Dziś, w czwar­tek 27.10.2016, Na­ro­do­we Cen­trum Ba­dań Ją­dro­wych (NCBJ) pod­pi­sa­ło ze spół­ką PID Pol­ska umo­wę do­ty­czą­cą ko­mer­cja­li­za­cji Pol­skie­go Syste­mu Kon­tro­li Car­go „CANIS”. To mi­lo­wy krok we wpro­wa­dza­niu na ry­nek uni­ka­to­wej tech­no­lo­gii opra­co­wa­nej przez pol­skich na­ukow­ców.

Dziś, w czwar­tek 27.10.2016, w Par­ku Nau­ko­wo-Tech­no­lo­gicz­nym NCBJ, uro­czy­ście pod­pi­sa­no umo­wę o współ­pra­cy, któ­rej ce­lem jest ko­mer­cja­li­za­cja Pol­skie­go Syste­mu Kon­tro­li Car­go. Dzię­ki współ­pra­cy ze spół­ką PID Pol­ska na­ukow­cy ze Świer­ka otrzy­mu­ją moż­li­wość wpro­wa­dze­nia na ry­nek urzą­dze­nia słu­żą­cego do prze­świe­tla­nia ła­dun­ków wie­lo­ga­ba­ry­to­wych na przej­ściach gra­nicz­nych-„CANIS”. Sy­stem ten opra­co­wa­ny zo­stał w ra­mach pro­jek­tu „Ro­zwój spe­cja­li­zo­wa­nych sys­temów wy­ko­rzy­stu­ją­cych ak­ce­le­ra­tory i de­tek­to­ry pro­mie­nio­wa­nia jo­ni­zu­ją­ce­go do te­ra­pii me­dycz­nej oraz wy­kry­wa­nia ma­te­ria­łów nie­bez­piecz­nych i od­pa­dów tok­sycz­nych” (w skró­cie: „AiD”). Istot­ny udział w do­pro­wa­dze­niu do ko­mer­cja­li­za­cji syste­mu „CANIS” ma­ją tak­że pra­cow­ni­cy NCBiR, PwC oraz De­par­ta­men­tu Służ­by Cel­nej MF, któ­rzy swo­imi kom­pe­ten­cja­mi wspar­li ten skom­pli­ko­wa­ny pro­ces.

„Pol­ski Sy­stem Kon­tro­li Car­go to in­no­wa­cyj­ne i za­awan­so­wa­ne tech­no­lo­gicz­nie urzą­dze­nie słu­żą­ce do prze­świe­tla­nia ła­dun­ków wie­lo­ga­ba­ry­to­wych ta­kich jak kon­te­ne­ry lot­ni­cze, cię­ża­rów­ki czy wa­go­ny ko­le­jo­we, któ­re „za­glą­da” do ich wnę­trza bez po­trze­by otwie­ra­nia go i pro­wa­dze­nia fi­zycz­nej kon­tro­li” – tłu­ma­czy dr hab. Krzysz­tof Ku­rek, dy­rek­tor NCBJ – „wy­so­ka sku­tecz­ność na­sze­go roz­wią­za­nia w wy­kry­wa­niu to­wa­rów nie­le­gal­nie prze­wo­żo­nych przez gra­ni­ce, w tym to­wa­rów nie­bez­piecz­nych, wspo­mo­że służ­by w wal­ce z prze­my­tem i przy­czy­ni się do po­pra­wy sze­ro­ko ro­zu­mia­ne­go bez­pie­czeń­stwa kra­ju. Ol­brzy­mie za­an­ga­żo­wa­nie na­szych na­ukow­ców i wspar­cie part­ne­rów za­owo­co­wa­ło pod­pi­sa­ną dziś umo­wą. To nie­wąt­pli­wie krok mi­lo­wy do osią­gnię­cia wspól­ne­go suk­ce­su ryn­ko­we­go”.

