Rozmowy dotyczące pierwszego polskiego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem powracają do Sejmu. Prof. dr hab. Mariusz Dąbrowski, koordynator zespołu odpowiedzialnego za opracowanie projektu technicznego HTGR-POLA, zaprezentował wczoraj opracowaną do tej pory dokumentację techniczną oraz perspektywę dalszego finansowania projektowania, licencjonowania i budowy reaktora przed Komisją do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych.

W trakcie spotkania prof. Dąbrowski przedstawił miejsce reaktorów wysokotemperaturowych w ogólnym miksie reaktorów jądrowych w Polsce, zwracając uwagę na komplementarność trzech podstawowych ścieżek realizacji programu jądrowego: reaktory dużej mocy do produkcji prądu elektrycznego, reaktory wysokotemperaturowe IV generacji do produkcji ciepła przemysłowego oraz małe reaktory modułowe do produkcji prądu i ciepła niskotemperaturowego. Omówione zostały główne elementy reaktora HTGR-POLA”: począwszy od odpornego na wysokie temperatury paliwa TRISO, poprzez nową zaprojektowaną przez zespół NCBJ konfigurację rdzenia reaktora, do instalacji konwersji wyprodukowanej przez reaktor energii. „Zdecydowanym sukcesem obecnej fazy projektu jest fakt, iż opracowany reaktor ma w 50% udział polskiej własności intelektualnej, dzieląc ją z Japońską Agencją Energii Atomowej (JAEA), która dostarczyła dokumentację źródłową” – mówił podczas wystąpienia prof. Mariusz Dąbrowski. Przedstawiciel NCBJ zwrócił się także do obecnych na sali posłów i przedstawicieli biznesu o wsparcie finansowe dla dalszego opracowania dokumentacji technicznej na poziomie projektu szczegółowego i wykonawczego. Takie wsparcie umożliwi licencjonowanie reaktora przez Państwową Agencję Atomistyki i przystąpienie do budowy. W scenariuszu optymistycznym byłby to przełom lat 20. i 30. obecnego stulecia.

Zebrani na sali przedstawiciele ministerstw (przemysłu, nauki i klimatu) wyrazili swoje opinie na temat realizacji tego planu. Podkreślano ambitny charakter przedsięwzięcia i jednocześnie przedstawiano pomysły na uruchomienie odpowiednich narzędzi finansowych w ramach albo środków budżetowych, albo w ramach budżetów potencjalnych zainteresowanych polskich firm branży chemicznej, jak również poprzez tworzenie firm typu spin-off.

Dokumentacja techniczna – tzw. projekt podstawowy reaktora HTGR-POLA (POLski Atomowy) o mocy 30 MW cieplnych został opracowany w NCBJ w latach 2021–24. Reaktor HTGR-POLA to nowoczesne rozwiązanie dla dekarbonizacji polskiego przemysłu chemicznego i petrochemicznego wymagającego pary o temperaturze powyżej 500°C, mogący jednocześnie produkować prąd elektryczny i ciepło komunalne o niskiej temperaturze jako produkt „odpadowy”, zwiększając ogólną sprawność wykorzystania tego urządzenia. Temperatura chłodziwa 750°C na wyjściu z reaktora może także być podstawą do tańszej produkcji niskoemisyjnego wodoru i paliw syntetycznych.

Projekt budowy badawczego reaktora HTGR-POLA jest ważnym krokiem w kierunku transformacji polskiego przemysłu energetycznego i chemicznego. Wdrożenie przeskalowanych do 180 MW cieplnych reaktorów wysokotemperaturowych przyczyni się do obniżenia emisji gazów cieplarnianych oraz zwiększy bezpieczeństwo energetyczne kraju. Spowoduje także wzmocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej jako jednego z nielicznych producentów reaktorów jądrowych IV generacji. Jednak wymaga to jak najszybszej realizacji fazy projektowania i budowy, gdyż konkurencja na światowym rynku reaktorów jądrowych, ze względu na coraz większe zainteresowanie tą branżą w kontekście dekarbonizacji, rośnie z każdym dniem.