![Najbardziej szczegółowa jak do tej pory mapa nieba w zakresie ultradługich fal radiowych wykonana instrumentem LOFAR. Każda z 25 000 kropek ujawnia supermasywną czarną dziurę pochłaniającą materię z galaktyki, w której się znajduje. Mapa pochodzi z LOFAR LBA Sky Survey (LoLSS) – prowadzonego obecnie przeglądu całego nieba północnego za pomocą niskoczęstotliwościowej części interferometru LOFAR. Żródło: DOI: https://doi.org/10.1051/0004-6361/202140316 Zdjęcie przedstawiające 25 000 supermasywnych czarnych dziur. Każda biała kropka ujawnia czarną dziurę rezydującą w swojej galaktyce.](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/mosaic-pr-moon.png?itok=4wL1j0fP)
Z mapą wśród 25 000 supermasywnych czarnych dziur
Mapa opublikowana w czasopiśmie „Astronomy and Astrophysics” przez międzynarodowy zespół naukowców ujawnia ponad 25 000 aktywnych supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w odległych galaktykach. Jest ona wynikiem przeglądu nieba dokonanego w częstotliwościach radiowych. W przygotowaniu pracy brała udział dr hab. Katarzyna Małek z Zakładu Astrofizyki NCBJ.
![Zdjęcie: NASA, ESA and B. Holwerda (University of Louisville). Opracowanie: Anna Durkalec Obraz galaktyki spiralnej. Przerywane kręgi wyznaczają możliwy zakres zgrupowania wokół niej ciemnej materii.](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/dm_halo_pic.png?itok=P8RA6PDC)
Jaki kształt mają halo ciemnej materii?
Czym jest halo ciemnej materii? A ogólniej: czym jest ciemna materia? Te pytania stawia dr Anna Durkalec z Zakładu Astrofizyki NCBJ wprzedstawiają tematykę swoich badań. Dr Durkalec należy do grona 12 adiunktów instytutu wyróżnionych w wyniku oceny dokonanej w 2020 r.
![Adonis i Astarte Obraz dwóch galaktyk opisany w tekście](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/prmisha_popolsku-cor.jpg?itok=wgLFZRqM)
Świadek nagłej śmierci - agonia masywnej, pyłowej galaktyki widziana przez jej niebieską towarzyszkę
Opublikowane dziś wyniki badań, prowadzonych pod kierunkiem Mahmouda Hameda z NCBJ, pomagają zrozumieć jak tworzyły się i umierały galaktyki we wczesnym Wszechświecie. Dla astronomów najciekawsze są te największe - ultramasywne galaktyki, bogate w pył i gwiazdy. Jak zdołały powstać w tak krótkim czasie? Czy procesy gwiazdotwórcze zachodziły w nich gwałtownie, czy też gwiazdy tworzyły się stopniowo, wykorzystując bogate w wodór środowisko?
![Górny panel: widok Drogi Mlecznej w optyce, gdzie gwiazdy emitują: czarne plamy w korespondencji tarczy galaktycznej są spowodowane przez chmury pyłowe, które pochłaniają promieniowanie z gwiazd znajdujących się za nimi (credits: Axel Mellinger). Dolny panel: widok Drogi Mlecznej w paśmie podczerwieni, gdzie światło pochłaniane przez gwiazdy jest przywracane przez ziarna pyłu w chmurach (credit: satelita COBE). Dwa zdjęcia Drogi Mlecznej: w pasmie widzialnym i w podczerwieni](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/pyl.jpg?itok=Nd1ACVDO)
SONATA BIS: DINGLE - pył w galaktykach
Troje naukowców NCBJ otrzymało granty NCN SONATA BIS, które pozwolą im zbudować lub wzmocnić własne grupy badawcze w Instytucie. Nagrodzony projekt zatytułowany „DINGLE - Pył w galaktykach: Patrząc na jego emisję” przygotowała dr Ambra Nanni z Zakładu Astrofizyki NCBJ.
![radioteleskopy należące do zespołu największego na świecie interferometru radiowego Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA). Credits: ESO/C. Malin radioteleskopy należące do zespołu największego na świecie interferometru radiowego Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA)](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/alma_1600_1200px_1.jpg?itok=AD5yJ2Ji)
Stukając do wrót Pyłowych Gigantów
Międzynarodowy zespół naukowców, w tym dwoje naukowców z NCBJ - Katarzyna Małek i William Pearson - przedstawił dowody na szybki wzrost pyłu w młodych, ale już bogatych w metale galaktykach w odległym Wszechświecie. Badanie, opublikowano właśnie w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics.
![](/sites/default/files/styles/large/public/prasa/bez_nazwy-1_kopia.png?itok=MilNa2es)
Ranking Top2%
Uniwersytet Stanforda wraz z wydawnictwem Elsevier i firmą SciTech Strategies opracował ranking dwóch procent najlepszych badaczy na świecie, liczący 159 684 nazwiska, w tym 726 z polskich instytucji naukowych. Z przyjemnością donosimy, że w tym gronie znalazło się 7 zatrudnionych w NCBJ profesorów.