Piotr Spinalski

W ostatnim czasie odbyło się w Brukseli pierwsze plenarne posiedzenie nowo powołanego Komitetu Naukowo-Technicznego Euratomu. Wśród członków Komitetu znajdują się także naukowcy NCBJ zajmujący się energią jądrową.

Euratom STC (ang. Euratom Scientific and Technical Committee) jest jednym z najstarszych organów UE, utworzonym na mocy pierwotnego Traktatu Euratom, a jego pierwsze posiedzenie odbyło się w dniu 16 kwietnia 1958 r. Członków Euratom STC nominuje Rada Unii Europejskiej po konsultacji z Komisją Europejską na okres 5 lat. Obecna 16-ta kadencja rozpoczęła się 7 listopada 2023 r. (https://eur-lex.europa.eu/eli/C/2023/572/oj). Do jej byłych członków należeli czołowi europejscy naukowcy zajmujący się energią jądrową, którzy na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat zapewniali Komisji Europejskiej doradztwo naukowe na najwyższym poziomie.

Obecnie Euratom STC składa się z czterdziestu dwóch członków, w tym dwóch z Polski, pracowników NCBJ: dra Józefa Sobolewskiego i prof. Romana Zagórskiego. Oprócz kwalifikacji naukowych weryfikowanych w procesie akceptacji przez Komisję Europejską członków, Euratom STC obowiązuje niezależność i zasady poufności. Członkowie nie są związani żadnymi obowiązkowymi instrukcjami, ponieważ ważne jest, aby Komisja miała dostęp do niezależnego doradztwa w obszarze energii jądrowej. Opinie Komitetu będą ważnym wkładem w rozwiązanie kwestii zdefiniowania roli energetyki jądrowej oraz spełnienia przez nią istniejących oczekiwań w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, zrównoważonego rozwoju i dostępności.

Na pierwszym spotkaniu plenarnym członkowie nowego Euratom STC zapoznali się z opinią końcową poprzedniej (15-tej) kadencji dotyczącą priorytetów badań jądrowych w Unii Europejskiej (https://research-and-innovation.ec.europa.eu/document/download/8908a4d4-ad88-465f-9c9b-bbbf0e7174cc_en?filename=priorities-for%20european-nuclear-research.pdf), w tym z listą kluczowych przesłań dla decydentów i polityków Unii. Komisja Europejska postawiła przed nowym Euratom STC szereg tematów, których opracowanie będzie kluczowe dla działań w najbliższych latach, w związku ze zmianą nastawienia do wykorzystania energii jądrowej wśród krajów członkowskich UE.