Od kilku lat w Narodowym Centrum Badań Jądrowych powstaje projekt pierwszego polskiego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem, HTGR-POLA. W dniu 4 grudnia 2024 roku zespół kierowany przez prof. Mariusza Dąbrowskiego przedstawił Dyrekcji NCBJ wyniki przedsięwzięcia HTGR.

Reaktory HTGR mogą stanowić doskonałe uzupełnienie dużych elektrowni jądrowych. Dzięki produkcji wysokotemperaturowej pary, mogą być szansą na dekarbonizację niektórych gałęzi przemysłu chemicznego i petrochemicznego. Dodatkowo, dzięki jednoczesnej produkcji energii elektrycznej i ciepła (czyli poligeneracji), są w stanie zaspokajać potrzeby lokalnych społeczności.

Głównym efektem projektu realizowanego w NCBJ jest opis techniczny badawczego reaktora wysokotemperaturowego HTGR-POLA. W latach 2022-2024 powstały kolejno opracowania: „Projekt koncepcyjny badawczego reaktora wysokotemperaturowego chłodzonego gazem (HTGR) w Polsce”, „Projekt podstawowy nowej kompletnej instalacji konwersji energii dostarczanej w parze przegrzanej przez instalację reaktora jądrowego HTGR (High Temperature Gas cooled Reactor) o mocy znamionowej 30 MWt” i „Projekt podstawowy wyspy jądrowej w reaktorem HTGR–POLA oraz wykonanie integracji wyspy konwencjonalnej z wyspą jądrową HTGR”. Równolegle zespół z NCBJ opracował „Elementy wstępnego raportu bezpieczeństwa”, dokumentu koniecznego do dalszych prac przy licencjonowaniu obiektu jądrowego. W realizację ww. prac zaangażowani byli eksperci Akademii Górniczo-Hutniczej z Krakowa oraz firm Energoprojekt-Katowice S.A.

Projekt HTGR realizowany jest również w obszarze badań materiałowych. Przedsięwzięcie obejmowało modernizację laboratorium do badań materiałów, które mogą zostać wykorzystane do budowy reaktorów wysokotemperaturowych. Przygotowane zostało zaplecze laboratoryjne wyposażone w nowoczesną aparaturę badawczą, jak również uzyskano konieczne akredytacje i systemy zarządzania jakością. Dzięki temu NCBJ może prowadzić prace badawcze w procesie licencjonowania materiałów dla technologii HTGR, jak również badania niezbędne przy realizacji inwestycji w elektrownie jądrowe w Polsce. Zmodernizowane laboratorium zostało już przetestowane poprzez wykonanie badań grafitu i stali stopowych pod kątem zgodności z wymogami technologii reaktorów wysokotemperaturowych.

Dyrekcja NCBJ wysoko oceniła jakość przeprowadzonych prac dla przyszłości HTGR w Polsce i docenia ich zakończenie zgodnie z przyjętym budżetem i harmonogramem realizacji.

Projekt HTGR powstał we współpracy z Japońską Agencją Energii Atomowej (JAEA) i jest realizowany na zlecenie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (poprzednio: Ministerstwo Edukacji i Nauki) w ramach umowy pt. „Opis techniczny badawczego wysokotemperaturowego reaktora jądrowego chłodzonego gazem” (Umowa nr 1/HTGR/2021/14).