Polskie Centra Doskonałości, które uzyskały dofinansowanie z programu Horyzont 2020 podsumowały swoją 5-letnią działalność podczas konferencji poświęconej konkursowi „Teaming for Excellence” Wśród nich znajduje się NOMATEN działający w ramach Narodowego Centrum Badań Jądrowych.

„Teaming for Excellence”  jest częścią programu „Widening Participation and Strengthening the European Research Area” (Szerszego uczestnictwa i wzmacniania Europejskiej Przestrzeni Badawczej) i ma zadanie zniwelować dysproporcje między krajami o różnych poziomach rozwoju naukowego i technologicznego.

Koncepcja centrów doskonałości przewiduje budowę silnych, dobrze finansowanych zespołów naukowych. Mają one korzystać z istniejącej już infrastruktury badawczej instytucji powołujących oraz laboratoriów otwartych, dających dostęp do swoich urządzeń w drodze konkursu projektów i/lub na zasadzie wynajmu.

Centrum Doskonałości NOMATEN zostało utworzone w oparciu o partnerstwa z dwiema wiodącymi organizacjami badawczymi: CEA z Francji i VTT z Finlandii. Tematyka badawcza centrum koncentruje się na projektowaniu, wytwarzaniu, badaniach i potencjalnych zastosowaniach nowych klas materiałów odpornych na działanie czynników ekstremalnych takich jak promieniowanie, wysokie temperatury, czy różne rodzaje korozji. Równolegle NOMATEN prowadzi badania dotyczące nowych rodzajów radiofarmaceutyków do diagnostyki i terapii chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza nowotworów. Prace te dotyczą otrzymywania nowych radioizotopów medycznych, znakowania nimi biomolekuł oraz oceny przedklinicznej ich potencjalnego wykorzystania w medycynie nuklearnej.

– NOMATEN to centrum naukowo-produkcyjne. Skupiamy się na energetyce i zdrowiu. Klasyczny przemysł energetyczny z reguły zmaga się z dwoma problemami: temperaturą i korozją. Natomiast obszar materiałów medycznych, radiofarmaceutyków musi mierzyć się z problemem korozji i promieniowania. Jeżeli ktoś chce opracowywać materiały dla energetyki jądrowej, musi mieć do czynienia ze wszystkimi trzema aspektami. Stąd wzięła się koncepcja centrum doskonałości NOMATEN, które mierzy się z problemem temperatury, korozji i promieniowania jednocześnie – Łukasz Kurpaska Dyrektor Centrum NOMATEN.

Warto również podkreślić dotychczasowe sukcesy Centrum NOMATEN. Naukowcy w ciągu ostatnich lat pozyskali 16 indywidualnych grantów badawczych (polskich i europejskich), jak również opublikowali ponad 90 publikacji w renomowanych czasopismach naukowych. Centrum nawiązało również współpracę z przedsiębiorstwami różnych sektorów gospodarki, przyjmując coraz więcej zleceń z przemysłu np. w zakresie akredytowanych badań materiałowych. W ramach działalności Centrum NOMATEN w NCBJ została zakupiona nowoczesna infrastruktura badawcza, a liczne współprace międzynarodowe pozwalają badaczom na szerokie zastosowanie również specjalistycznej infrastruktury europejskiej.

NCBJ udostępnia NOMATEN reaktor badawczy MARIA wraz z modernizowanym laboratorium neutronografii, a także moce i kompetencje obliczeniowe Centrum Informatycznego Świerk, infrastrukturę Laboratorium Badań Materiałowych oraz laboratoria i doświadczenia wdrożeniowe i biznesowe Ośrodka Radioizotopów POLATOM. Niedługo naukowcy będą mogli skorzystać z urządzeń budowanego właśnie Centrum Projektowania i Syntezy Radiofarmaceutyków Ukierunkowanych Molekularnie „CERAD” wyposażonego m.in. w nowoczesny cyklotron oraz z centrum innowacyjno-wdrożeniowego przemysłowych technik radiacyjnych CentriX wyposażonego w zaawansowaną aparaturę do badań radiograficznych.

Fot. Dzięki uprzejmości NCBiR.