Tytuł: Budowa i walidacja stanowiska generującego wiązkę elektronów o ultra wysokiej mocy dawki (FLASH RT)
Całkowita wartość projektu: 9 324 777,60 zł
Kwota dofinansowanie z Funduszy Europejskich: 5 647 934,4 zł
Kwota dofinansowania z budżetu państwa - dotacja celowa: 796 017,60 zł
Nazwa Programu Operacyjnego: Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020
Numer i nazwa Osi Priorytetowej w ramach Programu Operacyjnego: Oś priorytetowa 1: Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka
Numer i nazwa Działania w ramach Osi Priorytetowej: Działanie 1.1. Wsparcie infrastruktury B+R w sektorze nauki
Data zakończenia projektu: 20.12.2023
Konsorcjum w składzie: Narodowe Centrum Badań Jądrowych, Wielkopolskie Centrum Onkologii, Instytut Chemii i Techniki Jądrowej i Centrum Wysokich Technologii w Świerku Hitec-Świerk Sp. z o. o.
Skrócony opis projektu:
Radioterapia jest składową leczenia onkologicznego i rozwija się wraz z rozwojem nauk biologicznych i technicznych. Rozwój biologii pozwala lepiej
zrozumieć mechanizmy oddziaływania promieniowania jonizującego na guz nowotworowy oraz tkanki zdrowe, dzięki czemu możliwe jest opracowanie nowych i optymalizowanie istniejących metod radioterapii. Jedną z takich nowatorskich metod jest radioterapia FLASH, w której stosowane są bardzo wysokie moce dawki -powyżej 40 Gy/s, co najmniej 100 razy większe w porównaniu z radioterapią konwencjonalną (moce dawki rzędu 0,01–0,40 Gy/s). Wytworzenie urządzenia działającego niezawodnie i bezpiecznie z tak intensywną wiązką elektronów to ogromne wyzwanie technologiczne, jednakże obecnie na świecie ma dedykowanych urządzeń a te wykorzystywane w badaniach często są jedynie zmodyfikowanymi akceleratorami medycznymi. Badania fizyczne i biologiczne z wykorzystanie promieniowania o wysokiej mocy dawki obecnie znajdują się na etapie badań przedklinicznych i stopniowo przechodzą do fazy klinicznej.
Głównym zadaniem projektu jest zbudowanie stanowiska do badań terapii FLASH, które stanie się pierwszą tego typu infrastrukturą badawczą w Polsce, wyposażoną w dedykowane tej technice źródło promieniowania elektronowego, będącego osiągnięciem nauki i technologii. Dzięki temu polska nauka zyska możliwość do prowadzenia badań nad nowym typem radioterapii, a w dalszej perspektywie może wdrożyć nową metodę leczenia polskich pacjentów onkologicznych.
Aktualności FLASH
![Akcelerator AQURE FLASH (RT). Źródło: NCBJ Akcelerator AQURE FLASH (RT). Źródło: NCBJ](/sites/default/files/styles/max_650x650/public/2024-04/3.png?itok=P8JkgWOg)
Akcelerator w poszukiwaniu nowych metod leczenia nowotworów
Terapia FLASH może być obiecującą metodą niszczenia nowotworów, przy jednoczesnym lepszym zachowaniu komórek zdrowych. Zbudowany w NCBJ akcelerator wspomaga już badania nad tym sposobem leczenia w Wielkopolskim Centrum Onkologii.
![Struktura przyspieszająca do akceleratora FLASH na stanowisku testowym, uruchomionym w ramach projektu Utworzenie centrum informacyjno-wdrożeniowego przemysłowych technik radiacyjnych CentriX w NCBJ (Foto: Marek Pawłowski / NCBJ) Struktura przyspieszająca do akceleratora FLASH na stanowisku testowym, uruchomionym w ramach projektu Utworzenie centrum informacyjno-wdrożeniowego przemysłowych technik radiacyjnych CentriX w NCBJ (Foto: Marek Pawłowski / NCBJ)](/sites/default/files/styles/max_650x650/public/2023-10/img_9776_0.jpg?itok=OYnSHUes)
NCBJ buduje stanowisko generujące wiązkę elektronów o ultra wysokiej mocy dawki (FLASH)
W Zakładzie Aparatury Jądrowej NCBJ, przy współudziale Departamentu Aparatury i Technik Jądrowych NCBJ, została zaprojektowana i zbudowana struktura przyspieszająca akceleratora do nowego stanowiska badawczego terapii typu FLASH. Pionierskie stanowisko ma wykorzystywać konstrukcję akceleratora medycznego AQURE i docelowo ma działać w WCO w Poznaniu.
![Mgr Aleksandra Lenartowicz podczas odbierania nagrody w Konkursie im. prof. Mieczysława Pożaryskiego „Na najlepsze artykuły opublikowane w czasopismach – organach SEP” w roku 2022 (Źródło: NCBJ) Mgr Aleksandra Lenartowicz podczas odbierania nagrody w Konkursie im. prof. Mieczysława Pożaryskiego „Na najlepsze artykuły opublikowane w czasopismach – organach SEP” w roku 2022 (Źródło: NCBJ)](/sites/default/files/styles/max_650x650/public/2023-10/1.jpg?itok=VMCfFW2s)
Artykuł o FLASH doceniony przez SEP
Obiecujące wyniki pierwszych badań i testów radioterapii wykorzystującej ultra wysokie moce dawki, FLASH, powodują, że zainteresowanie ta techniką stale rośnie. Badania w tej tematyce są doceniane, co potwierdza nagroda, jaką uzyskał ostatnio artykuł o terapii FLASH autorstwa naukowców Zakładu Aparatury Jądrowej NCBJ.
![Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego, prof. Julian Malicki, dyrektor WCO i prof. Krzysztof Kurek, dyrektor NCBJ (na zdjęciu od lewej). Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego, prof. Julian Malicki, dyrektor WCO i prof. Krzysztof Kurek, dyrektor NCBJ (na zdjęciu od lewej)](/sites/default/files/styles/max_650x650/public/prasa/20221115143755_578a1841.jpg?itok=O1qOB6lA)
Akcelerator typu FLASH: nowa metoda walki z rakiem
W Wielkopolskim Centrum Onkologii zaprezentowano dwa projekty realizowane wspólnie z NCBJ, a finansowane ze środków na naukę Województwa Wielkopolskiego. Zupełnie nowym rozwiązaniem jest akcelerator elektronów typu FLASH wysyłający mikrosekundowe impulsy terapeutyczne o mocy dawki kilkudziesieciu grejów na sekundę. W przyszłym roku rozpoczną się badania przedkliniczne z wykorzystaniem tego urządzenia.