Faith Birol, główny ekonomista Międzynarodowej Agencji Energetycznej przedstawił raport World Energy Outlook na konferencji Power Ring. Był to wstęp do debaty eksperckiej o roli energetyki jądrowej w światowej gospodarce, w której wziął udział prof. Grzegorz Wrochna, dyrektor Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ).

Energia jądrowa jest w tym roku głównym tematem raportu World Energy Outlook przygotowanego przez Międzynarodową Agencję Energetyczną. Opracowanie to zostało zaprezentowane w Warszawie podczas konferencji Power Ring 2014. Zaraz po nim rozpoczęła się dyskusja, w której udział wzięli m.in. Faith Birol z Międzynarodowej Agencji Energetycznej, Dominique Ristori - dyrektor generalny ds. energii Komisji Europejskiej, Janusz Piechociński - Minister Gospodarki, Janusz Cichosz - Prezes PGE EJ1 oraz prof. Grzegorz Wrochna - dyrektor NCBJ.

Raport World Energy Outlook 2014 przypomina, że energetyka jądrowa ma wpływ na gospodarkę i ochronę środowiska naturalnego. Autorzy przypominają, że energetyka jądrowa pozwoliła uniknąć wyemitowania około 56 gigaton CO2 od 1971 roku, jest więc doskonałym środkiem do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Co więcej, kraje, które zaniechały budowy tego źródła energii odczuwają już konsekwencje gospodarcze wynikające m.in. z wyższej ceny energii elektrycznej. Ma to szczególne znaczenie dla Polski – kraju, który zamierza wybudować pierwszą elektrownię atomową. Autorzy raportu wykazali również, że mimo wielu niewątpliwych korzyści przyszłość energii jądrowej w Europie jest niepewna ze względu na szereg czynników takich jak: polityka energetyczna rządów, finansowanie inwestycji czy akceptacja społeczna. Zupełnie inna sytuacja ma miejsce np. w Korei Płd czy Chinach, które dynamicznie i znacząco zwiększają swój udział w energetyce jądrowej.

„Przykład Korei pokazuje, że energetyka jądrowa zapewnia rozwój dla kraju, który ją wprowadza. Przez ostatnie 20 lat kraj ten nie tylko osiągnął samowystarczalność, ale stał się jednym z najważniejszych na świecie dostawców reaktorów jądrowych” – podkreślił prof. G.Wrochna rozpoczynając swoje wystąpienie.

Rozwijanie energetyki jądrowej to nie tylko budowa kompetencji w zakresie tworzenia źródeł taniej energii. To również znakomity akcelerator technologii, który ma zastosowanie w wielu innych dziedzinach techniki i życia codziennego. Przykładem jest medycyna nuklearna wykorzystująca zjawisko promieniowania jonizującego w ochronie ludzkiego życia. Bez rozwoju energetyki jądrowej niemożliwa byłaby produkcja radiofarmaceutyków, które dziś coraz powszechniej wykorzystywane są w terapii onkologicznej. Przykładem polskiego sukcesu w tej dziedzinie jest Ośrodek Radioizotopów Polatom, będący częścią NCBJ, który dostarcza innowacyjne leki do 76 krajów na całym świecie.

Kraje rozwijające energetykę jądrową muszą pamiętać o zaangażowaniu rodzimego potencjału i stworzeniu własnego zaplecza. Polska, która jest w trakcie realizacji budowy pierwszej elektrowni jądrowej, jest w lepszej sytuacji, ponieważ ma 60 lat doświadczeń z instalacjami jądrowymi. W instytucie w Świerku było sześć pracujących badawczych reaktorów (cztery zestawy krytyczne), dziś – pracuje największy z nich – badawczy reaktor „Maria” o mocy 30 MW. Co więcej ośrodek dysponuje zapleczem naukowo – technicznym mogącym służyć za wsparcie dla realizacji zamierzeń rządowych (m.in. otwarte w tym roku Centrum Informatyczne Świerk będące zapleczem informatycznym dla polskiej energetyki). A to nie jedyny atut, Ministerstwo Gospodarki ma do dyspozycji również inne instytutu takie jak IChTJ czy CLOR a prace badawcze i edukację w zakresie energetyki jądrowej prowadzi też kilka czołowych uczelni w kraju.

„Choć mamy doskonałe zaplecze badawczo-techniczne to jednak wciąż brak jest formalnego określenia jego roli w prowadzonym programie energetyki jądrowej w Polsce” – dodaje prof. G.Wrochna – „Ani Prawo Atomowe ani Polski Program Energetyki Jądrowej nie określają zadań instytucji badawczych pozostawiając m.in. otwartą kwestię wsparcia dozoru jądrowego przy ocenach bezpieczeństwa”.

Eksperci alarmują, że poszukiwanie w ostatniej chwili na drodze otwartego przetargu firmy, która będzie miała za zadanie zapewnić obliczeniowe wsparcie dla procesu licencjonowania reaktorów, może zakłócić budowę pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce.