produkcji technetu-99m, stosowanego w medycynie nuklearnej. Przykład stanowi wykorzystanie cyklotronów lub akceleratorów liniowych. Jeden z etapów uzyskiwania technetu tą metodą badają obecnie naukowcy z OR POLATOM w NCBJ.

Ruszyła rejestracja na 5 edycję Międzynarodowej Konferencji „Cosmology School - Introduction to Cosmology” współorganizowanej przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Konferencja ta już na dobre wpisała się w harmonogram polskich astrofizycznych wydarzeń naukowych i jest rozpoznawana na arenie światowych konferencji kosmologicznych.

Pełnym powodzeniem zakończyły się prace prowadzone przez zespół reaktora MARIA, związane z badaniem materiałów konstrukcyjnych dla reaktorów czwartej generacji chłodzonych helem. Wykonana przez nich sonda ISHTAR (Irradiation System for High-Temperature Reactors) opuściła rdzeń reaktora, a znajdujące się w niej napromienione próbki zostały przekazane do dalszych badań.

Gdy dochodzi do wykrycia uwolnienia substancji niebezpiecznych, najważniejsze jest szybkie i precyzyjne zlokalizowanie źródła oraz przewidzenie kierunku dalszego rozprzestrzeniania. Zamiast wymagających obliczeniowo modeli dyspersyjnych, pomóc mogą modele bazujące na Sztucznych Sieciach Neuronowych. Pozwoli to na monitorowanie skażenia w czasie rzeczywistym. W badaniu możliwości wykorzystania takich modeli uczestniczą naukowcy z NCBJ.

Publicznie dostępne dane nie są zbyt popularne wśród łowców przełomowych odkryć. Zwykle zostały już przejrzane wielokrotnie i wysycono ich zawartość naukową w wielu publikacjach. Jednak zdarzają się wyjątki takie jak - nudnie brzmiący z nazwy -  kwazar HE 0435-5304.

Grupa Materials Structure, Informatics and Function (MASIF) w NOMATEN zajmuje się poszukiwaniem związków między strukturą materiałów a ich właściwościami. Dane pozyskane w sposób eksperymentalny lub wygenerowane w różnego rodzaju symulacjach są przetwarzane za pomocą narzędzi informatyki materiałów (materials informatics). Pracami grupy w NOMATEN kieruje dr Stefanos Papanikolaou.

Dwóch naukowców z NCBJ otrzymało granty Narodowego Centrum Nauki w kolejnym, 11. już konkursie Sonata BIS. Dr Sebastian Trojanowski przedstawił projekt zatytułowany "Badanie lekkich cząstek ciemnego sektora Wszechświata". Drugi nagrodzony projekt został zgłoszony przez dr. Andrzeja Hryczuka. Nosi on tytuł "Ciemna materia i bariogeneza w wieloskładnikowych ciemnych sektorach oraz rozszerzonych modelach kosmologicznych".

Podczas spotkania, które odbyło się w czwartek, 17 lutego w Narodowym Centrum Badań Jądrowych, minister klimatu i środowiska Anna Moskwa i Dyrektor NCBJ prof. dr hab. inż. Krzysztof Kurek poruszyli wiele tematów dotyczących funkcjonowania i rozwoju NCBJ, m. in. przedłużenie licencji na eksploatację reaktora MARIA, wielkie projekty CERAD i PolFEL oraz status instytutów jądrowych w świetle rozwoju energetyki jądrowej w Polsce.

Duża część radiofarmaceutyków produkowanych przez OR POLATOM jest wysyłana do odbiorców na całym świecie drogą lotniczą. Uzyskanie certyfikatu Znanego Nadawcy jest dowodem uznania wewnętrznych procedur bezpieczeństwa i sprawia, że preparaty będą docierały do pacjentów szybciej i w bardziej bezpieczny sposób.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), KEK i Uniwersytet Tokijski podpisały protokół uzgodnień (MoU – Memorandum of Understanding) promujący projekt budowy wielkiego detektora neutrin Hyper-Kamiokande. W skład polskiego konsorcjum projektu weszło dziewięć instytucji. W Polsce zostanie zbudowany m.in. akcelerator elektronów do kalibracji wiązki (NCBJ) i detektory światła (PW i CAMK).

10 lutego 2022 roku CERN poinformował, że w akceleratorze Linac4, będącym częścią kompleksu akceleratorowego LHC, pojawiła się pierwsza wiązka protonów. Jest to jeden z etapów przygotowywania całego kompleksu do ponownego rozruchu po tzw. Long Shutdown 2, trwającym od 2019 roku. Część struktur przyspieszających akceleratora została wykonana w NCBJ.

Międzynarodowy zespół naukowców pracujący przy największym działającym tokamaku JET (Oxford, Wielka Brytania) poinformował o rekordowej energii 59 MJ osiągniętej w czasie fuzji deuteru i trytu trwającej 5 sekund. Uczeni NCBJ wnieśli swój wkład w program JET poprzez modernizację detektorów i analizę plazmy. W Świerku prowadzone są badania m.in. nad materiałami dla instalacji termojądrowych.

Rozbłyski gamma, jako jedne z najbardziej energetycznych procesów zachodzących w najdalszych zakątkach Wszechświata, od lat są w centrum zainteresowania astrofizyków. Naukowcy spodziewają się, że podobnie jak w przypadku innych dalekich obiektów, istnieje możliwość soczewkowania grawitacyjnego sygnałów pochodzących od takich zdarzeń. NCBJ bierze udział w poszukiwaniach potwierdzenia tych oczekiwań.

4 lutego 2022 r. NCBJ oraz Synthos Green Energy SA (SGE) podpisały list intencyjny o współpracy w wykorzystaniu technologii jądrowej w przemyśle i energetyce. Planowana współpraca związana jest z realizacją przez SGE projektów dotyczących budowy małych modułowych reaktorów lekko-wodnych (LW-SMR) służących produkcji energii elektrycznej oraz ewentualnie wytwarzaniu ciepła komunalnego oraz budową małych modularnych wysokotemperaturowych reaktorów chłodzonych gazem (HTGR).

Laboratorium Cyberbezpieczeństwa NCBJ przygotowało instalację ilustrującą hipotetyczny przebieg ataku na sterownik w elektrowni jądrowej. Naukowcy pokazują, że urządzenia odpowiedzialne nawet za pozornie mało istotne elementy układu mogą spowodować awaryjne wyłączenie reaktora, gdy znajdzie się i wykorzysta ich słabości.

Naukowcy z NCBJ przeprowadzili analizy fizykochemiczne srebrnej biżuterii słowiańskiej wykonanej z użyciem techniki granulacji i filigranu. Dzięki badaniom udało się prześledzić procesy i techniki lutowania artefaktów wchodzących w skład skarbów, będących elementem tradycji wikińskiej. Polska kolekcja muzealna znalezisk typu skarby wczesnośredniowieczne stanowi drugi co do wielkości zbiór na świecie.

NOMATEN, agenda badawcza NCBJ, będzie prowadzić badania materiałowe dla spółki Mercedes Benz Manufacturing Poland, zarządzającej fabryką silników i baterii w Jaworze na Dolnym Śląsku. Thomas Kaiser, dyrektor ds. produkcji i utrzymania ruchu w fabryce, wszedł do Sieci Doradców Przemysłowych NOMATEN.

Długoletnie badania nad radiofarmaceutykami celowanymi w pewne typy nowotworów, w tym trudny w diagnozowaniu i leczeniu rak rdzeniasty tarczycy, wreszcie przyniosły obiecujące rezultaty w fazie przedklinicznej. Otrzymane wyniki rodzą nadzieję na rozwój teranostyki nowotworów. Pracują nad tym także naukowcy z Ośrodka Radioizotopów POLATOM w NCBJ.

Reaktor MARIA zdołał błyskawicznie zmienić harmonogram swojej pracy, żeby zapobiec brakom w dostawach medycznego molibdenu-99 spowodowanych usterką w holenderskim reaktorze HFR. Molibden-99 to radionuklid szeroko stosowany w diagnostyce i terapii onkologicznej.

„Ważne było, żeby dokładnie rozumieć co i dlaczego się robi, wszystkie pytania były dozwolone, ale trzeba było umieć obronić swoje wyniki i stosowane metody." Tak współpracę z prof. Marią Szeptycką wspomina prof. Ewa Rondio.

Wraz z początkiem roku, do infrastruktury reaktora MARIA został włączony nowy element – sonda termostatyczna MAKARONI. Urządzenie pozwoli na badanie materiałów mających znaleźć zastosowanie w technologiach termojądrowych.

Przez najbliższe 3 lata, Szkoła Doktorska NCBJ i IChTJ będzie brać udział w programie STER– Umiędzynarodowienie Szkół Doktorskich NAWA. Pozwoli to młodym naukowcom z całego świata kształcić się i przeprowadzać badania we współpracy z najlepszymi ośrodkami naukowymi.

„Na całym świecie mogłem się chwalić, że nasz Instytut odwiedza rocznie 7-8 tysięcy uczniów i obserwować zachwyt i zazdrość w oczach kolegów z innych krajów" – napisał Profesor Wrochna. Do Świerka napływają kolejne listy i wspomnienia.

NCBJ koordynuje polski udział w największym przedsięwzięciu astronomii. W polu widzenia teleskopu budowanego w Chile znajdzie się jednorazowo obszar czterdziestokrotnie większy od tarczy Księżyca. Obserwacje zaplanowane na 10 lat dostarczą m.in. danych o obiektach zmiennych. Naukowcy z NCBJ działający w ramach zespołu ASTROdust już dziś przygotowują algorytmy, które wzbogacą zestaw informacji pozyskanych z obserwacji.

W nadchodzącym roku planujemy zaprosić wszystkich chętnych na Dni Otwartych Drzwi w Świerku. Tym razem jednak otworzymy te drzwi wirtualnie, dzięki czemu pokażemy więcej i wszystkim chętnym. Rozszerzymy też akcję wypożyczania szkołom detektorów umożliwiających prowadzenie lekcji na temat promieniowania.

Astronomowie wykorzystują wiele metod wyznaczania odległości do ciał niebieskich, jednak każda z nich ma granice swojej stosowalności. Międzynarodowa grupa naukowców, przy udziale profesora Marka Biesiady z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, proponuje użycie do tego celu kwazarów.Metoda mogłaby być stosowana do obiektów, których obraz dociera do nas nawet sprzed 13 miliardów lat.

Koniec roku to dobry moment w instytucjach badawczych, by przypomnieć szczególnie ciekawe wyniki osiągnięte w poprzedzających dwunastu miesiącach. Należą do nich niewątpliwie te, które są wynikiem współpracy uczonych różnych specjalności. Ich przykładem są opublikowane w minionym roku wspólne prace archeologów, chemików i fizyków dotyczące stanowiska archeologicznego w Ćmielowie.

Na podstawie najnowszych wyników badań z obserwatoriów fal grawitacyjnych LIGO/Virgo, naukowcy przeprowadzili testy Ogólnej Teorii Względności (OTW). Dziewięcioma różnymi metodami poddano weryfikacji zgodność teorii Einsteina z danymi obserwacyjnymi. Żadnych niezgodności nie stwierdzono. W badaniach brali udział polscy naukowcy z grupy Polgraw, w tym uczeni z NCBJ.

Na przełomie listopada i grudnia odbyło się spotkanie inaugurujące doradztwo strategiczne w ramach inicjatywy Miasto z Klimatem. Miasta wyróżnione w projekcie rozpoczynają współpracę z renomowanymi instytucjami. Jedną z instytucji doradczych, zaproszonych do tej współpracy, jest Narodowe Centrum Badań Jądrowych.

W opublikowanym w tym tygodniu artykule na łamach czasopisma Physical Review D współpraca eksperymentalna FASER doniosła o możliwej pierwszej, historycznej obserwacji neutrin w Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC). Jednym z inicjatorów tego eksperymentu był dr Sebastian Trojanowski z MAB AstroCeNT przy CAMK oraz NCBJ.

Naukowcy z NCBJ zaproponowali niedawno mechanizm produkcji samooddziałującej ciemnej materii, powstającej w wyniku rozpadów zachodzących po zakończeniu ery rekombinacji. Autorzy pokazali, że samooddziałująca ciemna materia może równocześnie rozwiązać problemy modelu ΛCDM w małych i dużych skalach.

Prof. dr hab. Wojciech Wiślicki, Dyrektor Departamentu Badań Układów Złożonych NCBJ został nominowany przez reprezentantów Rady CERN na członka Rady Doradczej CERN QTI (Quantum Technology Initiative). Prof. Wiślicki, jako jeden z 22 członków Rady złożonej z ekspertów w dziedzinie technologii kwantowych, będzie wspólnie z Zespołem Kierowniczym Programu budował i prowadził zarówno krajowe, jak i międzynarodowe działania i współprace z zakresu technologii kwantowych.

W dniach 23-24 listopada odbędzie się konferencja „O Lemie i kosmosie” organizowana przez Polską Agencję Kosmiczną POLSA.  Dr Adam Zadrożny oraz mgr inż. Dominik Rybka – naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, będą mówić na niej o międzynarodowym projekcie POLAR-2 i polskim wkładzie w tę misję.

W danych z trzeciej kampanii obserwacyjnej fal grawitacyjnych znaleziono kolejnych 35 źródeł. Wśród nich 32 pochodzą od zlania się dwóch czarnych dziur, a 3 ze zlania się układu czarnej dziury z gwiazdą neutronową. W pracach konsorcjum LVK uczestniczą naukowcy z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

5 listopada 2021 r odbyło się uroczyste Sympozjum z okazji dziesięciolecia Instytutu. Z tej okazji otrzymaliśmy miłe listy gratulacyjne, za które serdecznie dziękujemy! Nagrania prezentacji Sympozjum są już dostępne na instytutowym kanale YouTube.

Naukowcy z NCBJ i z Instytutu Geofizyki PAN opublikowali wyniki wieloletnich badań stężeń radionuklidów w regionie polarnym i w Polsce. Zebrane dane wzbogacają wiedzę o ruchu i mieszaniu się mas powietrza w skalach od regionalnej aż do globalnej, oraz o zapyleniu środowiska.

Bez ponoszenia kosztów budowy prototypu można zweryfikować pomysły projektantów. Symulacje numeryczne, wykorzystujące komputery dużej mocy przyspieszają obliczenia nawet kilkaset razy względem standardowych stacji roboczych. Centrum Informatyczne Świerk (CIŚ) w NCBJ oferuje takie możliwości. Zaprezentowano je na przykładzie symulacji przepływu powietrza wokół motocykla elektrycznego projektowanego przez studentów.

Twórcy krakowskiego J-PET pokazali po raz pierwszy na świecie jak uzyskać dodatkowe cenne informacje o lokalizacji zmian chorobowych. Metoda oparta jest o analizę procesów z udziałem pozytoniów powstających w ciele pacjenta, Otrzymano już pierwsze bardzo obiecujące obrazy, a wyniki opublikowano m.in. w czasopiśmie Nature Communications. Współautorami nowej metody są naukowcy z NCBJ.

Międzynarodowy zespół naukowców, w którym biorą udział uczeni z Ośrodka Radioizotopów POLATOM Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku zaproponował wykorzystanie nowego związku chemicznego [99mTc]Tc-DB15 do obrazowania nowotworów prostaty i piersi.

Serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w tegorocznym spotkaniu online, które odbędzie się 28 października i wysłuchania wykładów popularnonaukowych na temat ciemnej materii przygotowanych m. in. przez pracowników NCBJ.

Międzynarodowy zespół uczonych udostępnił naukowcom i pasjonatom najpełniejszy jak dotąd katalog obiektów pozagalaktycznych obejmujący obszar ponad 3% pełnego kąta bryłowego nieba i zawierający 170 mln. źródeł. Za modelowanie ich widm energetycznych była odpowiedzialna dr hab. Katarzyna Małek z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

Serdecznie gratulujemy! Dr Trojanowski jest pracownikiem Zakładu Fizyki Teoretycznej (a także Centrum Astronomicznego PAN). W swoim dorobku ma m.in. współautorstwo projektu nowego eksperymentu przy LHC: FASER ma poszukiwać czastek ciemnej materii.

NCBJ bierze udział w europejskim programie produkcji izotopów medycznych PRISMAP.
Dzięki naszemu doświadczeniu w dziedzinie wytwarzania i badań nad radionuklidami do celów medycznych będziemy jednym z elementów tworzonego w ramach projektu węzła komunikacyjnego dla użytkowników nowych radionuklidów do diagnostyki i terapii.

Na 6 Forum Inteligentnego Rozwoju odbywającym się w tym roku w Toruniu wyróżniono młodych naukowców, których praca i efekty badań mogą skutkować pozytywnymi zmianami w bliższej lub dalszej przyszłości. Tytuł „Naukowca Przyszłości” w dziedzinie nauk ścisłych i technicznych otrzymał mgr inż. Tomasz Kwiatkowski z Zakładu Energetyki Jądrowej i Ochrony Środowiska.

W dniach 19-23 września odbywa się w Bydgoszczy 47 Zjazd Fizyków Polskich. 19 września z bydgoskiego rynku została wysłana tandemowa sonda stratosferyczna zawierająca m. in. detektory promieniowania kosmicznego udostępnione przez NCBJ. Eksperyment ten zainaugurował część zjazdu poświęconą dydaktyce fizyki.

