Czym się zajmujemy?
Czwarty Zakład Departamentu Badań Podstawowych zajmuje się badaniami z zakresu astrofizyki i astronomii, głównie ich aspektami obserwacyjnymi. Nasza siedziba mieści się w Warszawie przy ulicy Pasteura 7.
Badania prowadzone w Zakładzie Astrofizyki obejmują:
Kosmologię: CMB, duże struktury Wszechświata, ciemna materia, kosmologia niestandardowa i soczewkowanie grawitacyjne
Fale grawitacyjne: Astronomia wieloskładnikowa, nowe narzędzia dla kosmologii
Fizykę galaktyk: Formacja i ewolucja galaktyk, AGN, kwazary i rozbłyski gamma
Ośrodek międzygwiazdowy: Powstawanie gwiazd, gwiazdy neutronowe i białe karły
Naukowcy Zakładu są również zaangażowani w wiele projektów międzynarodowych.
Więcej szczegółów dotyczących badań Zakładu Astrofizyki i jego pracowników jest dostępnych w angielskiej wersji strony
Aktualności
Aktualności dotyczące badań prowadzonych przez nasz Zakład znajdziesz tutaj.
Aktualności
<a href="https://www.ncbj.gov.pl/news-bp4">Aktualności dotyczące badań prowadzonych przez nasz Zakład znajdziesz tutaj</a>.
![Obraz odległej niebieskiej galaktyki zniekształcony przez efekt soczewkowania grawitacyjnego bliższej galaktyki czerwonej. Obrazy soczewkowania światła pochodzącego z galaktyk obserwowane są już dość typowo. Na obserwację grawitacyjnie soczewkowatego sygnału rozbłysku gamma nadal czekamy. (Credit: ESA/Hubble & NASA) Obraz odległej niebieskiej galaktyki zniekształcony przez efekt soczewkowania grawitacyjnego bliższej galaktyki czerwonej.](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/hs-article-lensshoe-2400x1200.jpeg?itok=mg26AURa)
Poszukiwanie soczewkowanej grawitacyjnie poświaty rozbłysków gamma
Rozbłyski gamma, jako jedne z najbardziej energetycznych procesów zachodzących w najdalszych zakątkach Wszechświata, od lat są w centrum zainteresowania astrofizyków. Naukowcy spodziewają się, że podobnie jak w przypadku innych dalekich obiektów, istnieje możliwość soczewkowania grawitacyjnego sygnałów pochodzących od takich zdarzeń. NCBJ bierze udział w poszukiwaniach potwierdzenia tych oczekiwań.
![Koncepcja artystyczna teleskopu LSST wewnątrz jego kopuły. LSST przeprowadzi głębokie, dziesięcioletnie badanie obrazowe w sześciu szerokich pasmach optycznych na głównym obszarze badania 18 000 stopni kwadratowych. (Grafika: Todd Mason, Mason Productions Inc. / LSST Corporation - https://www.lsst.org/sites/default/files/LSST-Print5-high.jpg): Koncepcja artystyczna teleskopu LSST wewnątrz jego kopuły. LSST przeprowadzi głębokie, dziesięcioletnie badanie obrazowe w sześciu szerokich pasmach optycznych na głównym obszarze badania 18 000 stopni kwadratowych.](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/close_up_of_telescope_in_the_dome.jpeg?itok=PCKPej2d)
Jak zważyć galaktyki na potrzeby największych przeglądów nieba?
NCBJ koordynuje polski udział w największym przedsięwzięciu astronomii. W polu widzenia teleskopu budowanego w Chile znajdzie się jednorazowo obszar czterdziestokrotnie większy od tarczy Księżyca. Obserwacje zaplanowane na 10 lat dostarczą m.in. danych o obiektach zmiennych. Naukowcy z NCBJ działający w ramach zespołu ASTROdust już dziś przygotowują algorytmy, które wzbogacą zestaw informacji pozyskanych z obserwacji.
![Dwie pary kwazarów, które istniały 10 miliardów lat temu i znajdują się w sercach łączących się galaktyk. Credit: NASA, ESA, H. Hwang and N. Zakamska (Johns Hopkins University), and Y. Shen (University of Illinois, Urbana-Champaign) two pairs of quasars that existed 10 billion years ago and reside at the hearts of merging galaxies.](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/opo2114a-ico.jpg?itok=8QA9VCTd)
Nowa metoda wyznaczania odległości we Wszechświecie wykorzystuje kwazary
Astronomowie wykorzystują wiele metod wyznaczania odległości do ciał niebieskich, jednak każda z nich ma granice swojej stosowalności. Międzynarodowa grupa naukowców, przy udziale profesora Marka Biesiady z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, proponuje użycie do tego celu kwazarów.Metoda mogłaby być stosowana do obiektów, których obraz dociera do nas nawet sprzed 13 miliardów lat.
![Albert Einstein 1921 (foto: F. Shmutzer) Albert Einstein 1921 (foto: F. Shmutzer)](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/einstein1921_by_f_schmutzer_2.jpeg?itok=3FMbvJFj)
Fale grawitacyjne pozwalają testować Ogólną Teorię Względności
Na podstawie najnowszych wyników badań z obserwatoriów fal grawitacyjnych LIGO/Virgo, naukowcy przeprowadzili testy Ogólnej Teorii Względności (OTW). Dziewięcioma różnymi metodami poddano weryfikacji zgodność teorii Einsteina z danymi obserwacyjnymi. Żadnych niezgodności nie stwierdzono. W badaniach brali udział polscy naukowcy z grupy Polgraw, w tym uczeni z NCBJ.
![](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/bez_tytulu.png?itok=2jbS1uCZ)
POLAR-2 na konferencji POLSA
W dniach 23-24 listopada odbędzie się konferencja „O Lemie i kosmosie” organizowana przez Polską Agencję Kosmiczną POLSA. Dr Adam Zadrożny oraz mgr inż. Dominik Rybka – naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, będą mówić na niej o międzynarodowym projekcie POLAR-2 i polskim wkładzie w tę misję.
![Ilustracja wielkości i rodzajów obiektów obserwowanych przez konsorcjum LVK (Grafika: LVK - Aaron Geller - Northwestern) Ilustracja wielkości i rodzajów obiektów obserwowanych przez konsorcjum LVK](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/gwtc-3_diamond_fill.png?itok=6v4LYQA7)
LIGO i Virgo poszerzają katalog fal grawitacyjnych
W danych z trzeciej kampanii obserwacyjnej fal grawitacyjnych znaleziono kolejnych 35 źródeł. Wśród nich 32 pochodzą od zlania się dwóch czarnych dziur, a 3 ze zlania się układu czarnej dziury z gwiazdą neutronową. W pracach konsorcjum LVK uczestniczą naukowcy z Zakładu Astrofizyki NCBJ.