Spotkanie inauguracyjne ACME

Europejskie Centrum Astrofizyki Wieloaspektowej ACME rozpoczęło działalność

ACME zrzesza 40 instytucji światowej klasy z 14 krajów. Łączy społeczności astronomii i astrocząstek we wspólnym wysiłku stworzenia sytemu długoterminowej współpracy między ośrodkami badawczymi, niezależnie od lokalizacji, w celu wyrównania możliwości dostępu do infrastruktury w całej Europie i poza nią. Narodowe Centrum Badań Jądrowych jest jednym z najbardziej aktywnych partnerów konsorcjum ACME.

Nagrody Dyrektora Departamentu Badań Podstawowych NCBJ

Najlepsze osiągnięcia 2023 roku w zakresie badań podstawowych

W poniedziałek, 24 czerwca 2024 roku obyło się Seminarium Specjalne Departamentu Badań Podstawowych Narodowego Centrum Badań Jądrowych, na którym wręczone zostały nagrody za osiągnięcia w roku 2023. Kapituła wyróżniła badania nad słabo świecącymi galaktykami oraz próby wyjaśnienia zjawisk zachodzących podczas zderzeń relatywistycznych jonów. Uhonorowano także opowiadania i eseje popularno-naukowe w których autor potrafił ukryć fascynację odkrywaniem wszechświata.

Galaktyka Malin 1, Źródło: Junais et al. 2024

Ledwie widoczne galaktyki kluczem do zrozumienia Wszechświata

Gdy spoglądamy w nocne niebo, nie możemy uwolnić się od pytań. Zastanawiamy się, czy da się policzyć gwiazdy. Wyobrażamy sobie, jak ogromna odległość nas od nich dzieli. Gdy uświadomimy sobie, czym jest tak naprawdę rok świetlny, z zaskoczeniem odkrywamy, że patrząc w niebo widzimy dalszą lub bliższą przeszłość. Podobną fascynację przeżywają naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, szukając odpowiedzi pytania dotyczące tego, jak wygląda i działa Wszechświat. W najbliższych latach poszukiwania te będą mogły być skuteczniejsze dzięki projektowi „Ledwie widoczne: galaktyki o niskiej jasności powierzchniowej w epoce LSST” pod kierunkiem prof. dr hab. Agnieszki Pollo, finansowanemu przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu MAESTRO.

Zdjęcie z Hubble'a wykonane 17 grudnia 2010 r. W kwietniu 2011 roku amerykańska rządowa agencja kosmiczna NASA świętowała 21. rocznicę swojego istnienia, publikując zdjęcie galaktyk spiralnych ułożonych w kształt róży. Źródło: NASA

Rozbijanie galaktyk w pył

Dr William James Pearson z Zakładu Astrofizyki NCBJ zbada, w jaki sposób możemy bardziej wiarygodnie identyfikować zderzające się galaktyki na podstawie ich kształtu oraz w jaki sposób takie zjawiska wpływają na zawartość i tłumienie pyłu oraz metaliczność galaktyk. Eksplorację tego fascynującego tematu umożliwi grant Narodowego Centrum Nauki w ramach programu SONATA.

Naukowcy NCBJ wybrani na członków Komitetu Astronomii PAN

14 maja wręczono nominacje dla członków Komitetu Astronomii Polskiej Akademii Nauk na kadencję 2024-2027. Wśród członków znaleźli się także naukowcy z Zakładu Astrofizyki NCBJ. Prof. Katarzyna Małek została również wybrana do Prezydium Komitetu.

Ten krajobraz "gór" i "dolin" usianych gwiazdami to w rzeczywistości krawędź pobliskiego, młodego regionu gwiazdotwórczego o nazwie NGC 3324 w Mgławicy Carina. Uchwycony w świetle podczerwonym przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, obraz ten po raz pierwszy ujawnia niewidoczne wcześniej obszary narodzin gwiazd. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI

Czy pył może „wyparować” w trudnym środowisku międzygwiazdowym?

Pył stanowi ważny element ośrodka międzygwiazdowego w galaktykach i jest związany z wieloma procesami fizycznymi. Kluczowe więc jest zrozumienie czynników, które wpływają na jego powstawanie i niszczenie. W najnowszych badaniach, zespół naukowców pod przewodnictwem dr hab. Ambry Nanni z Zakładu Astrofizyki NCBJ przeanalizował wpływ zjawiska fotoparowania na przetrwanie pyłu w ośrodku międzygwiazdowym galaktyk.