Z żalem zawia­da­miamy o śmierci dr Jolanty Wojt­kow­skiej, wie­lo­let­niej pra­cow­nicy IBJ, IPJ i NCBJ, kie­row­nika cyklo­tronu C-30.

"Żegnamy Człowieka o wielkiej wiedzy, ogromnych kompetencjach zawodowych i dużym doświadczeniu, a także osoby o horyzontach intelektualnych wykraczających daleko poza obszar uprawianego zawodu" - pisze w swoim wspomnieniu o dr. Kubowskim pan Janusz Jaroszewicz.

Dr Trojanowski jest jednym z 15 tegorocznych finalistów. Reprezentuje kategorię nauki ścisłe - fizyka. Był on współpomysłodawcą nowego eksperymentu FASER przy Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC). Jego prezentację będzie można zobaczyć na zbliżającym się Warszawskim Festiwalu Nauki

Wrzesień i pażdziernik to tradycyjnie już pora masowych imprez popularyzujących naukę. Naszą obecność na tych imprezach przygotowują przede wszystkim koleżanki i koledzy z Działu Edukacji i Szkoleń. W minioną sobotę był Józefosław, wkrórce rozpocznie się Festiwal Nauki w Warszawie, a w październiku Rzeszów i może Katowice.

"22 sierpnia (2011 r.) ukazało się rozporządzenie Rady Ministrów powołujące do istnienia z dniem 1 września 2011 r. Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Decyzja rządu o połączeniu Instytutu Energii Atomowej POLATOM i Instytutu Problemów Jądrowych kończy niemal 30-letni okres rozbicia Świerku. Dawny Instytut Badań Jądrowych odradza się pod nową nazwą i z nowymi zadaniami."

Od 27.08.2021 r. w rdzeniu reaktora MARIA pracuje z powodzeniem sonda pozwalająca na napromienianie próbek materiałowych w temperaturze 1000°C, czyli w warunkach jakie panują w reaktorach HTGR. Urządzenie powstało w NCBJ w ramach projektu GoHTR.

Zrozumienie jak obrazy mikroskopowe powierzchni materiałów skorelowane są z ich właściwościami fizycznymi jest niezwykle istotne. Centrum Doskonałości NOMATEN z powodzeniem wykorzystuje uczenie maszynowe w badaniach materiałowych, a teraz buduje narzędzie, które będzie przyjazne również tym badaczom, którzy nie posiadają wiedzy o kuchni sztucznej inteligencji.

Naukowcy polscy i amerykańscy opublikowali pracę prezentującą próbę opisu obiecującego procesu pozwalającego na czerpanie „na życzenie” energii zgromadzonej wcześniej w jądrowych stanach izomerycznych. Proces ten został niedawno zaobserwowany eksperymentalnie. Zaprezentowane podejście poprawia wyniki poprzednich analiz teoretycznych.

1 lipca 1991 r. Polska zyskała status pełnoprawnego członka CERN. Zlokalizowany pod Genewą, stale rozbudowywany kompleks akceleratorów i laboratoriów CERN, tworzy najpotężniejszy ośrodek badawczy na Ziemi. Polscy uczeni współpracowali z nim od końca lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Od kilkudziesięciu lat są wśród nich także nasi naukowcy.

Naukowcy z Zakładu Badań Reaktorowych NCBJ zaprojektowali sondę pozwalającą napromieniać próbki w temperaturze ponad 1000 stopni, czyli w warunkach jakie panują w reaktorach HTGR. Pierwsze badania w reaktorze MARIA wypadły bardzo obiecująco.

Doktor Paweł Sznajder z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ uzyskał trzyletnie stypendium Ministra Edukacji i Nauki dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej w 2021 r. Zainteresowania badawcze dr. Pawła Sznajdera są związane z kompleksowymi badaniami uogólnionych rozkładów partonów (generalised parton distributions, GPDs).

We wrześniu odbędą się uroczystości setnej rocznicy powstania Zakładu Fizyki UW - prekursora obecnego Wydziału Fizyki. Wielu naszych naukowców było lub jest związanych z FUW jako absolwenci, byli pracownicy lub współpracownicy. Do 15 lipca można zgłosić swój udział w zaplanowanych uroczystościach. Organizatorzy liczą na to, że będzie on masowy.

W Europejskim Centrum Badań Teoretycznych Fizyki Jądra Atomowego, ECT* Trento, miała miejsce pod koniec maja sesja robocza zatytułowana "Hot topics in STRAngeness NUclear and Atomic Physics". Jeden dzień obrad organizatorzy poświęcili referatom na temat dorobku naukowego  profesora Sławomira Wycecha z ZFT NCBJ.

Kapituła Nagród Dyrektora Departamentu Badań Podstawowych ogłosiła listę tegorocznych laureatów. Za osiagnięcia naukowe w 2020 r. nagrody równorzędne otrzymali: profesor Lech Szymanowski, dr hab. Paweł Bielewicz i dr Artur Ukleja. Nagrodę za działania popularyzatorskie otrzymała dr Anna Durkalec. Laureatom serdecznie gratulujemy!

9 czerwca 2021 r. instytut odwiedziła grupa posłów na Sejm RP. Goście zwiedzili OR POLATOM, reaktor MARIA, miejsca nowych inwestycji CERAD i PolFEL, a także laboratoria fizyki plazmy i ZdAJ oraz skaner pojazdów Sowa. Parlamentarzystom towarzyszyli: Prezes Państwowej Agencji Atomistyki, który przedstawił działania nadzoru jądrowego w Polsce oraz dyrektor Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, który przedstawił założenia i stan realizacji Polskiego programu energetyki jądrowej.

Teleskop Mini-EUSO to urządzenie, które od sierpnia 2019 roku unosi się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (MSK) umożliwiając utworzenie ultrafioletowej mapy nocnej atmosfery ziemskiej oraz obserwacje jej zmienności w czasie. Przedsięwzięcie, w którym biorą udział polscy naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych to etap międzynarodowego projektu JEM-EUSO polegającego na badaniu wielkich pęków atmosferycznych promieniowania kosmicznego najwyższych energii z przestrzeni kosmicznej.

Eksperyment PUMA, który ma zbadać powierzchnie szeregu jąder atomowych nie istniejących trwale w przyrodzie, został zatwierdzony do realizacji w CERN. Profesor Sławomir Wycech z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ podjął się zadania analizy kluczowych pomiarów tego eksperymentu.

Badacze z całego świata będą po raz drugi debatować nad przyszłością nowego kierunku badań w Wielkim Zderzaczu Hadronów pod Genewą, który ma zaowocować szczegółowymi pomiarami wysokoenegetycznych neutrin oraz otworzy nowe drogi poszukiwań ciemnej materii. Współautorem dyskutowanej propozycji nowego eksperymentu FLArE jest dr Sebastian Trojanowski z AstroCeNT i Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ.

Zespół Laboratorium Cyberbezpieczeństwa (CyberLAB) Narodowego Centrum Badań Jądrowych stosując tzw. fuzz testing wykrył lukę w powszechnie używanych sterownikach PLC. Producent zastosował już rozwiązania eliminujące wykryte zagrożenie.

Profesor Jerzy Kowalski-Glikman z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ wraz z trzema współautorami został w tym roku laureatem drugiej nagrody za Eseje o Grawitacji. Konkurs organizowany jest od 1949 roku przez Gravity Research Foundation. Nagrodzona praca nosi tytuł „Fenomenologia kwantowej grawitacji w podczerwieni”.

NCBJ oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki podpisały umowę na realizację kolejnej partii prac projektowych wysokotemperaturowego reaktora chłodzonego gazem (ang. High Temperature Gas cooled Reactor, HTGR). W wydarzeniu, które odbyło się 12 maja 2021 r. w Otwocku-Świerku, uczestniczyli Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek, Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka oraz dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych Krzysztof Kurek.

Warsztaty „Popularyzacja wiedzy o energetyce jądrowej”, które odbyły się na przełomie marca i kwietnia 2021 r. na Pomorzu i w rejonie Bełchatowa, zorganizowało Stowarzyszenie Narodów Zjednoczonych w Polsce we współpracy z Departamentem Energii Jądrowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Narodowym Centrum Badań Jądrowych i spółką PGE EJ1.

17 kwiet­nia 2021 r. dr hab. Marek Rabiń­ski z Naro­do­wego Cen­trum Badań Jądro­wych został powo­łany na sta­no­wi­sko Pre­zesa Pol­skiego Towa­rzy­stwa Nukle­onicznego (PTN). Pol­skie Towa­rzy­stwo Nukle­oniczne od 1991 roku ini­cjuje i popiera dzia­łal­ność naukową i tech­niczną we wszyst­kich dzie­dzi­nach ato­mi­styki. Infor­muje spo­łe­czeń­stwo o warun­kach bez­piecz­nego wyko­rzy­sta­nia pro­ce­sów i tech­nik jądro­wych oraz działa na rzecz ich wyko­rzy­sta­nia w zakre­sie pozy­ski­wa­nia ener­gii, roz­woju prze­my­słu i rol­nic­twa, a także ochrony śro­do­wi­ska natu­ral­nego.

Wyło­niono zwy­cięz­ców XVI edy­cji kon­kursu Fizyczne Ścieżki orga­ni­zo­wa­nego wspól­nie przez Naro­dowe Cen­trum Badań Jądro­wych w Świerku oraz Insty­tut Fizyki Pol­skiej Aka­de­mii Nauk w War­sza­wie. Lau­re­aci zapre­zen­to­wali wyniki swo­ich prac w kate­go­riach: Praca Nau­kowa, Esej i Pokaz Zja­wi­ska Fizycz­nego. Zdo­bywcy I, II i III miej­sca otrzy­mali nagrody pie­niężne, a na ręce opie­ku­nów nauko­wych zwy­cięz­ców prze­ka­zano środki na wypo­sa­że­nie szkol­nych pra­cowni fizycz­nych.

Tak, to nie pomyłka! Właśnie ogłoszony World University Ranking 2021-2022 lokuje nas na ósmym miejscu w kraju, mimo że prowadzimy jedynie studia trzeciego stopnia. O naszej pozycji zdecydowały przede wszystkim wysokie wyniki naukowe, które dawały 40% punktów w rankingu. Gratulujemy wszystkim naszym naukowcom!

NCBJ od wielu lat jest wiodącym producentem promieniotwórczego jodu, stosowanego w terapii i diagnostyce medycznej. Naukowcy z Zakładu Badań Reaktorowych nieustannie badają i optymalizują procesy tej produkcji. Najnowszy sposób napromieniania pozwoli na zwiększenie aktywności uzyskanego materiału, ograniczy ilość ciepła wydzielanego podczas produkcji i zmniejszy ilość odpadów promieniotwórczych.

Opublikowane dziś wyniki zespołu badaczy z udziałem polskich naukowców pokazują, że prawdopodobieństwo syntezy nowego jądra nie maleje tak gwałtownie ze wzrostem energii wzbudzenia jak dotąd zakładano. Wykonane obliczenia przekonują, że scenariusze, w których nowe jądro miałoby powstać po emisji 6, 7, a nawet większej liczny neutronów, powinny być brane pod uwagę przez eksperymentatorów.

W dniach 20-21 kwietnia2021 roku odbywa się finał XVI edycji Konkurs Fizyczne Ścieżki. Do tegorocznej edycji zostało zgłoszonych 59 prac przygotowanych przez 87 uczniów ze szkół z całego kraju. Wyniki zostaną ogłoszone w poniedziałek 26 kwietnia.

Portal europejskafirma.pl ogłosił zestawienie Wielcy Modernizatorzy 2020 Województwa Mazowieckiego. NCBJ zostało uhonorowane tym tytułem jako jeden z 652 podmiotów najwyżej ocenionych spośród ponad 85 tys. polskich przedsiębiorców. Analiza danych finansowych dotyczyła lat 2018-2019, a wartości firm oszacowano na rok 2020.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych oraz Tauron Dystrybucja S.A., największy dystrybutor energii elektrycznej w Polsce, podpisały umowę o współpracy, której celem jest przeprowadzenie analiz i ocena możliwości wykorzystania rozproszonych zasobów elastyczności przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego oraz opracowanie przykładowych modeli biznesowych na pilotażowym obszarze.

Zespół eksperymentu Muon g-2 prowadzonego w Fermi National Accelerator Laboratory w Chicago ogłosił pierwsze wyniki pomiarów anomalnego momentu magnetycznego mionu, które potwierdzają podejrzenia, że wielkość ta nie jest zgodna z przewidywaniami Modelu Standardowego. Wynik komentują naukowcy NCBJ.

NCBJ podpisało umowę o współpracy z Klastem Zgorzeleckim (ZKlaster). Celem współdziałania ma być opracowanie nowych modeli biznesowych wykorzystujących elastyczność klastra energii, a także implementacja i rozwój inteligentnego systemu sterowania Chronos stworzonego i rozwijanego w naszym Interdyscyplinarnym Zakładzie Analiz Energetycznych IDEA.

Międzynarodowy zespół astronomów, w którego składzie znajdują się także naukowcy z Polski, opublikował w czasopiśmie "Astronomy and Astrophysics" najdokładniejszą w historii mapę Wszechświata w zakresie niskich częstotliwości radiowych. Mapę stworzono dzięki europejskiej sieci odbiorników LOFAR. Naukowcy wykryli m.in. słabe poświaty radiowe od gwiazd, które eksplodowały jako supernowe w dziesiątkach tysięcy galaktyk.

W połowie marca został opublikowany tzw. żółty raport nowego Zderzacza Elektron-Jon (EIC), który ma powstać w USA. Stworzyli go naukowcy z ponad 150 instytucji na świecie, w tym z NCBJ. Raport formułuje oczekiwania dotyczące badań prowadzonych w przyszłym urządzeniu i wskazuje sposoby stworzenia najlepszej służącej temu celowi konstrukcji.

Gdyby fale grawitacyjne podróżowały przez ośrodek wypełniony lepką ciemną materią, wówczas amplituda fali byłaby (słabo) tłumiona. Analiza tego efektu mogłaby rzucić nowe światło na naturę ciemnej materii - przekonuje prof. Marek Biesiada (NCBJ) wraz z chińskimi współpracownikami w pracy opublikowanej w czasopiśmie MNRAS Letters.

Międzynarodowy zespół astrofizyków odkrył gigantyczną czarną dziurę ukrytą wśród pyłów w galaktyce, która istniała już 1,4 miliarda lat po Wielkim Wybuchu. To jeden z pierwszych efektów projektu o nazwie Herschel Extragalactic Legacy Project (HELP). Wiodącym współautorem pracy jest dr hab. Katarzyna Małek z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

W dniu dzisiejszym eksperyment LHCb w CERN ogłosił nowe wyniki, które, jeśli zostaną potwierdzone, mogą sugerować naruszenie modelu standardowego fizyki cząstek elementarnych. Wyniki koncentrują się na potencjalnym naruszeniu uniwersalności tzw. zapachu (flavour) leptonów. Prezentujemy komunikat CERN i komentarz prof. Wojciecha Wislickiego.

Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej (IAEA) wspiera kobiety działające w obszarze radiofarmaceutyków poprzez Forum Kobiet w Naukach Radiofarmaceutycznych (Network of Women in Radiopharmaceutical Sciences NWRS).

Troje naukowców NCBJ uzyskało granty w 10 edycji konkursu NCN SONATA BIS. Jednym z nich jest dr Guillaume Clement Beuf z Zakładu Fizyki Teoretycznej. Projekt zatytułowany "Poszukiwanie precyzji w nieliniowej wysokoenergetycznej Chromodynamice Kwantowej" koncentruje się na reżimie tej teorii, który można zbadać za pomocą zderzeń cząstek o wysokiej energii bez rozpraszania pod dużym kątem ani wytwarzania ciężkich cząstek.

Powstaje EuroHPC - sieć superkomputerów eksaskalowych, czyli zdolnych do wykonywania ponad jednego biliona operacji na sekundę wyposażonych w innowacyjne technologie i aplikacje służące społeczeństwu, nauce i gospodarce. Zadaniem NCBJ wchodzącego w skład polskiego konsorcjum EuroHPC PL będzie m.in. rozwinięcie platformy do symulacji kwantowych i obrazowania medycznego.

Mapa opublikowana w czasopiśmie „Astronomy and Astrophysics” przez międzynarodowy zespół naukowców ujawnia ponad 25 000 aktywnych supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w odległych galaktykach. Jest ona wynikiem przeglądu nieba dokonanego w częstotliwościach radiowych. W przygotowaniu pracy brała udział dr hab. Katarzyna Małek z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

Czym jest halo ciemnej materii? A ogólniej: czym jest ciemna materia? Te pytania stawia dr Anna Durkalec z Zakładu Astrofizyki NCBJ wprzedstawiają tematykę swoich badań. Dr Durkalec należy do grona 12 adiunktów instytutu wyróżnionych w wyniku oceny dokonanej w 2020 r.

Grupa badaczy NOMATEN poszukuje związków entropii konfiguracyjnej i zeszkliwienia w stopach wysokich entropii (HEA) poprzez wykorzystanie dynamicznych symulacji na poziomie molekularnym. Część wyników została przedstawiona w styczniu na konferencji organizowanej przez Centre Européen de Calcul Atomique et Moléculaire (CECAM).

Szybka oraz precyzyjna identyfikacja źródła uwolnienia niebezpiecznych substancji to sprawa kluczowa dla odpowiedniego reagowania na zagrożenia. Modelowaniem odwrotnym niebezpiecznych uwolnień zajmuje się dr Piotr Kopka - jeden z 12 adiunktów NCBJ wyróżnionych w 2020 r.

Opublikowane dziś wyniki badań, prowadzonych pod kierunkiem Mahmouda Hameda z NCBJ, pomagają zrozumieć jak tworzyły się i umierały galaktyki we wczesnym Wszechświecie. Dla astronomów najciekawsze są te największe - ultramasywne galaktyki, bogate w pył i gwiazdy. Jak zdołały powstać w tak krótkim czasie? Czy procesy gwiazdotwórcze zachodziły w nich gwałtownie, czy też gwiazdy tworzyły się stopniowo, wykorzystując bogate w wodór środowisko?

Troje naukowców NCBJ otrzymało granty NCN SONATA BIS, które pozwolą im zbudować lub wzmocnić własne grupy badawcze w Instytucie. Nagrodzony projekt zatytułowany „DINGLE - Pył w galaktykach: Patrząc na jego emisję” przygotowała dr Ambra Nanni z Zakładu Astrofizyki NCBJ.

Troje naukowców NCBJ otrzymało granty NCN SONATA BIS, które pozwolą im zbudować lub wzmocnić własne grupy badawcze w Instytucie. Jednym z wyróżnionych jest dr hab. Enrico Sessolo z Zakładu Fizyki Teoretycznej, który otrzyma grant na projekt zatytułowany „W górę i w dół: wieloskalowe podejście do fizyki poza Modelem Standardowym”.

„Opisaliśmy strukturę spektroskopową ośmiokrotnie zjonizowanych atomów wolframu, wyznaczając energię ponad 27 tysięcy poziomów atomowych oraz intensywności ponad 300 milionów przejść między nimi” - informuje dr Karol Kozioł, jeden z 12 adiunktów NCBJ wyróżnionych w wyniku oceny dokonanej w 2020 r.

"Analizując ewolucję gromad galaktyk, doszliśmy do wniosku, że nasze przewidywania dotyczące tych największych gromad różnią się od oczekiwań na bazie standardowego modelu kosmologicznego" - pisze dr Jan Jakub Ostrowski z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ. Autor - jeden z 12 adiunktów NCBJ wyróżnionych w 2020 r. - wyjaśnia czym zajmuje się w swoich badaniach.

Dra Pawła Sznajdera - jednego z 12 adiunktów NCBJ wyróżnionych w ubiegłym roku w instytucie - interesuje wnętrze nukleonów: protonów, neutronów i podobnych im cząstek. Dr Sznajder nie tylko opracowuje narzędzia teoretyczne, które będą przydatne przy analizie już przygotowywanych eksperymentów, ale potrafi też w bardzo przystępny sposób wyjaśnić co i po co robi. 

NCBJ znalazło się w gronie podmiotów gospodarczych wyróżnionych Diamentami Forbesa 2021. Zestawienie najdynamiczniej rozwijających się firm w latach 2015-2019 przygotowali eksperci Bisnode Polska na zlecenie miesięcznika gospodarczego Forbes. Analitycy wycenili przedsiębiorstwa, stosując metodę szwajcarską, łączącą metodę majątkową i dochodową.

Jednym z ważniejszych wyzwań, przed którym stają naukowcy, jest rekonstrukcja badanego procesu na podstawie niewielkiej liczby dostępnych na jego temat informacji. Dr Lech Raczyński  – jeden z 12 adiunktów wyróżnionych w 2020 r. w instytucie – wyjaśnia jak z tym wyzwaniem radzą sobie twórcy nowego polskiego tomografu J-PET.

18 stycznia 2021 roku odszedł w wieku 92 lat profesor Stanisław Kuliński – człowiek, dzięki któremu w Świerku – jednym z nielicznych miejsc na świecie – konstruowane i budowane są dziś akceleratory liniowe.

Wspomnienia współpracowników i przyjaciół o zmarłym zebrała pani profesor Anna Wysocka-Rabin.

Próbę wykrycia śladów ciemnej materii w naszej Galaktyce podjął m.in. eksperyment neutrinowy Super-Kamiokande prowadzony z udziałem polskich naukowców. Dr Piotr Mijakowski (NCBJ) tłumaczy czego i jak szukamy oraz co wynika z negatywnego wyniku dotychczasowych poszukiwań. Autor jest jednym z 12 adiunktów NCBJ wyróżnionych w instytucie pod koniec 2020 r. 

Międzynarodowy zespół naukowców, w tym dwoje naukowców z NCBJ - Katarzyna Małek i William Pearson - przedstawił dowody na szybki wzrost pyłu w młodych, ale już bogatych w metale galaktykach w odległym Wszechświecie. Badanie, opublikowano właśnie w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.

Dr hab. Łukasz Kurpaska z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) został jednym z trzech polskich tegorocznych laureatów konkursu stypendialnego Fulbright STEM Impact Award. Program przeznaczony jest dla aktywnych naukowców, którzy zarządzają projektami badawczymi w obszarze nauka, technologia, inżynieria, matematyka (STEM) w polskich uczelniach i instytucjach badawczych.

Oficjalne ogłoszenie listy zaplanowane jest na 28 stycznia 2021 r. Czekamy z niecierpliwością. Nie wiemy jeszcze, czy będzie organizowana gala.

Fizycy teoretycy z NCBJ i Uniwersytetu Zielonogórskiego wyznaczyli i podali niezwykle istotne parametry dla ponad 1300 jąder, w tym dla jąder pierwiastków superciężkich, które do tej pory nie zostały wytworzone w laboratoriach. Wyniki te zostały właśnie opublikowane w podstawowym czasopiśmie referencyjnym fizyki jądrowej: Atomic Data and Nuclear Data Tables.

Nagroda Kryształowej Brukselki przyznawana jest za sukcesy w ramowych programach badawczych i innowacyjnych Unii Europejskiej. Na gali zorganizowanej online 18 grudnia 2020 r. ogłoszono, że NCBJ otrzymał to wyróżnienie w kategorii „nauka – instytut badawczy”, a dr Jacek Gajewski otrzymał nagrodę indywidualną.

8 grudnia 2020 r. dyrektorzy NCBJ, profesor Krzysztof Kurek i European XFEL GmbH, profesor Robert Feidenhansl podpisali aneks do umowy o współpracy pomiędzy kierowanymi przez nich instytucjami. Umowa została wzbogacona o warunkowe zapisy, które ustalają ramy i cele ewentualnej współpracy w fazie koncepcyjnej projektu Scientific Big Data Analysis.

Wykorzystanie idei instantonowego podejścia do tunelowania kwantowego pozwalaj obliczać szybkości rozpadu ciężkich i superciężkich jąder nieparzystych bez stosowania przybliżenia adiabatycznego. Praca na ten temat autorstwa profesora Janusza Skalskiego (BP2) i doktoranta Wojciecha Brodzińskiego ukazała się w listopadowym numerze Physical Review C.

Spotkanie prowadzone jest w wersji zdalnej i gromadzi naukowców i firmy (zarówno kupujących, jak i dostawców) z całego świata. To wyjątkowa okazja do wygenerowania nowych kontaktów kooperacyjnych i umów. NCBJ jest współorganizatorem tegorocznego wydarzenia.

Uniwersytet Stanforda wraz z wydawnictwem Elsevier i firmą SciTech Strategies opracował ranking dwóch procent najlepszych badaczy na świecie, liczący 159 684 nazwiska, w tym 726 z polskich instytucji naukowych. Z przyjemnością donosimy, że w tym gronie znalazło się 7 zatrudnionych w NCBJ profesorów.

Trzech naukowców z Departamentu Badań Podstawowych NCBJ uzyskało granty w 19 edycji konkursu NCN OPUS. Zaakceptowane projekty dotyczą procesu formowania się gwiazd w zderzających się galaktykach, poszukiwania ciemnej materii poprzez analizę rozbłysków w atmosferze oraz badania struktury nukleonu w ramach współpracy COMPASS.

Reaktor MARIA jest jednym z głównych ośrodków napromieniania mikrosfer zawierających radioaktywny holm, które są stosowane w terapii nowotworów wątroby. Technologia opracowana w NCBJ na zlecenie firmy Quirem Medical – globalnego producenta mikrosfer teraperutycznych QuiremSpheres – służy pacjentom w kilkunastu wyspecjalizowanych klinikach w Europie.

Projekt „OneNet” ma na celu sprostanie wyzwaniom stawianym Operatorom Sieci Przesyłowych (OSP), Operatorom Sieci Dystrybucji (OSD) i konsumentom na europejskim rynku energii elektrycznej. Konsorcjum realizatorów liczy ponad 70 podmiotów. Interdyscyplinarny Zakład Analiz Energetycznych NCBJ opracuje algorytm optymalizacyjny koordynacji OSP-OSD w polskim demonstratorze.

Kilka lat temu jedna z organizacji ogłosiła 7 listopada „Europejskim dniem radonu”. Profesor Ludwik Dobrzyński przygotował komentarz ekspercki na temat obaw co do skutków zdrowotnych obecności niewielkich ilości radonu w środowisku. Bo czy rzeczywiście mamy się czego bać?

Rozwój epidemii koronawirusa zmusza nas wszystkich do jeszcze większej dbałości o zdrowie i bezpieczeństwo w naszym otoczeniu. To od codziennych decyzji nas wszystkich zależy, jak bardzo epidemia wpłynie na funkcjonowanie naszego wspólnego miejsca pracy.

Kolaboracje LIGO i Virgo zaprezentowały dziś nowy katalog GWTC-2 obserwacji fal grawitacyjnych z okresu od kwietnia do października 2019 r. czyli pierwszej części kampanii obserwacyjnej O3 (O3a). Zbiór zawiera w sumie 39 zdarzeń. Jednocześnie opublikowano nowe prace badawcze, a także obszerne popularne podsumowania ich wyników.

W tym roku Polsko-Japońskie Seminarium poświęcone technologiom reaktorów wysokotemperaturowych odbyło się w trybie zdalnym, tak jak większość tego typu wydarzeń. Organizatorzy tego udanego przedsięwzięcia przygotowali krótkie podsumowanie i zaproszenie do uczestnictwa w kolejnej edycji.

Trwają prace nad cyklotronem, który już niebawem stanie w murach Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie „CERAD”. Belgijska firma IBA (Ion Beam Applications S.A.) konstruuje urządzenie przyśpieszające protony i cząstki alfa do energii 30 MeV oraz deuterony do 15 MeV.

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki zatwierdził raport z okresowej oceny bezpieczeństwa (PSR, z ang. Periodic Safety Review) reaktora badawczego MARIA. Zakończona właśnie ocena okresowa bezpieczeństwa reaktora MARIA była pierwszym takim przeglądem w historii eksploatacji tego obiektu.

W Świerku od 60 lat produkowane są radioizotopy, a na ich bazie radiofarmaceutyki. Zajmuje się tym nasz Ośrodek Radioizotopów POLATOM eksportujący produkty do ok. 80 krajów na wszystkich kontynentach. Przygotowany na zlecenie NCBJ film pokazuje dzisiejszą produkcję i laboratoria POLATOMu. 

Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie aktualizacji rządowego programu wieloletniego „Program polskiej energetyki jądrowej”, przedłożoną przez ministra klimatu. W tej chwili dokument oczekuje na ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Monitor Polskim - informuje ministerstwo klimatu.

21 z 70: w realizację tylu projektów z Polskiej Mapy Infrastruktury Badawczej zaangażowani są naukowcy z NCBJ. W przypadku siedmiu projektów jesteśmy ich głównym wnioskodawcą. Cztery infrastruktury mają powstać w Świerku. Informację na temat nowej mapy przedstawił minister Grzegorz Wrochna.

Tegoroczną nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki podzielili się Sir Roger Penrose oraz Reinhard Genzel i Andrea Ghez. Prof. Marek Biesiada z Zakładu Astrofizyki NCBJ wyjaśnia za co ta nagroda: jak prace profesora Penrose'a przyczyniły się do zrozumienia sensu osobliwych rozwiązań OTW (ogólnej teorii względności) oraz co i jak zaobserwowały zespoły kierowane przez profesorów Gentzela i Ghez.

Naukowcy z NCBJ opracowują nowatorską nadprzewodzącą fotokatodę, dzięki której budowany obecnie polski laser na swobodnych elektronach PolFEL będzie mógł efektywnie pracować w modzie fali ciągłej, wyróżniając się tym na tle innych tego typu urządzeń na świecie. Publikacja na ten temat ukazała się we wrześniowym numerze czasopisma Vacuum.

W ostatnim numerze PRL ukazała się praca w istotny sposób rozwijająca pojęcie atraktora hydrodynamicznego w opisie dynamiki plazmy kwarkowo-gluonowej. Profesorowie Michał Spaliński i Michał Heller (BP2) wraz z doktorantem oraz współautorem z MPI pokazują jak metody uczenia maszynowego mogą umożliwić efektywne wykorzystanie tego podejścia w realistycznych sytuacjach.

Naukowcy z wielu ośrodków, w tym także z NCBJ, zabiegają o budowę detektorów fal grawitacyjnych kolejnej generacji o dziesięciokrotnie większej czułości w porównaniu z już działającymi detektorami LIGO i VIRGO. Teleskop Einsteina miałby ponad trzykrotnie dłusze ramiona interferometru i - podobnie jak rozważany amerykański odpowiednik Cosmic Explorer - naszpikowany byłby najnowszą technologią. 

Najbardziej obiecujące kanały produkcji szerokiej gamy izotopów o liczbie atomowej od 112 do 118 zostały zaprezentowane w pracy, która ukaże się wkrótce w PLB. Rachunki są potwierdzone  znakomitą zgodnością z danymi eksperymentalnymi dostępnymi dla procesów już przebadanych. Współautorem jest prof. Michał Kowal z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ.

Po raz pierwszy udało się znaleźć zlewające się pary galaktyk przy użyciu identycznej metody zarówno w symulacjach, jak i obserwacjach prawdziwego Wszechświata, wykorzystując do tego sztuczną inteligencję. Współautorem pionierskiej pracy jest dr William Pearson z Zakładu Astrofizyki Departamentu Badań Podstawowych NCBJ.

Virgo i LIGO ogłosiły wykrycie fal grawitacyjnych z układu dwóch czarnych dziur, które połączyły się tworząc czarną dziurę o masie około 142 mas Słońca. Utworzony obiekt znajduje się w zakresie mas, w którym nigdy wcześniej nie obserwowaliśmy czarnych dziur: ani za pomocą fal grawitacyjnych, ani obserwacji elektromagnetycznych. W badaniach biorą udział naukowcy z NCBJ.

Naukowcy z NCBJ wykonali niesłychanie precyzyjne obliczenia poziomów energetycznych i przejść kwantowych pomiędzy dziesiątkami tysięcy poziomów energetycznych jonów wolframu - jednego z najważniejszych materiałów konstrukcyjnych przyszłych reaktorów termojądrowych. Ich praca ukazała się w prestiżowym czasopiśmie Atomic Data and Nuclear Data Tables.

Prof. dr hab. Ludwik Dobrzyński, jeden z najwybitniejszych znawców tematyki oddziaływania promieniowania jonizującego na organizmy, przekonuje w swoim tekście, że małe dawki promieniowania być może mogłyby pobudzić reakcje obronne organizmu zaatakowanego przez koronavirusa. Ekspert wyjaśnia na czym mogłaby polegać pomoc immunologiczna promieniowania. 

Dziś w Japonii międzynarodowy zespół naukowców współpracujących przy eksperymencie Super-Kamiokande (SK) ogłosił zakończenie modernizacji ogromnego detektora neutrin otwierającej zupełnie nowe możliwości badawcze. Fizycy – w tym także z Polski i z NCBJ - będą mogli badać m.in. sygnały neutrinowe pochodzace z wybuchów supernowych zachodzących w odległej przeszłości.

Eksperyment FASER zaproponowany do przeprowadzenia przy LHC przez kilku naukowców, w tym dra Sebastiana Trojanowskiego (NCBJ), będzie w stanie potwierdzić anomalię KOTO, jeśli ta jest rzeczywiście śladem nowej fizyki. Tak twierdzą autorzy najnowszej pracy opublikowanej w Physical Review D.

Pan Oskar Grocholski, student Wydziału Fizyki UW został laureatem Diamentowego Grantu. Celem uhonorowanego projektu realizowanego w Zakładzie Fizyki Teoretycznej NCBJ jest obliczenie poprawek pętlowych w procesie produkcji dwóch fotonów w reakcji foton + proton: pγ → pγγ′, przy zastosowaniu perturbacyjnej chromodynamiki kwantowej. Student i jego opiekunowie - prof. Jakub Wagner (NCBJ) i prof. Piotr Chankowski (UW) spodziewają się, że osiągnięte wyniki posłużą do udowodnienia twierdzenia o faktoryzacji w przypadku procesów produkcji dwóch cząstek i będą miały znaczenie dla analizy danych przyszłych eksperymentów.

Na 40 konferencji ICHEP zespoły eksperymentów ATLAS i CMS ogłosiły nowe wyniki, które zaświadczają (na poziomie 3 sigma), że bozon Higgsa rozpada się na dwa miony. Potwierdzenie tego procesu ma kluczowe znaczenie dla fizyki fundamentalnej - po raz pierwszy wskazuje, że bozon Higgsa oddziałuje z cząstkami elementarnymi drugiej generacji. Wynik i nasz udział w jego otrzymaniu komentuje prof. Piotr Zalewski.

20 lipca 2020 r. gościliśmy w NCBJ Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki, pana Łukasza Młynarkiewicza oraz Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska pana Andrzeja Szweda-Lewandowskiego wraz ze współpracownikami. Goście zwiedzili reaktor MARIA i laboratoria Ośrodka Radioizotopów POLATOM.

W dniach 30 czerwca - 1 lipca br. odbyła się Pierwsza Wirtualna Konferencja Naukowa Kampusu Ochota (WKNKO-1) adresowana do doktorantów nauk matematyczno-przyrodniczych oraz wszystkich pracowników Uniwersytetu Warszawskiego. Wirtualne spotkanie przeprowadzono w językach polskim oraz angielskim. W konferencji wzięło udział 315 uczestników.

Ponad 2500 m2 powierzchni badawczej i infrastrukturalnej o wartości prawie 117 mln zł, powstaje w ośrodku jądrowym w Świerku, w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej pn. Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie – CERAD.

Ponad 16 mln zł ze środków Agencji Badań Medycznych (ABM) zostanie przeznaczonych na realizację projektu DuoNen pn.  „Zastosowanie terapii tandemowej LutaPol/ItraPol (¹⁷⁷Lu/⁹⁰Y-DOTATATE) jako skutecznego narzędzia w leczeniu nowotworów neuroendokrynnych”.

Detektory LIGO-Virgo zarejestrowały fale grawitacyjne ze zlania się nietypowego układu podwójnego zawierającego czarną dziurę i inny zwarty, dziewięciokrotnie lżejszy obiekt, który może być albo najlżejszą wykrytą czarną dziurą albo najcięższą zaobserwowaną gwiazdą neutronową. Tak duża asymetria masy układu pozwala na nowe, precyzyjne testy ogólnej teorii względności. W badaniach biorą udział Polacy, w tym trzech naukowców z NCBJ.

Tolga Altinoluk, Michał Bluj, Katarzyna Małek, Jacek Rzadkiewicz, Jakub Wagner i Paweł Ziń to sześcioro nowych doktorów habilitowanych w NCBJ, którzy stopień doktora habilitowanego uzyskali w pierwszej połowie 2020 roku. Pracują oni w Departamencie Badań Podstawowych i w Departamencie Aparatury i Technik Jądrowych.

19 czerwca b.r. Rada CERN jednogłośne przyjęła aktualizację strategii dotyczącej przyszłości fizyki cząstek elementarnych w Europie w kontekście światowym. Przyjęte rekomendacje kładą szczególny nacisk na naukowy, ekonomiczny walor fizyki cząstek oraz związany z nią kapitał ludzki.

Farmakopea Europejska jest zwartym dokumentem referencyjnym dotyczącym kontroli jakości leków. Pani prof. Mikołajczak pokieruje grupą roboczą zajmującą się opracowywaniem monografii dla prekursorów radiofarmaceutyków. Jest pierwszą osobą z Polski, której Komisja powierzyła tak odpowiedzialne zadanie.

Nasi naukowcy interesują się także wieloma typami reaktorów jądrowych wykorzystywanych na świecie jako źródła energii. Dr inż. Michał Spirzewski z Zakładu Energetyki Jądrowej i Analiz Środowiska NCBJ poświęcił swoją właśnie obronioną pracę doktorską zjawiskom mogącym mieć wpływ na bezpieczeństwo i efektywność pracy Wrzących Reaktorów Wodnych (BWR). W swoich badaniach wykorzystał m.in. stworzony przez siebie kod komputerowy DARIA.

Jesteśmy trzeci w Polsce w rankingu Nature Index za okres 1 kwietnia 2019 r. - 31 marca 2020 r. W rankingu tym punkt jest przypisany, jeśli jeden lub więcej autorów artykułu badawczego pochodzi z danej instytucji. W obliczeniach brane są pod uwagę najbardziej wpływowe czasopisma naukowe na świecie.

Szybkie połączenie internetowe pozwalające na przesyłanie danych naukowych z prędkością 100 Gb/s działa już pomiędzy centrum badawczym DESY w Hamburgu, a Narodowym Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku. Pełną funkcjonalność połączenia zademonstrowano 12 czerwca podczas uroczystości z udziałem wiceministrów nauki Niemiec i Polski, która odbyła się jednocześnie po obu stronach łącza.

Zespół polskich naukowców z udziałem dr Anny Wawrzynczak-Szaban (UZ3@NCBJ) przeanalizował awarie energetycznych linii przesyłowych, które mogą mieć związek ze zjawiskami pogody kosmicznej. Badacze pokazują, że liczba awarii jest skorelowana z fazami cyklu słonecznego. Pracę opublikowało czasopismo Energies.
 

Budynek otwartego w 2014 r. Centrum Informatycznego Świerk został ozdobiony okazałym muralem. Ponieważ instytut pracuje przede wszystkim w dzień, to zapewne wielu pracowników nawet nie wie, że do wykonania malowidła użyte zostały farby luminescencyjne. Autor dzieła, pan Olaf Cirut przygotowuje się do wykonania kolejnego dzieła w Ostrzeszowie.

Rozpoczęła się międzynarodowa Letnia Szkoła Reaktorów Wysokotemperaturowych organizowana przez NCBJ w ramach programu kształcenia doktorantów PHD4GEN. Odbywa się ona w trybie zdalnym. Przemówienie powitalne adresowane do jej wykładowców i uczestników wygłosił profesor Grzegorz Wrochna, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego.

Celem konkursu PRELUDIUM BIS jest wsparcie kształcenia doktorantów w szkołach doktorskich. Dr hab. Andrzej Kupść z Zakładu Wysokich Energii NCBJ - autor projektu, który uzyskał finansowanie w konkursie - proponuje przyszłym doktorantom pracę nad problemem łamania sypertii CP w ramach nowego podejścia opublikowanego niedawno w czasopiśmie Nature.

Dr Jan Jakub Ostrowski z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ będzie starał się wyjaśnić niektóre zagadki kosmologiczne bez użycia rachunku perturbacyjnego lecz w ramach pełnych równań Ogólnej Teorii Względności. Jego projekt zatytułowany „Kosmologia bez teorii zaburzeń” otrzymał grant w konkursie SONATA rozstrzygniętym przez Narodowe Centrum Nauki.

Pewnym ograniczeniem eksperymentów poszukujących nowych, lekkich, długożyciowych cząstek są czasy życia poszukiwanych obiektów. W niedawno opublikowanym artykule w Physical Review D naukowcy z NCBJ i SLAC wykazali, że te ograniczenia nie muszą obowiązywać w bardziej realistycznych wersjach modeli teoretycznych z większą liczbą nowych, długożyciowych cząstek. 

Projekt dra Pawła Sznajdera z Zakładu Fizyki Teoretycznej NCBJ zatytułowany „Badanie trójwymiarowej struktury nukleonu w planowanym zderzaczu elektron-jon” uzyskał grant Narodowego Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA. Obliczenia będą miały ogromne znaczenie dla przyszłego zderzacza elektron-jon (EIC), który powstanie w USA.

Mgr inż. Małgorzata Frelek-Kozak (LBM) otrzymała grant Narodowego Centrum Nauki przyznany w konkursie Preludium. Projekt pt. „Wpływ rodzaju tlenku wzmacniającego na właściwości mikrostrukturalne i mechaniczne stali ODS” przewiduje wytworzenie i zbadanie stali ODS wzmacnianych tlenkiem glinu Al2O3  oraz tlenkiem cyrkonu ZrO2.

Na kolejowym przejściu granicznym Kuźnica Białostocka–Grodno działa z pełną funkcjonalnością urządzenie rentgenowskie do prześwietlania wagonów kolejowych. Zostało ono zbudowane z wykorzystaniem rozwiązań wypracowanych w NCBJ. Sercem systemu o nazwie Canis jest akcelerator elektronów o przełączanej energii 6 i 9 MeV wyprodukowany przez Zakład Aparatury Jądrowej.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych pracuje normalnie, biorąc pod uwagę warunki epidemiologiczne. W instytucie nie występują i nie miały miejsca żadne zdarzenia nietypowe czy problemy techniczne, które mogłoby budzić niepokój. Nasze służby ochrony radiologicznej nie rejestrują też żadnych odczytów wskazujących na anomalie w poziomie promieniowania tła.

Współpraca T2K opublikowała w prestiżowym czasopiśmie naukowym Nature nowe wyniki dotyczące najsilniejszego jak dotąd ograniczenia na parametr opisujący łamanie symetrii między materią i antymaterią w oscylacjach neutrin. Wykluczyło prawie połowę z możliwych wartości parametru δ_{_CP}, odsłaniając tym samym, nie zmierzoną do tej pory, podstawową własność neutrin.

Międzynarodowy zespół naukowców współpracujących przy eksperymencie T2K ogłosił dziś w czasopiśmie Nature znaczące wyniki badań, które poszerzają wiedzę na temat braku symetrii pomiędzy materią i antymaterią. To dobry moment by przypomnieć, że polscy naukowcy z sześciu ośrodków, współpracujący w ramach Polskiej Grupy Neutrinowej, wnoszą także swój wkład w ten eksperyment.

W dniu 02 kwietnia br. Minister klimatu Michał Kurtyka powołał Zespół do spraw Rozwoju Przemysłu Odnawialnych Źródeł Energii i Korzyści dla Polskiej Gospodarki jako organ opiniodawczo-doradczy ministra właściwego do spraw klimatu oraz energii. Dr inż. Karol Wawrzyniak z Interdyscyplinarnego Zakładu Analiz Energetycznych, NCBJ, został osobą odpowiedzialną za obszar lokalnego wymiaru energii.

Naukowcy po raz kolejny podważają trafność hipotezy jakoby dowolnie mała dawka promieniowania była zagrożeniem dla ludzkiego zdrowia. Stwierdzają, że przeciwnie – są dobre powody, by sadzić, że małe dawki pozytywnie wpływają na naszą kondycję zdrowotną. Takie są konkluzje właśnie opublikowanego oświadczenia organizacji Naukowcy na rzecz Dokładnych Informacji o Promieniowaniu (SARI) i fundacji XNLT.

Projekt „Zastosowanie terapii tandemowej LutaPol/ItraPol (177Lu/90Y-DOTATATE) jako skutecznego narzędzia w leczeniu nowotworów neuroendokrynnych” koordynowany przez OR POLATOM został zakwalifikowany do finansowania w konkursie Agencji Badań Medycznych na wsparcie dla niekomercyjnych badań klinicznych.

Mgr Tobiasz Zawistowski, student interdyscyplinarnych studiów doktoranckich RadFarm, przez dwa tygodnie przebywał w CANADIAN ISOTOPE INNOVATIONS Corp. prowadząc badania w Canadian Light Source związane z akceleratorową produkcją molibdenu 99 na potrzeby medycyny. Trwają badania możliwości zastosowania podobnej metody także w Świerku.

Widać już fundamenty przyszłego kompleksu laboratoriów Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie „CERAD”, w którym będzie umieszczony m.in. cyklotron pozwalający na produkcję radionuklidów poprzez bombardowanie tarcz rozpędzonymi protonami, deuteronami i cząstkami alfa. Pracom sprzyja dobra pogoda.

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) zapraszają do udziału w dniu informacyjnym, który odbędzie się 6 lutego 2020 r. w siedzibie MNiSW przy ul. Hożej 20. Dzień informacyjny poświęcony będzie programowi naukowemu ESA oraz programowi rozwoju instrumentów badawczych PRODEX.

Na początku stycznia Departament Energii USA poinformował o wybraniu lokalizacji dla nowego potężnego urządzenia badawczego fizyki wysokich energii. Zderzacz Elektron-Jon (EIC) ma powstać w Brookhaven National Laboratory (NY) kosztem ok. 2 mld. dolarów. Program badawczy planowanych eksperymentów współtworzą naukowcy z NCBJ.

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego opublikował 14 stycznia listę strategicznych infrastruktur badawczych umieszczonych na Polskiej Mapie Infrastruktury Badawczej. Wśród 70 zaaprobowanych projektów znalazło się 7 propozycji przygotowanych przez NCBJ. Są wśród nich są cztery projekty nowych krajowych struktur badawczych i trzy projekty udziału w przedsięwzięciach międzynarodowych.

CERN zatwierdził nowy eksperyment, który będzie badał własności neutrin. Jest to pierwszy tego typu eksperyment przy Wielkim Zderzaczu Hadronów (LHC), który rozpocznie nową erę badań nad neutrinami. W pracach nad projektem istotną rolę odegrał dr Sebastian Trojanowski z Departamentu Badań Podstawowych.

Profesor dr hab. Grzegorz Wrochna, wieloletni dyrektor - najpierw Instytutu Problemów Jądrowych, a następnie Narodowego Centrum Badań Jądrowych - został 16 grudnia mianowany podsekretarzem stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Serdecznie gratulujemy!

W Tokio odbyła się uroczystość zakończenia Międzynarodowego Roku Układu Okresowego Pierwiastków Chemicznych ustanowionego przez UNESCO w stupięćdziesiątą rocznicę opublikowania pierwszej wersji tablicy przez Dmitrija Mendelejewa. Na poprzedzającej uroczystość konferencji SHE2019 profesor Michał Kowal (NCBJ) zaprezentował nowe analizy teoretyczne istotne dla możliwości wytworzenia superciężkich nuklidów w warunkach laboratoryjnych.

Młodzi naukowcy NCBJ uzyskali prestiżowe środki na prowadzenie swoich prac. Dr Sebastian Trojanowski uzyskał stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców, dr inż. Łukasz Bartosik otrzymał grant NCN w konkursie Miniatura, a mgr inż. Tomasz Kwiatkowski grant NCN w konkursie Preludium.

Ciekawą relację z wizyty w CERN przygotował red. Grzegorz Jasiński z RMF. Główną rolę odgrywa w niej LINAC4, który zasilać będzie w protony cały kompleks akceleratorowy w Genewie. To nowe urządzenie powstało przy naszym znaczącym udziale, co zostało sympatycznie docenione.

23 października prof. Robert Feidenhans'l, przewodniczący zarządu European XFEL GmbH oraz prof. Krzysztof Kurek, dyrektor NCBJ podpisali aneks do umowy NCBJ-XFEL, a także porozumienie w sprawie wdrożenia projektu – Scientific Big Data Analysis. Delegacja XFEL spotkała się także z potencjalnymi polskimi użytkownikami lasera oraz została przyjęta w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Proces tworzenia Centrum Doskonałości NOMATEN wchodzi w decydującą fazę: Profesor Mikko Alava objął funkcję dyrektora i wkrótce rozpocznie kompletowanie zespołów badawczych. CD NOMATEN ma badać nowe materiały funkcjonalne. Zostało utworzone dzięki uzyskaniu grantu w konkursie Teaming for excellence oraz dzięki wsparciu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. 

Dziś w Krakowie zaprezentowano J-PET – pozytonowy tomograf emisyjny zaprojektowany i wykonany w Instytucie Fizyki im. Mariana Smoluchowskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wśród twórców znaleźli się również pracownicy Narodowego Centrum Badań Jądrowych. Urządzenie pozwala na wykorzystanie zupełnie nowych metod obrazowania pacjenta opartych na rozpadach wielofotonowych, które nie były dotychczas nigdzie wykorzystywane.

20 września 2019 r. odwiedziła NCBJ delegacja Japońskiej Agencji Energii Atomowej z jej prezydentem, panem Toshio Kodama. W trakcie wizyty została podpisana umowa implementacyjna do zawartego dwa lata temu porozumienia o współpracy pomiędzy instytucjami, w szczególności w dziedzinie badań nad technologią reaktorów wysokotemperaturowych. Goście zwiedzili także instytut.

Ogłoszona rekrutacja trwa do 15 września. Więcej informacji na stronie studium: https://www.ncbj.gov.pl/radfarm

22.08.2019 r. z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie wystartowała rakieta wynosząca moduł Soyuz MS-14 w kierunku Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (MSK). Wśród ładunków na pokładzie znalazł się teleskop Mini-EUSO. Urządzenie umożliwi utworzenie ultrafioletowej mapy atmosfery ziemskiej oraz pozwoli zaobserwować jej zmienność w czasie. W projekcie uczestniczą naukowcy z NCBJ.

31 lipca 2019 r. NCBJ odwiedziła delegacja francuskiej spółki FramAtome z jej prezydentem, panem Bernardem Fontaną. Goście francuscy przebywali w Polsce na zaproszenie Politechniki Warszawskiej. W Świerku towarzyszyła im delegacja PW z panem profesorem Januszem Frączkiem – dziekanem Wydziału MEiL. Delegacjom zaprezentowano m.in. pracujący w Świerku reaktor badawczy Maria.

14 lipca 2019 r. zmarł pan Jerzy Kozieł od kilkudziesięciu lat związany z naszym ośrodkiem. Zakończył pracę w NCBJ jako Dyrektor ds. Bezpieczeństwa i Ochrony Radiologicznej Ośrodka Świerk. Zmarłego, który na zawsze zapisał się w pamięci starszych pracowników, wspomina Janusz Jaroszewicz, zastępca dyrektora Departamentu Eksploatacji Obiektów Jądrowych.

