Przeprowadzenie skutecznej transformacji energetycznej wymaga m.in. kompleksowego monitorowania postępu jej wdrażania, co musi być oparte na aktualnych i wiarygodnych analizach danych. Takie działania będą prowadzone w NCBJ w rozpoczynającym się właśnie projekcie „Obserwatorium Transformacji Energetycznej”.

Transformacja energetyczna stanowi jedno z największych wyzwań, z jakim obecnie musi zmagać się wiele państw, w tym Polska, zwłaszcza w warunkach szybko postępujących zmian w energetyce. Nowy projekt, w którym bierze udział NCBJ pozwoli na stworzenie Obserwatorium Transformacji Energetycznej (OTE), które będzie wspierać podejmowanie optymalnych decyzji w tym zakresie. OTE będzie odpowiedzialne za monitorowanie stanu postępującej transformacji energetycznej, jak również modelowanie i analizę efektów wdrażanych rozwiązań. Analizy te pozwolą na postulowanie dalszych kierunków zmian oraz konkretnych działań w obszarach: gospodarczym, klimatycznym i środowiskowym, społecznym oraz technicznym. Poza precyzyjnym aparatem analitycznym, Obserwatorium będzie stanowić repozytorium wiarygodnych i aktualnych danych, które będą wykorzystywane do oceny kosztów i korzyści wynikających z rozwoju i wdrażania technologii energetycznych. Wszystko to stworzy narzędzia, które pozwolą na planowanie działań i programów w oparciu o obiektywne i bezstronne kryteria.

Jako członek konsorcjum, NCBJ będzie w ramach projektu dostarczać narzędzia do optymalizacji miksu energetycznego. Umożliwią to rozwiązania opracowane przez Interdyscyplinarny Zakład Analiz Energetycznych NCBJ, takie jak „Zefir dla domu” i „ Zefir dla Polski”. System Zefir stanowi zbiór narzędzi analitycznych wspierających podejmowanie decyzji inwestycyjnych w obszarach ogrzewnictwa i energii elektrycznej. Jak wskazują nazwy powyższych narzędzi, mogą być one stosowane do optymalizacji miksu energetycznego w skali pojedynczej nieruchomości, czy przedsiębiorstwa, poprzez dzielnice miast i całe miasta, aż do skali całego kraju. System uwzględni przyjęte kryteria transformacji energetycznej, takie jak redukcja CO₂, jak również ograniczenia w zapotrzebowaniu na energię elektryczną, ciepło użytkowe i ciepłą wodę użytkową. Analizy będą wykonywane z rozdzielczością godzinową, co w połączeniu z automatycznym bądź półautomatycznym pozyskiwaniem danych pozwoli na dostarczanie aktualnej i wiarygodnej wiedzy na temat postępów transformacji. Co więcej, taki system umożliwi testowanie skutków wdrażania potencjalnych zmian, np. poprzez analizę skutków wprowadzania systemów wsparcia dla konkretnych technologii, jeszcze przed ich rzeczywistym uruchomieniem.

Projekt pt. “Obserwatorium Transformacji Energetycznej jako instrument wspierania społeczno-gospodarczego rozwoju Polski” jest realizowany w ramach konsorcjum, w skład którego wchodzi Narodowe Centrum Badań Jądrowych (NCBJ), Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRIT) oraz Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (AGH). Sam projekt uzyskał najlepszą ocenę ze wszystkich zgłoszonych projektów w ramach IX konkursu GOSPOSTRATEG Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) i uzyskał finansowanie w wysokości ponad 7,7 mln zł. Projekt realizowany jest od 1 czerwca br., zaś planowana data zakończenia projektu to 1 grudnia 2025 roku.

Dodatkowo, 16 czerwca 2023 w godzinach 11:00 - 13:00 odbędzie się Seminarium 1: "Konferencja inaugurująca projekt Obserwatorium Transformacji Energetycznej", poświęcone prezentacji założeń projektu. Wydarzenie odbędzie się zdalnie przez platformę MS Teams. Link do rejestracji, program wydarzenia i inne informacje są dostępne na stronie https://www.energetyka-rozproszona.pl/wydarzenia/seminarium-1-konferencja-inaugurujaca-projekt-ote/.

Informacje dodatkowe:

Dziewiąty konkurs GOSPOSTRATEG obejmuje cały zakres Strategicznego Programu Badań Naukowych i Prac Rozwojowych „Społeczny i gospodarczy rozwój Polski w warunkach globalizujących się rynków”. Został on podzielony na cztery obszary tematyczne: pułapki średniego dochodu i przeciętnego produktu, pułapki braku równowagi, pułapki demograficznej oraz pułapki słabości instytucji. W zaproponowanych obszarach będą finansowane projekty badawczo-rozwojowe, których realizacja ma przynieść społeczeństwu realne i wymierne korzyści w perspektywie do 2028 r. Wynikiem realizacji projektów będzie opracowanie i przygotowanie innowacji, mających zastosowanie w życiu społecznym i gospodarczym Polski. Obowiązkowy udział w konsorcjach realizujących projekty jednostek naukowych we współpracy z partnerem zobowiązanym do wdrożenia rezultatów projektu (przedsiębiorstwa, instytucje publiczne, organy władzy centralnej i samorządowej, organizacje trzeciego sektora) będzie stymulował wzrost innowacyjności i konkurencyjności polskiego społeczeństwa i gospodarki. Długofalowy efekt programu zakłada podniesienie społecznego kapitału i szersze włączenie się Polaków w różne formy aktywności publicznej. W jego konsekwencji odblokowane zostaną ważne rezerwy społecznej energii oraz sprawczości, w wyniku czego obywatele będą mogli aktywnie wpływać na poprawę jakości swojego życia i kondycję ekonomiczną kraju.

W ramach konkursu GOSPOSTRATEG NCBR zapewnia wsparcie finansowe na wszystkich etapach projektu: od prac podstawowych, przez badania przemysłowe i prace rozwojowe (faza A), aż do prac przedwdrożeniowych (faza B), które są obowiązkowe w projekcie.