Pol­ski Sy­stem Kon­tro­li Car­go („CANIS”) jest urzą­dze­niem ra­dio­gra­ficz­nym słu­żą­cym do prze­świe­tla­nia ła­dun­ków wie­lo­ga­ba­ry­to­wych. Je­go ser­cem jest ak­ce­le­ra­tor, któ­rego za­da­niem jest do­star­cze­nie od­po­wied­niej wiąz­ki twar­de­go pro­mie­nio­wa­nia rent­ge­now­skiego. W tym ce­lu przy­spie­sza on elek­tro­ny do wy­so­kich ener­gii, któ­re na­stęp­nie w wy­ni­ku gwał­tow­ne­go wy­ha­mo­wa­nia na tar­czy sta­ją się źró­dłem twar­de­go (prze­ni­kli­we­go) pro­mie­nio­wa­nia rent­ge­now­skiego (pro­mie­nio­wa­nia X). Od­po­wied­nio ufor­mo­wa­na wiąz­ka ta­kie­go pro­mie­nio­wa­nia kie­ro­wa­na jest na prze­świe­tla­ny obiekt i re­je­stro­wa­na przez układ de­tek­to­rów. Sy­stem in­for­ma­tycz­ny, zin­te­gro­wa­ny z ukła­dem de­tek­cyj­nym, od­po­wie­dzial­ny jest za od­two­rze­nie kształ­tów i wła­ści­wo­ści fi­zycz­nych przedmio­tów znaj­du­jących się we­wnątrz prze­wo­żo­ne­go obiek­tu. In­no­wa­cyj­nym roz­wią­za­niem pol­skich na­ukow­ców jest moż­li­wość na­prze­mien­ne­go prze­świe­tla­nia dwie­ma wiąz­ka­mi fo­to­nów, tj. o ener­gii 4 MeV i 6 MeV, dzię­ki cze­mu moż­li­we jest otrzy­ma­nie lep­sze­go zróż­ni­co­wa­nia za­war­to­ści car­go na wy­świe­tla­nym obra­zie (lep­sza ja­kość wy­ni­ku). Przy­kła­do­wo, klu­czem do wy­kry­wa­nia pa­pie­ro­sów jest to, że ab­sor­bu­ją one pro­mie­nio­wa­nie rent­ge­now­skie w od­mien­ny spo­sób niż po­wie­trze czy też in­ne ma­te­ria­ły. Po­nie­waż pa­pie­ro­sy skła­da­ją się przede wszyst­kim ze związ­ków or­ga­nicz­nych, czy­li ze związ­ków o ni­skiej licz­bie ato­mo­wej (głów­nie wę­gla, tle­nu i wo­do­ru), to po­przez ana­li­zę obra­zów wy­ge­ne­ro­wa­nych przez urzą­dze­nie funk­cjo­na­riu­sze cel­ni po­tra­fią nie­mal bez­błęd­nie wska­zać gdzie znaj­du­ją się po­dej­rza­ne ła­dun­ki. Sy­stem in­for­ma­tycz­ny do­dat­ko­wo wspo­ma­ga ich pra­cę po­przez sze­ro­ką ga­mę na­rzę­dzi do prze­twa­rza­nia obra­zów. Na ekra­nie mo­ni­to­ra wi­dać do­kład­nie za­war­tość wnę­trza prze­świe­tla­ne­go obiek­tu. Nie ma więc po­trze­by otwie­ra­nia ba­da­ne­go kon­te­ne­ra, co jest dzia­ła­niem kło­po­tli­wym i cza­so­ch­łon­nym m.in. na przej­ściach gra­nicz­nych, w por­tach czy na bocz­ni­cach ko­le­jo­wych. Pol­ski Sy­stem Kon­tro­li Car­go przy­czy­ni się za­tem do po­pra­wy bez­pie­czeń­stwa i zwięk­sze­nia efek­tyw­no­ści kon­tro­li.

Na mo­cy za­war­tej umo­wy PID Pol­ska jest wy­łącz­nym sprze­daw­cą Pol­skie­go Syste­mu Kon­tro­li Car­go „CANIS”. Po­ro­zu­mie­nie za­war­te na pięć lat, z moż­li­wo­ścią do­wol­ne­go prze­dłu­że­nia, za­pew­nia na­ukow­com sku­tecz­ne wej­ście na ry­nek z wy­so­kiej kla­sy tech­no­lo­gią.

Pro­jekt AiD re­ali­zo­wa­ny był w NCBJ w la­tach 2008-2013. War­tość wszyst­kich prac wy­nio­sła 85,5 mln zł, w tym 67,5 mln zł by­ło kwo­tą do­fi­nan­so­wa­nia przez Unię Eu­ro­pej­ską z Eu­ro­pej­skie­go Fun­du­szu Ro­zwo­ju Re­gio­nal­ne­go. Na­drzęd­nym re­zul­ta­tem pro­jek­tu jest zbu­do­wa­nie pol­skich kom­pe­ten­cji w wie­lu waż­nych ob­sza­rach, w szcze­gól­no­ści w za­kre­sie sy­mu­la­cji, za­awan­so­wa­nych obli­czeń, bu­do­wy struk­tur przy­spie­sza­ją­cych, pro­to­ty­po­wa­niu lamp rent­ge­now­skich czy two­rze­niu zło­żo­nych kon­struk­cji me­cha­nicz­nych jak rów­nież pro­jek­to­wa­niu no­wo­cze­snej elek­tro­ni­ki i wdra­ża­niu no­wo­cze­snych sys­temów in­for­ma­tycz­nych. W ra­mach pro­jek­tu AiD, oprócz de­mon­stra­to­ra „CANIS”, po­wsta­ły jesz­cze in­ne de­mon­stra­to­ry tech­no­lo­gii: ak­ce­le­ra­tor me­dycz­ny COLINE 6, ak­ce­le­ra­tor śród­o­pe­ra­cyj­ny INTRALINE, sys­tem neu­tro­no­wy SWAN oraz igła fo­to­no­wa INLINE. Obec­nie w NCBJ pro­wa­dzo­ne są in­ten­syw­ne pra­ce ma­ją­ce na ce­lu ich ko­mer­cja­li­za­cję. Dzię­ki te­mu na­ukow­cy ze Świer­ka nie tak daw­no pod­pi­sa­li umo­wę z KGHM Pol­ska Miedź S A. na roz­wój dwóch tech­no­lo­gii – rent­ge­now­skiej i neu­tro­no­wej.

W uro­czy­sto­ści pod­pi­sa­nia umo­wy udział wzię­li m.in.: Mi­ko­łaj Wro­ni­szew­ski (Pre­zes PID Pol­ska), Łu­kasz Ni­ko­dem (Mar­ke­ting Ma­na­ger PID Pol­ska), Do­ro­ta Dę­biń­ska-Po­kor­ska (PwC), dr hab. Krzysz­tof Ku­rek (Dy­rek­tor NCBJ), dr Agniesz­ka Synt­feld-Ka­żuch (Z-ca Dy­rek­tora NCBJ ds. In­no­wa­cji i Wdro­żeń), dr Ja­cek Rzad­kie­wicz (Dy­rek­tor De­par­ta­men­tu Apa­ra­tu­ry i Tech­nik Ją­dro­wych NCBJ) oraz in­ni.

Wię­cej o pro­jek­cie AiD: www. aid. ncbj. gov. pl

Wię­cej o fir­mie PID Pol­ska: www. pid­pol­ska. pl