Informacja prasowa European XFEL: Dane z eksperymentów będą także przetwarzane w partnerskim instytucie NCBJ w Otwocku-Świerku. 

19 kwietnia 2019 roku Narodowe Centrum Badań Jądrowych zaprosiło do składania dalszych zgłoszeń na studia doktoranckie z fizyki reaktorowej w ramach projektu “New reactor concepts and safety analyses for the Polish Nuclear Energy Program” POWR.03.02.00-00.I005/17. Projekt jest poświęcony badanion nad nowymi technologiami reaktorów wysokotemperaturowch HTGR. Studia obejmują wszystkie aspekty czwartej generacji reaktorów, a więc fizykę neutronową i reaktorową, procesy cieplne i analizy bezpieczeństwa.

Projekt doktorski mgr. inż. Tomasza Kwiatkowskiego został nominowany przez międzynarodowe stowarzyszenie NUGENIA do zaprezentowania w konkursie dla młodych naukowców na cyklicznej światowej konferencji FISA 2019 / EuradWaste’19 rozpoczynającej się 4 czerwca w Rumunii. Polski naukowiec bada wpływ turbulencji w przepływającym materiale chłodzącym na bezpieczeństwo reaktorów jądrowych.

Naukowcy z Wydziału Fizyki UW oraz z Narodowego Centrum Badań Jądrowych wskazują na możliwość wytworzenia w laboratoriach w niedługim czasie dwóch nowych pierwiastków superciężkich oraz kilku nowych izotopów pierwiastków już odkrytych. W obliczeniach uwzględniających nie brane wcześniej pod uwagę procesy wykorzystano model teoretyczny stworzony w Warszawie.

11 maja NCBJ weźmie udział w tegorocznej 23 edycji Pikniku Naukowego (stoisko A41). Tematem przewodnim Pikniku jest hasło „My i Maszyny”. Wybraliśmy strefę przyszłości i skupiliśmy się na reaktorze jądrowym, ale pokażemy też akcelerator IntraLine i system CANIS. Naszym gościem specjalnym będzie European XFEL prezentujący wirtualną wycieczkę po najpotężniejszym laserze na świecie. 

Zakład Transportu Samochodowego NCBJ obchodzi dwudziestolecie swojej działalności. 33 pojazdy wożą nas do pracy i świadczą usługi dla wielu podmiotów. Załodze ZTS życzymy, by woziła nas szybko i bezpiecznie - miejmy nadzieję, że wkrótce po znacznie lepszych drogach.

Zostały ogłoszone warunki rekrutacji do Szkoły Doktorskiej prowadzonej wspólnie przez Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Instytut Chemii i Techniki Jądrowej.

23 kwietnia premierzy Mateusz Morawiecki i Jarosław Gowin odwiedzili Świerk. Na zakończenie wizyty odbyła się wspólna konferencja prasowa z udziałem dyrektora NCBJ profesora Krzysztofa Kurka. Tematem konferencji było przyznanie polskim wnioskodawcom 3 z 13 grantów Unii Europejskiej w konkursie Teaming for Excellence na utworzenie Centrów Doskonałości. Nasz projekt NOMATEN był jednym z nich.

ZAPROSZENIE NA KONFERENCJĘ PRASOWĄ ZWIĄZANĄ z ogłoszeniem zwycięzców prestiżowego konkursu Teaming for Excellence w ramach programu Horyzont 2020. W wydarzeniu wezmą udział: Mateusz Morawiecki, prezes Rady ministrów i Jarosław Gowin, wiceprezes Rady Ministrów, minister nauki i szkolnictwa wyższego. Miejsce i czas: 23 kwietnia 2019 r, NCBJ Świerk g. 12:30.

Minister energii Krzysztof Tchórzewski wręczył w dniu dzisiejszym medale 100-lecia Odzyskania Niepodległości profesorowi NCBJ dr. inż. Andrzejowi Strupczewskiemu i prof. dr. hab. Grzegorzowi Wrochnie. Medale wyróżnionym naukowcom zostały przyznane przez Prezesa Rady Ministrów pana Mateusza Morawieckiego.

Centrum Doskonałości NOMATEN utworzone w NCBJ w Świerku otrzyma 15 mln euro wsparcia z Unii Europejskiej. Projekt został beneficjentem konkursu UE Teaming – przygotowano go w NCBJ z udziałem francuskiej CEA i fińskiej firmy VTT. Naukowcy Centrum będą badali materiały przeznaczone do pracy w ekstremalnych warunkach.

Z ogromną satysfakcją informujemy, że 2 kwietnia 2019 r. odbyła się w Pałacu Prezydenckim uroczystość wręczenia nominacji profesorskich. Tytuł profesora nauk fizycznych otrzymał dyrektor NCBJ, dr hab. inż. Krzysztof Kurek. Teraz już prof. dr hab. inż. Krzysztof Kurek. Serdecznie gratulujemy!

Do końca 2020 r. w Wielkopolskim Centrum Onkologii zostanie zainstalowany akcelerator śródoperacyjny wykonany w Świerku. Akcelerator zostanie zainstalowany w specjalnie dedykowanej sali i będzie wykorzystywał dotychczasowe osiągnięcia NCBJ i WCO wypracowane podczas realizacji projektów AiD oraz INTRADOSE. Twórcy nowego urządzenia uwzglednią zarówno postęp techniczny związany z rozwiązaniami dotyczącymi akceleratorów, jak również aktualne światowe doświadczenia kliniczne napromieniania śródoperacyjnego.

Po raz pierwszy granty NCN Miniatura w dziedzinie Nauk o Życiu trafią do naukowczyń z NCBJ. Zdobywczynie grantów, dr Kamila Maliszewska-Olejniczak i dr Karolina Wójciuk, pracują w Departamencie Eksploatacji Obiektów Jądrowych, a ich projekty powiązane są z badaniami na potrzeby terapii borowo-neutronowej (BNCT).

Talent łączył z wielką pracowitością i zapałem. Miał szczególną zdolność tworzenia i szczegółowego analizowania złożonych modeli matematycznych dla praktycznych problemów fizycznych. Był też humanistą, znał się na literaturze i sztuce. Był Człowiekiem myślącym i inspirującym otoczenie. Zawsze uśmiechnięty, pełen poczucia humoru. Miał dla wszystkich wiele życzliwości i cierpliwości. Zmarł 14 marca 2019 roku. Będzie nam Go brakowało.

Ostatni profesorowie wynieśli ostatnie biurka z pawilonu przy ul. Hożej 69. Teraz nasze warszawskie zakłady będą się mieściły przy ul. Pasteura 7 na Kampusie Ochota. Konkretnie na drugim, czwartym i piątym piętrze budynku dzielonego z Wydziałem Fizyki i innymi jednostkami Uniwersytetu Warszawskiego.

Zostały wykonane prace związane z przygotowaniem placu budowy Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie „CERAD”. Całość inwestycji powinna być ukończona w 2021 roku.

Ogłoszono wyniki najnowszych konkursów Narodowego Centrum Nauki MAESTRO, HARMONIA i SONATA BIS. Grant HARMONIA otrzyma pani prof. Agnieszka Pollo na projekt VIPERS i dalej ... Granty SONATA BIS trafią do pani prof. Justyny Łagody (Precyzyjne pomiary oscylacji neutrin ... T2K) oraz dr Katarzyny Małek (projekt ASTROdust ...) i dra Przemysława Małkiewicza (na badania nad kwantowym pochodzeniem ekspansji kosmologicznej i pierwotnych struktur).

13 lutego w Parku Naukowo-Technologicznym Świerk odbyła się prezentacja relokowalnego systemu skanowania pojazdów Sowa opracowanego w NCBJ. Gośćmi prezentacji byli dziennikarze oraz przedstawiciele służb celnych, a także potencjalni dystrybutorzy. Sowa to pierwsza na świecie konstrukcja relokowalnego systemu prześwietlania rentgenowskiego pojazdów, która zapewnia bezpieczeństwo, szybkość procesu inspekcji i jego dużą dokładność.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych zaprasza kandydatów na 5-letnie studia doktoranckie, które są prowadzone w ramach projektu “Nowe koncepcje reaktorów i analiz bezpieczeństwa dla Programu Polskiej Energetyki Jądrowej”. Poszukiwani są kandydaci ze stopniem magistra w zakresie nauk ścisłych i technicznych o bardzo dobrym przygotowaniu merytorycznym. Zgłoszenia kandydatów będą przyjmowane do 25 marca 2019 roku.

Laboratorium cyberbezpieczeństwa CyberLab w Świerku rozwija swoją działalność badawczą i współpracę międzynarodową. Pod koniec zeszłego roku w laboratorium zostały wygenerowane przykłady ruchu sieciowego odbywającego się podczas ataku cybernetycznego na sieć przemysłową. Dane te posłużą do szkolenia ekspertów bezpieczeństwa przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) i niedawno zostały włączone do pakietu materiałów szkoleniowych Agencji.

28 stycznia prof. Tatsuya Okubo, dziekan Szkoły Inżynierii na Uniwersytecie Tokijskim oraz prof. Krzysztof Kurek, dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych podpisali umowę o wymianie akademickiej pomiędzy reprezentowanymi przez siebie instytucjami. Umowę podpisano w czasie odbywającego się w Warszawie polsko-japońskiego seminarium poświęconego technologii reaktorów wysokotemperaturowych.

Detektor POLAR został uruchomiony we wrześniu 2016 r. na pokładzie chińskiego laboratorium kosmicznego Tiangong-2. Naukowcy opublikowali właśnie pierwsze wyniki naukowe w czasopiśmie Nature Astronomy. POLAR jest efektem współpracy pomiędzy Szwajcarią (Uniwersytet w Genewie i Paul Scherrer Institut), Polską (Narodowe Centrum Badań Jądrowych) i Chinami.

11 stycznia w Świerku zainaugurowano uroczyście nowe studia doktoranckie PHD4GEN poświęcone najnowszym technologiom reaktorów jądrowych. Dla 11 studentów z czterech krajów przewidziano cykl 15 wykładów prowadzonych przez międzynarodowy zespół specjalistów, wyjazdy studyjne, konferencje ... i wysokie stypendia.

Wysokotemperaturowe reaktory jądrowe (HTR) znalazły się na liście Krajowych Inteligentnych Specjalizacji (KIS) w grupie KIS 4: Wysokosprawne, niskoemisyjne i zintegrowane układy wytwarzania, magazynowania, przesyłu i dystrybucji energii. Otwiera to drogę do objęcia badań NCBJ w tej dziedzinie wsparciem m.in. ze środków Unii Europejskiej.

Misją zakończonego w listopadzie 2018 r. europejskiego projektu C-BORD było opracowanie i przetestowanie kompleksowego, opłacalnego rozwiązania przeznaczonego do inspekcji kontenerów  na granicach UE. W projekcie rozwijane było pięć metod kontrolnych, a uzyskane wyniki dowodzą, że możliwe jest zintegrowanie ich do funkcjonalnego systemu. Wśród uczestników projektu byli m.in. naukowcy z NCBJ i polska Krajowa Administracja Skarbowa.

Naukowcy NCBJ i ITME opatentowali nowatorską metodę wytwarzania warstwy azotku tytanu na podłożach metalicznych. Otrzymywana dzięki wynalazkowi warstwa azotku tytanu ma jednolity skład fazowy, wysoką trwałość i cechuje się niskim współczynnikiem tarcia. Metoda ta może znaleźć praktyczne zastosowanie m.in. w produkcji łożysk.

Pani dr hab. inż. Renata Mikołajczak (POLATOM@NCBJ) dołączyła do Międzynarodowego Komitetu Naukowego instytutu ARRONAX we Francji. Instytut dysponuje cyklotronem o energii 70 MeV wykorzystywanym głównie na potrzeby medycyny do produkcji strontu-82, a także m.in. germanu-68 i astatu-211. Doświadczenia w tej ostatniej produkcji mogą być bardzo cenne dla budowanego w Świerku cyklotronu CERAD.

Analiza danych z detektorów Advanced LIGO ujawniła cztery nowe źródła fal grawitacyjnych. Sygnał GW170729 jest związany z najbardziej masywnym i odległym źródłem jakie do tej pory zaobserwowano. Kolejny, GW170818, odkryty został dzięki globalnej sieci trzech detektorów LIGO-Virgo. Odpowiada on układowi podwójnemu znajdującemu się około 2,5 miliarda lat świetlnych od Ziemi.

W Warszawie, Świerku i Różanie w dniach 26-29 listopada 2018 r. odbywały się wykłady i zajęcia dziesiątej edycji Szkoły Energetyki Jądrowej organizowanej przez NCBJ, Wydział Fizyki UW oraz ZUOP. Słuchacze mieli okazję wysłuchać prezentacji 20 wykładowców z całego świata, dyskutować o projekcie "Polityki Energetycznej Polski do 2040" i wziąć udział w wycieczkach edukacyjnych.

12 listopada 2018 r. profesor Marek Moszyński odebrał nagrodę im. Glenna F. Knolla w Sydney na dorocznym Sympozjum Nauk Jądrowych Instytutu Inżynierów Elektryków i Elektroników (IEEE-NSS). W dedykacji nagrody napisano: "For outstanding contribution to the modern scintillation detectors in application to physics, medicine and homeland security". Prof. Moszyński sam opowiada za co ta nagroda (YT).

... Uzyskaliśmy od USA zezwolenie na zakup, ale pod warunkiem, że komputer będzie podlegał częstym inspekcjom amerykańskim, co z kolei wymagało przełamania oporów miejscowych. To się udało i w 1973 roku CYBER 72 stanął w Świerku, w centrum obliczeniowym CYFRONET, którego dyrektorem został prof. Żelazny. Ośrodek liczył ok. 100 osób personelu, razem z Zakładem Obliczeń Reaktorowych. ...

Dyrektor NCBJ, prof. Krzysztof Kurek oraz dyrektor Ośrodka Przetwarzania Informacji, dr Olaf Gajl podpisali umowę na finasowanie budowy w Świerku polskiego lasera na swobodnych elektronach. To kolejny krok na drodze do realizacji tej inwestycji. Prof. Kurek wspominał o tym przedsięwzięciu podczas inauguracji konferencji cyberbezpieczeństwa (video).

16 października 2018 r. podpisane zostało porozumienie o współpracy naukowo-dydaktycznej pomiędzy Akademią Leona Koźmińskiego a Narodowym Centrum Badań Jądrowych. Zakres umowy obejmuje m.in. wspólne prowadzenie projektów badawczych, rozwój narzędzi analitycznych oraz zastosowanie sztucznej inteligencji w analizie dużych zbiorów danych.

Praca zespołu teoretyków z NCBJ i Uniwersytetu Zielonogórskiego wskazuje, że niektóre stany izomeryczne pierwiastków superciężkich mogą mieć czasy życia mierzone w sekundach, a więc dziesiątki tysięcy razy dłuższe niż czasy życia ich bardzo niestabilnych stanów podstawowych. Jeśli takie egzotyczne stany jądrowe zostaną wytworzone eksperymentalnie, będą wystarczająco stabilne, by badać ich własności chemiczne.

Działające od niedawna Laboratorium Cyberbezpieczeństwa Narodowego Centrum Badań Jądrowych odnotowało pierwszy sukces: naukowcy wykryli niebezpieczną lukę w oprogramowaniu firmowym jednego z powszechnie używanych sterowników logicznych PLC wykorzystywanym m.in. w instalacjach nuklearnych. Producent naprawił już błąd, zalecając niezbędne poprawki wszystkim użytkownikom.

W Warszawie odbywa się cykliczna światowa konferencja poświęcona rektorom wysokotemperaturowym HTR 2018. Tegoroczną dziewiątą jej edycję organizuje Narodowe Centrum Badań Jądrowych. Naukowcy, praktycy i decydenci z pięciu kontynentów dyskutują m.in. nad perspektywami szybkiego wykorzystania technologii HTR w krajach o zaawansowanym przemyśle chemicznym takich jak Polska.

4 października zainaugurowano w Świerku studia doktoranckie w ramach projektu RadFarm - Radiofarmaceutyki dla ukierunkowanej molekularnie diagnostyki i terapii medycznej. 17 słuchaczy będzie uczęszczało na zajęcia i prowadziło własne badania w czterech współpracujących jednostkach naukowych. Studia są dofinansowane z programu POWER Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Monika Panfil, absolwentka kierunku Energetyka i Chemia Jądrowa (prowadzonego wspólnie przez Wydział Fizyki i Wydział Chemii UW) zdobyła III nagrodę w tegorocznym Konkursie Polskiego Towarzystwa Nukleonicznego na najlepsze prace z dziedziny atomistyki w kategorii prac magisterskich za pracę pt. „Badanie wpływu wahań dobowych temperatury otoczenia na zapas reaktywności reaktora MARIA”.

Na naszym kanale YouTube umieściliśmy najnowszą sześciominutową wersję filmu promocyjnego reaktora MARIA. Jest on przygotowany w dwóch wersjach językowych (pl: https://youtu.be/JSgyYTqTKvE i en: https://youtu.be/tPHRjmQYXuY). Biuro Komunikacji i Promocji NCBJ udostępnia także pliki z filmem w jakości HD zarówno pracownikom jak i mediom. Film można też obejrzeć przechodząc do treści tej notatki.

Neutrina to (prawie) nieuchwytne cząstki, które mogą nam dostarczyć niezwykle ciekawe informacje o prapoczątkach Wszechświata. Wkrótce rozpocznie się w Japonii budowa kolejnego potężnego detektora neutrin Hyper-Kamiokande. M.in. o tym projekcie dyskutowali goście z całego świata na konferencji zorganizowanej w dniach 19–21 września w Warszawie m.in. przez NCBJ.

W sobotę 22 września, podczas odbywającej się w Toruniu międzynarodowej konferencji Near Space 2018, balon meteorologiczny wyniósł w bliską przestrzeń kosmiczną przygotowaną przez naukowców z Narodowego Centrum Badań Jądrowych kapsułę zawierającą specjalnie przystosowany zestaw dwóch detektorów edukacyjnych CosmicWatch.

W dniach 6–7 października NCBJ wraz z PPUP ZUOP zaprasza na Dni Otwarte ośrodka jądrowego Świerk. Dla chętnych przygotowaliśmy 12 tras zwiedzania, wystawy, konkurs i pokazy filmów. Do ośrodka będzie można dojechać specjalnym transportem z Warszawy, Garwolina i Otwocka. 24 września uruchomimy rezerwację internetową na ok. połowę miejsc.

Ogranizatorzy studiów doktoranckich na temat reaktorów jądrowych nowych generacji informują, że mimo bardzo atrakcyjnej oferty stypendialnej, pozostało jeszcze kilka wolnych miejsc. W związku z tym proces rekrutacyjny zostaje przedłużony bezterminowo. Więcej szczegółów znajduje się w udostępnionym ogłoszeniu. 

Przygotowany w NCBJ projekt utworzenia Centrum Doskonałości nowych materiałów NOMATEN uzyska finansowanie z Fundacji na rzecz Nauki Polskiej – przewiduje umowa podpisana 6 września w Warszawie. Zgodnie z zasadami konkursu MAB PLUS, wniosek konkursowy złożyło do FNP dwóch naukowych liderów projektu: prof. Sergio Bertolucci i dr hab. Paweł Sobkowicz. Konkurs był adresowany do beneficjentów programu Teaming, prowadzonego przez Komisję Europejską.

W NCBJ rozpoczęto prace badawcze nad metastabilnym izotopem renu 186m. Czas życia tego izomeru wynosi ok. 200 tys. lat, ale można wymusić jego przejście do stanu jądrowego, który szybko się rozpada, uwalniając znacznie większą porcję energii niż energia potrzebna do zainicjowania procesu. Dzięki tej własności jądra renu mogą być użytecznymi magazynami energii. Ich badania w Świerku będą finansowane przez Laboratorium Badawcze Armii USA (ARL).

Zapisy na najbliższy, wiosenny cykl wycieczek edukacyjnych do NCBJ (styczeń-czerwiec 2019) rozpoczną się 13 grudnia 2018 r. Przyjmujemy przede wszystkim młodzież szkolną od 4 klasy szkoły podstawowej, studentów oraz grupy zorganizowane. Wszystkim osobom powyżej 11 roku życia oferujemy zwiedzanie reaktora MARIA i wykłady.

Dotacja MNiSW na utrzymanie potencjału badawczego NCBJ będzie zwiększona o 50% – wynika z decyzji, która właśnie dotarła do Świerka. To bezpośredni skutek uzyskania przez instytut najwyższej kategorii naukowej A+ w zeszłorocznej ocenie jednostek naukowo-badawczych. Choć dotacja to tylko jedno ze źródeł przychodów Instytutu, jej wzrost pozwoli na zwiększenie wynagrodzeń pracowników.

Trwa druga rekrutacja na studia doktoranckie w zakresie nowych koncepcji reaktorów jądrowych (HTGR, DFR). Zgłoszenia kandydatów można nadsyłać do 3 września; dwa tygodnie później przewidziany jest egzamin. Studia rozpoczną się od października 2018 r.

Decyzja o przeznaczeniu na projekt PolFEL kwoty ponad 118 mln. zł dotarła do NCBJ. Przedsięwzięcie będzie wspierane naukowo i technicznie m.in. dzięki współpracy NCBJ z twórcami E-XFEL - najpotężniejszego tego typu urządzenia na świecie pracującego od roku w Hamburgu.

Naukowcy z NCBJ zgłosili do opatentowania metodę zapisu danych, która nie ulegnie próbie czasu. Zapisane dane przetrwają pożar, zalanie czy nawet impuls elektromagnetyczny powstały w wyniku wybuchu jądrowego. Wynalazek zdobył drugą nagrodę w konkursie „Eureka! DGP”.

Dziś OPI ogłosił zatwierdzoną listę rankingową w konkursie nr 2. POIR. Nasz projekt znalazł się na drugim miejscu i uzyska finansowanie na poziomie powyżej 118 mln zł. Wkrótce przedstawimy więcej informacji na temat tego nowego, ważnego urządzenia.

Artur Miroszewski, doktorant w Zakładzie UZ3 w Departamencie Badań Układów Złożonych, otrzyma finansowanie projektu pt. "Mechanika kwantowa i kwantowa kosmologia w formalizmie rozszerzonej przestrzeni fazowej". Projekt jest jednym z laureatów konkursu NCN PRELUDIUM 14.

W Porcie Gdańskim odbywają się testy kompleksowego systemu wykrywania ładunków niebezpiecznych i nielegalnych opracowywanego w ramach projektu C-BORD. Dzięki zintegrowaniu dostępnych obecnie metod nieinwazyjnej inspekcji ładunków kontenerowych kontrole celne będą mogły być dokładniejsza, a jednocześnie szybsze.

Dr Joanna Zalipska, która realizuje grant badawczy z programu OPUS z Narodowego Centrum Nauki, poszukuje chętnych do współpracy w ramach stypendium magisterskiego i doktoranckiego. Projekt NCN ma tytuł "Badanie skorelowanych par nukleonów w oddziaływaniach neutrin", a jego kierownikiem jest prof. Jan Sobczyk z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Aż trzy prace autorów z Ośrodka Radioizotopów POLATOM znalazły się na liście pięciu najczęściej cytowanych wśród publikacji, które ukazały się w czasopiśmie Nuclear Medicine Review w latach 2015-2017. Dyplomy wręczono na uroczystej sesji w trakcie obrad XIX Zjazdu Polskiego Towarzystwa Medycyny Nuklearnej.

14 czerwca 1958 r. został uruchomiony pierwszy w Polsce reaktor jądrowy. EWA (Eksperymentalny, Wodny, Atomowy) rozpoczęła pracę w powstałym trzy lata wcześniej Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Reaktor został kupiony w ZSRR, a jego konstrukcja zakładała uzyskanie mocy cieplnej 2 MW i gęstości strumienia neutronów termicznych 2*10^13 neutronów/s*cm².

Na konferencji “Neutrino 2018” w Heidelbergu nagrodzono młodych naukowców w sesji plakatowej. W konkursie brało udział 200 prezentacji. Wygrał plakat  Katarzyny Frankiewicz (NCBJ), na którym autorka zaprezentowała efekty poszukiwania sygnału anihilacji ciemnej  materii we wnętrzu Ziemi. Nagrodę zwyciężczyni wręczał m.in. prof. Kajita - laureat nagrody Nobla z 2015 roku.

W poniedziałek 11 czerwca ambasador Republiki Francuskiej w Polsce, Jego Ekscelencja pan Pierre Lévy odznaczył czterech pracowników NCBJ Orderami Palm Akademickich. Wyróżnienie jest wyrazem uznania dla zasług odznaczonych dla rozwoju współpracy naukowej Francji i Polski. Osoby odznaczone to panowie Grzegorz Wrochna, Tomasz Jackowski, Jacek Jagielski i Krzysztof Kurek.

Ważna wiadomość związana z rekrutacją na studia doktoranckie w ramach projektu “Nowe koncepcje reaktorów i analiz bezpieczeństwa dla Programu Polskiej Energetyki Jądrowej”:  Z przyczyn formalnych pierwsza rudna zgłoszeń kandydatów zostaje przesunięta na dzień 28 czerwca 2018 roku na godzinę 17.00. Egzaminy na studia rozpoczną się 11 lipca a wyniki zostaną ogłoszone 17 lipca 2018.

29 maja odwiedził Świerk pan William D. Magwood IV, Dyrektor Generalny Agencji Energii Jądrowej OECD wraz z twarzysząca mu delegacją. Spotkaniu w NCBJ przewodniczył pan Andrzej Piotrowski, doradca ministra energii, a udział wzięli także profesor Andrzej Chmielewski, dyrektor Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej (IChTJ) oraz gospodarze - kierownictwo NCBJ z dyrektorem, profesorem Krzysztofem Kurkiem.

W ramach trzydniowej konferencji roboczej NOMATEN Scientific Workshop (Świerk, 15-17.05.2018 r.) zorganizowano sesję równoległą młodych badaczy radiofarmaceutyków oraz sesję plenarną dotyczącą radiofarmaceutyków, która zakończyła się dyskusją okrągłego stołu. Na obu sesjach wygłoszono w sumie kilkanaście referatów, w tym trzy referaty plenarne.

NCBJ ogłasza rekrutację na studia doktoranckie w zakresie nowych koncepcji reaktorów (HTGR, DFR). Studia będa miały charakter interdyscyplinarny i międzynarodowy. Wszystkie zajęcia będą prowadzone w języku angielskim. Dla słuchaczy przewidziano atrakcyjne stypendia i staże w wiodących ośrodkach zagranicznych. Ruszyła też strona studium phd4gen.pl

W Świerku rozpoczęła się trzydniowa konferencja robocza poświęcona projektowi utworzenia centrum doskonałości materiałów do zastosowań w środowiskach ekstremalnych NOMATEN. Projekt jest wspólną inicjatywą francuskiego CEA, fińskiego VTT i NCBJ. Centrum znalazło się w ekskluzywnym gronie projektów, które zyskały uznanie w pierwszej fazie konkursu UE Teaming for Excelence.

W Świerku trwają prace na placu budowy Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie „CERAD”. W miejscu, w którym powstanie trójkondygnacyjny budynek laboratorium, rozebrano starą kotłownię i usuwane są jej fundamenty.

NCBJ we współpracy z IAEA zorganizowało pięciodniowe szkolenie na temat oceny stanu cyberbezpieczeństwa instalacji jądrowych. Zaproszeni eksperci spotkają się w Świerku z uczestnikami delegowanymi przez urzędy centralne, instytuty naukowe oraz firmy. Przedstawią metodologię i najlepsze praktyki oceny cyberbezpieczeństwa, pozwalające zawczasu zidentyfikować słabe punkty i zagrożenia, i podjąć odpowiednie działania zabezpieczające.

Duża cześć radioaktywnego jodu 131 stosowanego w medycynie nuklearnej na świecie jest produkowana w Polsce. Ośrodek Radioizotopów Polatom eksportuje odczynniki jodowe i gotowe produkty lecznicze do odbiorców na sześciu kontynentach. Izotopy potrzebne do produkcji radiofarmaceutyków powstają w reaktorze badawczym Maria. Preparaty zawierające jod 131 używane są przede wszystkim w terapii i diagnostyce chorób tarczycy.

Zespół polskich badaczy zwyciężył w pierwszej rundzie w zdalnej rywalizacji międzynarodowego konkursu Global Legal Hackathon 2018, który promuje innowacyjne rozwiązania informatyczne w obszarze prawa i legislacji. Rozwiązanie zaprezentowane przez dra Adama Zadrożnego (NCBJ) i współpracowników jest oparte na technologii blockchain i ma pomóc podatnikom w udokumentowaniu, że ich partner biznesowy był płatnikiem podatku VAT w chwili realizowania transakcji.

O najbezpieczniejszej i najbardziej obiecującej technologii reaktorów jądrowych – HTGR  – dyskutować będą przedstawiciele świata nauki i przemysłu podczas Międzynarodowej Konferencji HTR 2018. Być może już wkrótce wysokotemperaturowe reaktory jądrowe będą wytwarzać w Polsce energię cieplną dla przemysłu, a w dalszej przyszłości wytwarzać wodór.

1 marca w Warszawie przyznano tytuły Polskiego Produktu Przyszłości w tegorocznym jubileuszowym XX konkursie organizowanym przez PARP i NCBiR. Laureatem został akcelerator śródoperacyjny IntraLine-IOERT zbudowany w NCBJ. Konkurs promuje innowacyjne wyroby i technologie, które mają szansę zaistnieć na rynku krajowym i globalnym. 

Już nie­ba­wem po­nad 17,6 mln zł wspar­cia unij­ne­go tra­fi do Na­ro­do­we­go Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych w Świer­ku na utwo­rze­nie cen­trum ba­daw­czo-wdro­że­nio­we­go prze­my­sło­wych tech­nik ra­dia­cyj­nych Cen­triX. W po­nie­dzia­łek 26 lu­te­go umo­wę w spra­wie fi­nan­so­wa­nia pro­jek­tu pod­pi­sali Wi­ce­mar­sza­łek Wo­je­wódz­twa Ma­zo­wiec­kie­go Ja­ni­na Orze­łow­ska, Czło­nek Za­rzą­du Wo­je­wódz­twa Ma­zo­wiec­kie­go Elż­bie­ta Lanc oraz Dy­rek­tor NCBJ, prof. Krzysz­tof Ku­rek.

W najnowszej edycji konkursów badawczych Narodowego Centrum Nauki sukces odniosło sześcioro naukowców z NCBJ. Najcenniejsze jest osiągniecie w konkursie SONATA BIS 7. Dr Kamila Kowalska z Zakładu Fizyki Teoretycznej na swoje badania nad "Rozszerzeniami Modelu Standardowego z fermionami wektoropodobnymi" otrzyma prawie 2,5 mln zł.

Pierwsza w Świerku akcja oddawania krwi odbędzie się 16 lutego (piątek) z inicjatywy klubu sportowego NCBJ A-To-My. Mogą w niej wziąć udział wszystkie osoby pracujące na terenie ośrodka. Ofiarujemy szczególny dar – dar życia.

Wstęp na teren ośrodka jądrowego w Świerku podlega ograniczeniom ustalonym zgodnie z zaleceniami instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo państwa. Obywatele polscy mający powód do wejścia na teren ośrodka, są wpuszczani po ustaleniu ich tożsamości.

Po raz pierwszy pokazano eksperymentalnie, że jadra atomowe mogą być wzbudzane poprzez wychwyt elektronu na niezapełnioną powłokę elektronową atomu. Wynik może mieć znaczenie zarówno teoretyczne jak i praktyczne, wskazując nowy sposób magazynowania energii. O odkryciu donosi najnowszy numer czasopisma Nature. Współautorami pracy są polscy naukowcy.

Trzej badacze z NCBJ otrzymają stypendia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców. Właśnie kończy się proces podpisywania stosownych umów. NCBJ znalazł się w gronie 12 jednostek badawczych w Polsce z największą liczbą uhonorowanych naukowców.

Nagrodę główną w Konkursie PAP i MNiSW dla popularyzatorów nauki – za całokształt działalności związanej z popularyzacją – przyznano prof. Tadeuszowi Wibigowi z Wydziału Fizyki i Informatyki stosowanej Uniwersytetu Łódzkiego oraz z Zakładu Astrofizyki Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Łodzi. Laureat udzielił ciekawego wywiadu Radiu dla Ciebie.

Departament Energii Jądrowej ME opublikował raport resortowego zespołu ds. analizy i przygotowania warunków do wdrożenia wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych. Zespół przeprowadził szczegółową analizę wykorzystania tego typu reaktorów do pokrycia krajowego zapotrzebowania na ciepło przemysłowe o temperaturze do 700°C..

09 stycznia 2018 opublikowano mapę drogowa rozwoju europejskiej astrofizyki cząstek na lata 2017-2026. Priorytetowymi kierunkami badań opublikowanej europejskiej strategii astrofizyki cząstek ogłoszono fale grawitacyjne, fizykę neutrin, poszukiwania ciemnej materii oraz badania promieniowania gamma.

12 grudnia w Świerku podpisano umowę z kompleksowym wykonawcą centrum CERAD wybranym po przeprowadzeniu unijnej procedury przetargowej. Spółka CP OK2 z Krakowa zrealizuje inwestycję do połowy 2021 r. W obiekcie znajdzie się m.in. nowoczesny cyklotron do wytwarzania radioizotopów wiązkami protonów, deuteronów i cząstek alfa. 

Zgodnie z ogłoszonymi w październiku br. rekomendacjami Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych, NCBJ otrzymał decyzję o przyznaniu nam kategorii A+. Ocenie podlegało ok. 1000 podmiotów reprezentujących wszystkie dziedziny nauki. Najwyższą kategorię uzyskało tylko 47 z nich, w tym jedynie 4 instytuty naukowo-badawcze. Znaleźlismy się w tym elitarnym gronie.

W Świerku odbyło się dwudniowe seminarium poświęcone wykorzystaniu urządzeń radiograficznych do wykrywania przemytu. W spotkaniu, obok naukowców i inżynierów z NCBJ, wzięli udział przedstawiciele Izb Administracji Skarbowej oraz PiD Polska. 

W Szkole uczestniczyło około 200 słuchaczy z różnych rejonów i organizacji w Polsce oraz grono 24 wybitnych specjalistów z kilkunastu krajów. Zorganizowały ją wspólnie NCBJ i Departament Energii Jądrowej Ministerstwa Energii, przy współudziale ZUOP i Wydziału Fizyki UW. Sprawozdanie podsumowujące Szkołę przygotował prof. Andrzej Strupczewski.

NCBJ podpisało w ubiegłym tygodniu ramową umowę o współpracy ze spółką European XFEL GmbH. Naukowcy chcą, by dane generowane w eksperymentach najpotężniejszego na świecie lasera na swobodnych elektronach, były gromadzone i przetwarzane w Centrum Informatycznym Świerk. Przedsięwzięcie wymaga m.in. budowy infrastruktury zapewniającej stabilne połączenie o przepustowości 100 Gbps.

Laboratorium Badań Materiałowych NCBJ przygotowało na zlecenie Ministerstwa Energii „Wytyczne wspomagające działania przedsiębiorstw krajowych w budowie elektrowni jądrowych”. Wytyczne dotyczą prowadzania badań nieniszczących i niszczących elementów instalacji i obiektów energetyki jądrowej. Publikacja jest też przewodnikiem po normach krajowych i zagranicznych obowiązujących w tych dziedzinach badań.

Projekt Astrocent przygotowany przez profesora Leszka Roszkowskiego (NCBJ) uzyskał finansowanie w wysokości ponad 37 milionów złotych jako jeden z trzech wniosków w drugiej edycji konkursu Fundacji Nauki Polskiej na Międzynarodowe Agendy Badawcze (MAB). Współautorem projektu jest profesor Tomasz Bulik z UW. Zespoły naukowców Astrocent bedą badały m.in. fale grawitacyjne, ciemną materię i innego aspekty „ukrytego Wszechświata”. Profesor Roszkowski będzie kierownikiem nowego centrum.

NCBJ jest zainteresowane współpracą przy budowie kompleksu badawczego NICA, który powstaje w Dubnej. W Warszawie odbywa się pięciodniowa międzynarodowa konferencja NICA Days. W poniedziałek 6.11 zawiązano konsorcjum polskich instytucji naukowych zainteresowanych współpracą przy projekcie. W środę 8.11 uczestnicy konferencji odwiedzili w Świerku laboratoria, które mogą wnieść wkład w realizację inwestycji.

Wyjaśniam, że cytowane przez media opinie na temat możliwych dostawców technologii jądrowych dla Polski zawarte w relacjach z debaty „Polski Mix Energetyczny” nie są oficjalnym stanowiskiem Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

W dniu 6 listopada NCBJ odwiedziła delegacja Chińskiej Krajowej Administracji Energii (NEA). Delegacji przewodniczył pan Liu Baohua, zastępca dyrektora NEA ds. elektryczności i energetyki jądrowej. Goście spotkali się z dyrekcją instytutu, zwiedzili badawczy reaktor jądrowy Maria i Laboratorium Struktur Przyspieszających.

Pana Profesora Adama Sobiczewskiego po raz pierwszy spotkałem na początku lat osiemdziesiatych podczas egzaminu na Studium Doktoranckie przy Instytucie Badań Jądrowych w Świerku. Pamiętam, że zadał mi pytanie – dlaczego jedne  jądra atomowe są stabilne, a inne podlegają rozpadowi. Dzisiaj wiem, że odpowiedzi na to pytanie pan Adam, tak go nazywaliśmy, szukał przez całe życie. 

Zespoły badawcze detektorów fal grawitacyjnych LIGO i VIRGO oraz ok. 70 obserwatoriów optycznych naziemnych i kosmicznych ogłosiły informację o zarejestrowaniu sygnału GW170817. To pierwsza jednoczesna rejestracja sygnału grawitacyjnego i elektromagnetycznego. Otrzymane dane mogą być przełomowe dla dalszych badań i zrozumienia ewolucji Wszechświata.

W dniu 13 października 2017 roku o godz 10.00 w Narodowym Centrum Badań Jądrowych w Świerku odbędzie się I Forum współpracy Samorząd-Nauka-Biznes INNOMAZ 2017. Organizatorem forum jest Stowarzyszenie Rozwoju Mazowsza Innomaz. Współorganizatorami: Wydział Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej oraz Park Naukowo-Technologiczny w Świerku.

9. Międzynarodowa Szkoła Energetyki Jądrowej odbędzie się w dn. 14-17.11 w Warszawie, Świerku i Różanie. Jej organizatorzy to Ministerstwo Energii oraz NCBJ we współpracy z Wydziałem Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego oraz Przedsiębiorstwem Państwowym Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych. Dla uczestników zaplanowano szereg atrakcji w tym m.in. sesję "Kierunek Mars" i wykład prof. A. K. Wróblewskiego.

Pomiary aparatury NCBJ analizującej powietrze w okolicach Świerka potwierdzają obecność śladowych ilości rutenu 106 nie mających żadnego znaczenia dla zdrowia. Zmierzone wartości są zgodne z odczytami innych stacji pomiarowych w Polsce. Jednocześnie pomiary NCBJ nie wykazują obecności anomalnych ilości innych izotopów, co potwierdza przypuszczenia co do źródła rutenu 106 wyrażone w komunikacie Państwowej Agencji Atomistyki.

Na szczycie ministrów nauki krajów G7 ogłoszono o pierwszej detekcji fal grawitacyjnych dokonanej jednocześnie przez dwa detektory amerykańskie i europejski detektor Advanced VIRGO. Obserwacja pozwala na przybliżone określenie miejsca emisji sygnału co otwiera nowy rozdział w astrofizyce. W pracach współpracy VIRGO uczestniczy polska grupa uczonych PolGraw skupiająca naukowców z ośmiu jednostek badawczych.

NCBJ i Kubara Lamina S.A. podpisały umowę ramową o współpracy przy produkcji aparatury mikrofalowej. NCBJ będzie wykonywało dla partnera badania, pomiary i oceny techniczne. Instytucje zamierzają współpracować m.in. przy realizacji kontraktu spółki Kubara Lamina na dostawę podzespołów do lasera na swobodnych elektronach LCLS w SLAC.

Wieczorem 8 września odszedł od nas długoletni pracownik NCBJ, świetny uczony, wierny swoim ideałom patriota i działacz społeczny. Jego prace z zakresu dynamiki sieci krystalicznej, zwieńczone monografią „Drgania atomów w ciele stałym” stanowią do dziś literaturę odniesienia. Zajmował się problemami wywołanymi nieporządkiem w sieci krystalicznej i magnetycznej, a z biegiem lat zaczęły Go interesować problemy bardziej uniwersalne. Co było dlań charakterystyczne, to umiejętność zadania prostego pytania, na które odpowiedź nie zawsze jest prosta.

Naukowcy z NCBJ rozpoczęli udział w konkursie UE Teaming for Excellence. Jako laureaci selekcji krajowej otrzymali środki, za które wraz z kolegami z Francji i Finlandii będą przez rok przygotowywać plan biznesowy i badawczy projektu NOMATEN. Jeśli projekt zyska uznanie na poziomie europejskim, to w Świerku powstanie Centrum Doskonałości opracowujące nowe materiały na potrzeby medycyny i przemysłu.

Informujemy, że NCBJ nie ma żadnej informacji na temat rzekomej awarii lub groźby awarii elektrowni jądrowej w Belgii. Urządzenia pomiarowe NCBJ nie wykazały w ostatnim okresie żadnych anomalii w poziomie promieniowania.

1 września 2017 r. podpisano „Memorandum of Understanding” pomiędzy NCBJ a European XFEL GmBH dotyczące ewentualnego udziału Centrum Informatycznego Świerk (CIŚ) w przetwarzaniu danych generowanych w czasie prowadzenia eksperymentów naukowych na laserze na swobodnych elektronach w Hamburgu.

1 wrześna 2017 r. uroczyście zainaugurowano w Hamburgu rozpoczęcie fazy badawczej lasera na swobodnych elektronach European XFEL. Urządzenie daje zupełnie nowe możliwości eksperymentalne i pomiarowe fizykom, chemikom, biologom i inżynierom z całego świata. NCBJ jest jego współwłaścicielem.

Wstępna analiza najnowszych danych T2K pozwala na poziomie 95% ufności (2σ) odrzucić hipotezę, że oscylacje neutrin i antyneutrin zachodzą z tym samym prawdopodobieństwem. W 2017 r., mając dwukrotnie więcej danych dla neutrin w porównaniu z rokiem 2016, T2K przeprowadziło nową analizę danych neutrinowych i antyneutrinowych używając nowego algorytmu rekonstrukcji oddziaływań w dalekim detektorze, Super-Kamiokande. Wyniki te zostały dziś zaprezentowane na seminarium KEK w Tsukubie w Japonii.

Zakończyła się wieloletnia modernizacja europejskiego detektora fal grawitacyjnych VIRGO. W dniu 1 sierpnia 2017 roku VIRGO oficjalnie dołączył do kampanii obserwacyjnej O2 (Observational Run 2), rozpoczynając zbieranie danych wspólnie z dwoma amerykańskimi detektorami LIGO. W eksperymentach uczestniczą m.in. naukowcy z NCBJ.

Park Naukowo-Technologiczny działający w ramach Narodowego Centrum Badań Jądrowych podpisał umowę z kolejnym, trzydziestym trzecim już przedsiębiorcą. Spółka Cryptomind S.A. utworzy w Świerku Laboratorium Cyberbezpieczeństwa CryptoLab.

Laboratoriom w USA i w Japonii udało się opracować technologię, umożliwiającą uzyskiwanie uranu przy kosztach zaledwie około dwukrotnie większych od obecnie uważanych za górną granice kosztów wydobycia uranu ze złóż naziemnych. Prof. Strupczewski pisze o tym w miesięczniku „Energetyka Cieplna i Zawodowa”.

Naukowcy z NCBJ przedstawili obiecujące wyniki badań nad otrzymywaniem materiału tarczowego do akceleratorowej produkcji technetu-99m – jednego z ważniejszych dla medycyny nuklearnej izotopów promieniotwórczych. Ich praca ukazała się w czerwcowym numerze czasopisma Applied Radiation and Isotopes.

1 czerwca gościła w NCBJ delegacja Rady European Spallation Source – europejskiej infrastruktury badawczej budowanej w Lund w Szwecji. Goście, wśród których znajdował się Dyrektor Generalny ESS John Womersley, zwiedzili rektor badawczy Maria i zapoznali się z potencjałem instytutu w Świerku. NCBJ wnosi swój wkład w budowę ESS i pełni istotną rolę w badaniach przy użyciu neutronów w Polsce.

O trzeciej już, bezpośredniej detekcji fal grawitacyjnych donosi konsorcjum badawcze skupione wokół eksperymentu Advanced LIGO, w którym uczestniczą także naukowcy z NCBJ. Zarejestrowane fale powstały w wyniku zlewania się dwóch czarnych dziur i połączenia się ich w jedną większą wirującą czarną dziurę. Nowo powstała czarna dziura jest oddalona od Ziemi o około 3 miliardy lat świetlnych i ma masę 49 razy większą od masy Słońca.

Profesor Grzegorz Wrochna od 2 czerwca 2017 r. będzie przez sześć miesięcy przewodniczył Komitetowi Polityki Naukowej.

Twórcy i użytkownicy platformy obliczeniowej DIRAC-a spotykają się w Warszawie na konferencji organizowanej przez NCBJ. Polscy naukowcy przedstawią m.in. rozwiązania ułatwiające monitorowanie działania zasobów globalnych sieci obliczeniowych i wykorzystujące technologię systemów kolejkowych, stosowaną np. przez serwis fotograficzny Instagram oraz firmy Cisco, Ford i inne.

Program Sponsorski Polskiej Sztuki Filmowej, ustanowiony przez NCBJ we współpracy z Polskim Instytutem Sztuki Filmowej, wesprze produkcję filmu „Pelikan” – filmu animowanego opowiadającego o niezwykłej przyjaźni, marzeniach, akceptacji i odkrywaniu tego, kim jest się naprawdę.

Za trzy la­ta za­cznie dzia­łać su­per­no­wo­cze­sne cen­trum pro­jek­to­wa­nia i syn­te­zy no­wych ra­dio­far­ma­ceu­ty­ków. Pol­scy i za­gra­nicz­ni na­ukow­cy bę­dą mie­li do dys­po­zy­cji no­wy cy­klo­tron, ist­nie­ją­cy re­ak­tor Ma­ria, kom­pleks la­bo­ra­to­riów ba­daw­czych i ośro­dek obli­cze­nio­wy CIŚ. Umo­wę o do­fi­nan­so­wa­nie pro­jek­tu „CERAD” ze środ­ków UE pod­pi­sa­no dziś, 22 ma­ja 2017 r., w War­sza­wie.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych było organizatorem prestiżowej konferencji międzynarodowej ERMSAR2017, której obrady zakończyły się w Warszawie. Ponad 160 ekspertów z całego świata dyskutowało nad tym jak zapewnić bezpieczeństwo elektrowni jądrowych nawet w wypadku najmniej prawdopodobnych awarii.

Pol­ski pro­gram roz­wo­ju re­ak­to­rów wy­so­ko­tem­pe­ra­tu­ro­wych (HTR) cie­szy się ro­sną­cym za­in­te­re­so­wa­niem. Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) pod­pi­sa­ło umo­wę o współ­pra­cy z Ja­poń­ską Agen­cją Ener­gii Ato­mo­wej.

Dziś, 9 maja 2017 r., w Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych (CERN) odbyła się uroczystość inauguracji akceleratora Linac 4. Ostatni z czterech stopni przyspieszających tego urządzenia wykonano w Świerku. Linac 4 pozwoli na zwiększenie wydajności największego urządzenia badawczego na Ziemi – Wielkiego Zderzacza Hadronów (LHC).

Informujemy, że w dniu 22.05.2017r. na terenie Białostockiego Uniwersytetu Medycznego odbędą się III warsztaty naukowe dotyczące terapii borowo-neutronowej (BNCT). Wśród zaproszonych prelegentów będziemy gościć naukowców i lekarzy z Japonii, Argentyny, Finlandii, Rosji i Włoch. Zaprezentują m.in.

NCBJ ma swój wkład w budowę systemu J-PET wystawianego podczas targów Hannover Messe 2017. Zespół informatyków i fizyków z Centrum Informatycznego Świerk opracował system rekonstrukcji obrazu dla tego urządzenia. Superkomputer w Świerku wykonuje symulacje pracy jego detektorów, a także przechowuje i przetwarza zbierane dane.

Przez najbliższy tydzień będą trwały największe na świecie targi branży przemysłowej Hannover Messe 2017. Wśród polskich firm i zespołów badawczych prezentujących innowacyjne rozwiązania dla przemysłu NCBJ przedstawia system do prześwietlania ładunków wielkogabarytowych CANIS oraz mobilny system do obrazowania radiograficznego SMOC.

W ośrodku badawczym w Hamburgu zakończono prace nad akceleratorem zasilającym laser European XFEL – informuje wspólny komunikat instytutu DESY i międzynarodowej spółki European XFEL GmbH. W jego budowie brali udział m.in. naukowcy i technicy z Polski, a NCBJ jest współudziałowcem przedsięwzięcia.

XII finał konkursu NCBJ i IF PAN "Fizyczne Ścieżki" stał na wyjątkowo wysokim poziomie. W niedzielę, 2 kwietnia, laureaci odebrali nagrody na uroczystości w Centrum Nauki Kopernik. Dla najlepszych były to mini komputery ufundowane przez sponsora konkursu, firmę Format.

Złośliwe komórki nowotworowe, pozostałe w ciele pacjenta po usunięciu guza, można skutecznie niszczyć jeszcze w trakcie operacji. Nowy medyczny  akcelerator elektronów IntraLine-IOERT, przeznaczony do wykonywania tego typu zabiegów, został dziś zaprezentowany lekarzom-specjalistom na konferencji w Świerku podsumowującej projekt INTRA-DOSE.

Dziś, 20 lutego br., w Pizie (Włochy) zakończono prace nad projektem Advanced Virgo. Zmodernizowany detektor, nad którym pracowali również Polacy, przyczyni się do osiągnięcia lepszych wyników w badaniach fal grawitacyjnych, najważniejszego odkrycia fizyki XXI wieku.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych podpisało porozumienie z Helmholtz-Zentrum Berlin, na mocy którego cztery nowoczesne urządzenia do badań neutronowych wkrótce trafią do ośrodka w Świerku. Dzięki nim przy reaktorze MARIA powstanie nowoczesne laboratorium, w którym pomiary i eksperymenty będą mogli przeprowadzać polscy i zagraniczni naukowcy.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych jest koordynatorem prac badawczo-rozwojowych reaktorów wysokotemperaturowych (HTR) prowadzonych w ramach europejsko-amerykańskiej współpracy „GEMINI+”. To jeden z pięciu zwycięskich projektów instytutu ze Świerka w najnowszym konkursie EURATOM.

Podczas wizyty delegacji Ministerstwa Energii w USA, Narodowe Centrum Badań Jądrowych zawarło porozumienie z firmą X-energy. To kolejny ważny partner dla realizacji polskich planów rozwoju technologii jądrowych. Naukowcy zabiegają o to, by pierwszy doświadczalny reaktor wysokotemperaturowy (HTR) powstał w instytucie w Otwocku-Świerku.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych podpisało umowę o współpracy ze Wspólnym Centrum Badawczym (Joint Research Centre, JRC) będącym jedną z Dyrekcji Generalnych Komisji Europejskiej. Sześć ośrodków badawczych i centrala w Brukseli stanowią niezależny, naukowy i techniczny organ doradczy dla Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej i krajów członkowskich. Dziś szefowie sześciu zespołów badawczych JRC odwiedzili ośrodek w Świerku i spotkali się z polskimi naukowcami.

Niebywała okazja dla wszystkich zainteresowanych fizyką cząstek elementarnych! Przez jeden dzień możesz stać się uczestnikiem największych eksperymentów w Wielkim Zderzaczu Hadronów LHC: CMS i ALICE. Naukowcy Narodowego Centrum Badań Jądrowych, Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej zapraszają na warsztaty otwarte uczniów szkół średnich.

W reaktorze MARIA zakończyła się wizyta delegacji USA. Eksperci ocenili, że stosowane zabezpieczenia spełniają oczekiwania wynikające z zaleceń Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. W Narodowym Centrum Badań Jądrowych planowane jest rozpoczęcie naświetlania tarcz zawierających wysokowzbogacony uran pochodzący z USA. Posłużą one do produkcji radioizotopów stosowanych w medycynie.

9 stycznia w NCBJ odbyło się Seminarium Dyskusyjne na temat porównania kosztów i bilansu energetycznego dla różnych źródeł energii elektrycznej w Polsce. Referat prof. Strupczewskiego został skonfrontowany z opinią krytyczną i uzupełniony analizą stosunku energii włożonej do uzyskanej dla różnych źródeł energii.

Serdecznie zapraszamy na ciekawe referaty i żywą dyskusję z udziałem ekspertów z organizacji antynuklearnych podczas Seminarium pt. „Analizy kosztów i bilansu energetycznego w energetyce jądrowej”, które odbędzie się w Parku Naukowo-Technologicznym w Świerku w dniu 9 stycznia 2017 r. o godz. 11.30

Naukowcy Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) we współpracy z Instytutem Kolejnictwa (IK) wykonują kompleksową ocenę jakości i bezpieczeństwa szyn kolejowych. Ścisła współpraca obu instytucji w zakresie badań materiałowych zaowocowała wytworzeniem unikalnych w skali kraju kompetencji.

Międzynarodowy zespół astronomów VIPERS (VIMOS Public Extragalactic Redshift Survey, pol. Publiczny Pozagalaktyczny Przegląd Przesunięć ku Czerwieni zrobiony multispektrografem VIMOS), w którego skład wchodzą polscy naukowcy, zaprezentował właśnie największą trójwymiarową mapę Wszechświata sprzed 7 mld lat oraz udostępnił dane niezbędne do jej stworzenia.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) we współpracy z Nuclear Research and Consultancy Group (NRG) rozpoczyna badania nad bezpieczeństwem jądrowym współczesnych elektrowni jądrowych. Naukowcy przeanalizują m.in. wrażliwość zbiorników reaktorów jądrowych na nagłe zmiany temperatury. Prace potrwają trzy lata, w tym przez rok będą wykonywane same obliczenia numeryczne wykorzystując 5000 rdzeni polskiego superkomputera – klastra Centrum Informatycznego Świerk (CIŚ).

W śro­dę, 09.11.br., do Świer­ku przy­by­ła de­le­ga­cja Przed­sta­wi­cie­li Rzą­du Islam­skiej Re­pu­bli­ki Ira­nu z J. E. dr. Ali Ak­bar’em Sa­le­hi’m – Wi­ce­pre­zy­den­tem na cze­le. Dzi­siej­sze roz­mo­wy do­ty­czy­ły dal­sze­go za­cie­śnia­nia współ­pra­cy w za­kre­sie na­uko­wo-ba­daw­czym.

Gru­pa fil­mow­ców go­ściła 4 li­sto­pa­da w ośrod­ku ją­dro­wym w Świer­ku. Twór­cy zwie­dzi­li re­ak­tor ją­dro­wy „Ma­ria” oraz Cen­trum In­for­ma­tycz­ne Świerk, któ­re m.in. re­ali­zu­je Pro­gram Spon­sor­ski Pol­skiej Sztu­ki Fil­mo­wej. Go­ście mie­li oka­zję przyj­rzeć się z bli­ska pra­cy na­ukow­ców i funk­cjo­no­wa­niu po­tęż­nej in­sta­la­cji obli­cze­nio­wej, z któ­rej mo­cy mo­gą sa­mi sko­rzy­stać po­przez ser­wis Ren­de­row­nia Świerk (https://ren­de­row­nia.pl).

Dziś, w czwar­tek 27.10.2016, Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) pod­pi­sa­ło ze spół­ką PID Pol­ska umo­wę do­ty­czą­cą ko­mer­cja­li­za­cji Pol­skie­go Syste­mu Kon­tro­li Car­go „CANIS”. To mi­lo­wy krok we wpro­wa­dza­niu na ry­nek uni­ka­to­wej tech­no­lo­gii opra­co­wa­nej przez pol­skich na­ukow­ców.

Fil­har­mo­nia Świę­to­krzy­ska po raz trze­ci we współ­pra­cy z Uni­wer­sy­te­tem Ja­na Ko­cha­now­skie­go or­ga­ni­zu­je Kon­cert Uni­wer­sy­tec­ki tra­dy­cyj­nie za­czy­na­ją­cy się wy­stą­pie­niem przed­sta­wi­cie­la na­uki. Te­go­rocz­ne wy­da­rze­nie mu­zycz­ne, mi­strzow­skie wy­ko­na­nie „Piąt­ki Be­etho­ve­na” po­prze­dzi wy­kład prof. dr. hab. Sta­ni­sła­wa Mrów­czyń­skiego – dy­rek­tora De­par­ta­men­tu Ba­dań Pod­sta­wo­wych NCBJ.

Od 9 do 13 pa­ździer­ni­ka br. w War­sza­wie od­by­wa się naj­więk­sza na­uko­wa kon­fe­ren­cja ją­dro­wa w Eu­ro­pie. Ek­sper­ci, de­cy­den­ci i przed­sta­wi­cie­le prze­my­słu ją­dro­wego z ca­łe­go świa­ta wy­mie­nia­ją się do­świad­cze­nia­mi oraz roz­ma­wia­ją m.in. o in­no­wa­cjach, bez­pie­czeń­stwie, za­sto­so­wa­niach i przy­szło­ści prze­my­słu ją­dro­wego. Ostat­nie­go dnia kon­fe­ren­cji uczest­ni­cy od­wie­dzą Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ), któ­re jest wspó­łor­ga­ni­za­to­rem wy­da­rze­nia.

8 i 9 pa­ździer­ni­ka w Narodowym Centrum Badań Jądrowych od­bę­dzie się 3 Sym­po­zjum Pol­skiego To­wa­rzy­stwa Fi­zycz­nego sek­cji Fi­zy­ki Od­dzia­ły­wań Fun­da­men­tal­nych – „Va­rio­us Fa­ces of QCD 2”.

Wspo­mnie­nie o pro­fe­sorze Ja­nuszu Wil­czyń­skim na XXIII Nuc­le­ar Phy­sics Work­shop „Ma­rie & Pier­re Cu­rie”.

Z okazji jubileuszu Narodowe Centrum Badań Jądrowych otrzymał listy gratulacyjne od Premiera Jarosława Gowina, od Dyrektora IFJ PAN oraz z  Ministerstwa Energii.

Te­go­rocz­ne Sym­po­zjum In­sty­tu­tu mia­ło wy­jąt­ko­wy cha­rak­ter — Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych skoń­czy­ło pięć lat.

Dziś, w czwar­tek 6.10.2016, w ośrod­ku ba­daw­czym DESY w Ham­bur­gu roz­po­czę­to pro­ces uru­cha­mia­nia la­se­ra na swo­bod­nych elek­tro­nach Eu­ro­pe­an-XFEL. W bu­do­wie tej naj­now­szej wiel­kiej in­sta­la­cji ba­daw­czej w Eu­ro­pie (pro­jekt o war­to­ści 1,2 mld eu­ro) bra­li udział Po­la­cy. Ja­ko pierw­si z ośmiu udzia­łow­ców wy­wią­za­li się ze swo­ich zo­bo­wią­zań. Wła­śnie o tym suk­cesie wspo­mniał dr Piotr Dar­dziń­ski, Wi­ce­mi­ni­ster MNi­SW, na ofi­cjal­nej uro­czy­sto­ści.

Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych za­pra­sza w so­bo­tę 1.10.2016 na spo­tka­nia week­en­do­we od­by­wa­ją­ce się w ra­mach XX Fe­sti­wa­lu Nau­ki w War­sza­wie. Pra­cow­ni­cy in­sty­tu­tu, pa­sjo­na­ci po­pu­la­ry­za­cji na­uki od go­dzi­ny 10.00 bę­dą ocze­ki­wać na za­in­te­re­so­wa­nych nie tyl­ko fi­zy­ką ją­dro­wą i jej zasto­so­wa­niami na ul. Pa­steu­ra 5 w bu­dyn­ku Wy­dzia­łu Fi­zy­ki Uni­wer­sy­te­tu War­szaw­skie­go w sa­li 0.03 i w Śro­do­wi­sko­wym La­bo­ra­to­rium Cięż­kich Jo­nów.

Jak wie­le moż­na zdzia­łać wy­ko­rzy­stu­jąc otwar­te ba­zy da­nych pu­blicz­nych mie­li moż­li­wość spraw­dze­nia pro­gra­mi­ści, astro­fi­zy­cy z NCBJ: Adam Za­droż­my i Ar­ka­diusz Ćwiek, na od­by­wa­ją­cym się 24–25 wrze­śnia ma­ra­to­nie Hac­ka­thon da­nych pu­blicz­nych w Bi­blio­te­ce Na­ro­do­wej w War­sza­wie.

Wraz z 60. Kon­fe­ren­cją Ge­ne­ral­ną MAEA roz­po­czę­ła się w po­nie­dzia­łek (26.09) tr­wa­ją­ca ty­dzień wy­sta­wa POLSKA Sa­fe and In­no­va­ti­ve. Za­da­niem zor­ga­ni­zo­wa­nej przez Pań­stwo­wą Agen­cję Ato­mi­sty­ki z Przed­sta­wi­ciel­stwem RP przy biu­rze Or­ga­ni­za­cji Na­ro­dów Zjed­no­czo­nych w Wied­niu wy­sta­wy jest pre­zen­ta­cja Pol­ski ja­ko kra­ju wy­ko­rzy­stu­ją­ce­go pro­mie­nio­wa­nie jo­ni­zu­ją­ce w spo­sób bez­piecz­ny, no­wo­cze­sny i in­no­wa­cyj­ny.

Dzi­siaj, 22 wrze­śnia, w ra­mach tr­wa­ją­ce­go w Gdy­ni 41. Fe­sti­wa­lu Fil­mo­we­go roz­po­czy­na się cykl spo­tkań dla fil­mow­ców – Gdy­nia In­du­stry. W pa­ne­lach dys­ku­syj­nych, wy­kła­dach uzna­nych go­ści za­gra­nicz­nych, pre­zen­ta­cjach ini­cja­to­ra wy­da­rze­nia – Pol­skie­go In­sty­tu­tu Sztu­ki Fil­mo­wej (PISF) oraz je­go part­ne­rów weź­mie udział kil­ka­set twór­ców, pro­du­cen­tów, pro­fe­sjo­na­li­stów bran­ży fil­mo­wej. Jed­nym z tych part­ne­rów jest Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych.

Na ła­mach spe­cjal­ne­go, wa­ka­cyj­ne­go wy­da­nia ma­ga­zy­nu „Na­tu­re” uka­zał się ra­port „Na­tu­re In­dex 2016 Ri­sing Stars” któ­ry pod­su­mo­wu­je osią­gnię­cia na­uko­we z ostat­nich 4 lat. Ran­king opie­ra się o wskaź­nik WFC (we­igh­ted frac­tio­nal co­unt), od­no­szą­ce­go się do do­rob­ku pu­bli­ka­cyj­ne­go po­szcze­gól­nych kra­jów i in­sty­tu­cji.

W la­tach 2012-2015 in­deks „Na­tu­re” dla Pol­ski wzrósł aż o 34%.

Na­ro­do­we Cen­trum ba­dań Ją­dro­wych za­ję­ło 10 miej­sce wśród 25 naj­lep­szych in­sty­tu­cji Eu­ro­py Po­łu­dnio­wej i Wschod­niej od­no­to­wu­jąc 6.1% wzrost wskaź­ni­ka WFC w la­tach 2014-2015.

Apa­ra­tu­ra opra­co­wa­na i wy­pro­du­ko­wa­na przez na­ukow­ców i in­ży­nie­rów z Na­ro­do­wego Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) przy­czy­ni się do bliż­sze­go po­zna­nia na­tu­ry jed­nych z naj­po­tęż­niej­szych wy­buchów we Wszech­świe­cie. Urzą­dze­nia, w któ­rych bu­do­wie po­ma­ga­li Po­la­cy, za­mon­to­wa­ne na wy­strze­lo­nej dziś (15.09.2016) chiń­skiej sta­cji ko­smicz­nej „Tian­gong-2” (TG-2), bę­dą ba­dać po­laryzację pro­mie­nio­wa­nia gam­ma roz­bły­sków gam­ma. Wy­sła­nie w ko­smos de­tek­to­ra POLAR jest jed­nym z efek­tów współ­pra­cy pol­sko-szwaj­car­skiej.

1 wrze­śnia br., de­le­ga­cja Mi­ni­ster­stwa Zdro­wia Islam­skiej Re­pu­bli­ki Ira­nu, z Mi­ni­strem Zdro­wia Dr Sey­edem Has­sa­ni Gha­zi­za­de Ha­she­mi na cze­le, od­wie­dzi­ła Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ). W roz­mo­wach po­ru­szo­no za­gad­nie­nia do­ty­czą­ce re­ali­za­cji kon­traktu na do­stawę 20 ak­ce­le­ra­to­rów me­dycz­nych oraz dal­szej współ­pra­cy w dzie­dzi­nie me­dy­cy­ny nu­kle­ar­nej.

Na za­pro­sze­nie in­sty­tu­tu do Świer­ku 8 sierp­nia br. przy­był Pro­fe­sor Tie­shan Wang, Dy­rek­tor In­sty­tu­tu Fi­zy­ki Ma­te­ria­łów i Pro­mie­nio­wa­nia Uni­wer­sy­te­tu w Lan­zhou w Chi­nach. W spo­tka­niu uczest­ni­czył rów­nież Pan Da­riusz Szy­mań­ski z Mi­ni­ster­stwa Ener­gii.

Mię­dzy­na­ro­do­wy eks­pe­ry­ment T2K ogło­sił dziś wy­niki do­ty­czą­ce sy­me­trii mię­dzy oscy­la­cja­mi neu­trin i an­ty­neu­trin.

Od­kry­cie, że neu­tri­na i an­ty­neu­tri­na za­cho­wu­ją się ina­czej, po­mo­że w zro­zu­mie­niu dla­cze­go we Wszech­świe­cie do­mi­nu­je ma­te­ria. Gdy­by pra­wa fi­zy­ki by­ły iden­tycz­ne dla ma­te­rii i an­tyma­te­rii, Wszech­świat wy­peł­nia­ło­by tyl­ko pro­mie­nio­wa­nie, po­wsta­łe z ich ani­hi­la­cji.

Dziś, 26 lip­ca br., Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) pod­pi­sa­ło umo­wę o kon­ty­nu­acji współ­pra­cy z ośrod­kiem ba­daw­czym Deut­sches Elek­tronen Syn­ch­ro­tron (DESY) w Ham­bur­gu. Pol­skiej de­le­ga­cji prze­wod­ni­czyli prof. dr hab. inż. Ma­ciej Cho­row­ski (Dy­rek­tor Na­ro­do­we­go Cen­trum Ba­dań i Ro­zwo­ju, re­pre­zen­tu­ją­cy rów­nież Mi­ni­ster­stwo Nau­ki i Szkol­nic­twa Wyż­sze­go) oraz dr hab. Krzysz­tof Ku­rek (Dy­rek­tor Na­ro­do­we­go Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych). Uro­czy­ście prze­ka­za­no ko­lej­ne ele­men­ty stanowiące na­sz wkła­d do bu­do­wy Eu­ro­pe­an XFEL.

Mi­ni­ster Ener­gii po­wo­łał ze­spół do­rad­czy, któ­re­go za­da­niem jest ana­li­za i przy­go­to­wa­nie wa­run­ków do wdro­że­nia wy­so­ko­tem­pe­ra­tu­ro­wych re­ak­to­rów ją­dro­wych (HTR). Ze­spo­ło­wi prze­wod­ni­czy prof. Grze­gorz Wroch­na. Ko­lej­nym przed­sta­wi­cie­lem NCBJ w tym gro­nie eks­per­tów jest dr Sła­wo­mir Po­temp­ski z Za­kła­du Ener­ge­ty­ki Ją­dro­wej i Ana­liz Śro­do­wi­ska NCBJ.